Appendicitis (ڕیخۆڵە کوێرە)

کورتەیەک

هەوکردنی ڕیخۆڵە کوێرە بریتییە لە کە کیسەیەکی بچووکە و شێوەی پەنجەیە و بە ڕیخۆڵە گەورەوە دەبەسترێتەوە لە لای خوارەوەی ڕاستی سک. حاڵەتێکی فریاگوزاری پزیشکییە کە بە شێوەیەکی گشتی پێویستی بە لابردنی خێرای ڕیخۆڵە کوێرە بە نەشتەرگەری هەیە.

نیشانەکانی نەخۆشییەکە

• ئازارێکی لەناکاو کە لە دەوری ناوک دەست پێدەکات و زۆرجار دەگۆڕێت بۆ خوارەوەی لای ڕاستی سک.
• ئازارێک کە لەگەڵ کۆکە، ڕۆیشتن، یان جوڵەی جەنجاڵی تر خراپتر دەبێت.
• هێڵنج دان و ڕشانەوە.
• لەدەستدانی ئارەزووی خواردن.
• تای پلە نزم.
• قەبزی یان سکچوون.
• ئاوسانی سک.

هۆکارەکانی نەخۆشییەکە

• گیرانی ناوپۆشی ڕیخۆڵە کوێرە کە دەبێتە هۆی هەوکردن.
• بەکتریاکان بە خێرایی زۆر دەبن و دەبێتە هۆی هەوکردنی ڕیخۆڵە کوێرە و ئاوسانی و پڕبوون لە چڵک.

ڕێگاکانی خۆپاراستن

• هیچ ڕێگەیەکی گەرەنتیکراو نییە بۆ ڕێگریکردن لە هەوکردنی ڕیخۆڵە کوێرە، بەڵام هەندێک لە توێژینەوەکان باس لەوە دەکەن کە خۆراکی زۆر ڕیشاڵی (میوە، سەوزە، دانەوێڵەی تەواو) لەوانەیە مەترسییەکە کەم بکاتەوە.

هۆکارە مەترسیدارەکان

• تەمەن (زیاتر لە نێوان تەمەنی ١٠ بۆ ٣٠ ساڵیدا).
• مێژووی خێزانی هەوکردنی ڕیخۆڵە کوێرە.
• ڕیشاڵی کیسی (مەترسی هەوکردنی ڕیخۆڵە کوێرە لە منداڵاندا زیاد دەکات)

دەستنیشانکردن

• پشکنینی جەستەیی (ناسکی لە چوارگۆشەی خوارەوەی ڕاستی سک).
• پشکنینی خوێن (بۆ پشکنینی نیشانەکانی هەوکردن).
• پشکنینی میز (بۆ ڕەتکردنەوەی هەوکردنی بۆری میز).
• پشکنینی وێنەگرتن (سۆنەری سک، سی تی سکان، یان ئێم ئاڕ ئای)

چارەسەر

• لابردنی ڕیخۆڵە کوێرە بە نەشتەرگەری (بڕینی ڕیخۆڵە کوێرە) کە دەتوانرێت بە شێوەی لاپارۆسکۆپی یان لە ڕێگەی نەشتەرگەری کراوە ئەنجام بدرێت.
• دەرمانی دژە زیندەیی پێش نەشتەرگەری بۆ چارەسەری هەوکردن.
• لە هەندێک حاڵەتی هەوکردنی ڕیخۆڵە کوێرە ئاڵۆزەکاندا، ڕەنگە دژە زیندەییەکان بە تەنیا بەکاربهێنرێت بۆ چارەسەرکردنی هەوکردنەکە.

بەڕێوەبردن

• چاودێری دوای نەشتەرگەری، لەوانەش بەڕێوەبردنی ئازار و ڕێگریکردن لە هەوکردن.
• چاوپێکەوتنی بەدواداچوون بۆ چاودێریکردنی چاکبوونەوە.
• گەڕانەوەی وردە وردە بۆ چالاکییە ئاساییەکان بە پشتبەستن بە ئامۆژگاری پزیشک.
• ڕێکخستنی خۆراک لە ماوەی چاکبوونەوەدا.