Cirrhosis

کورتەیەک

نەخۆشی سیرۆزی قۆناغێکی درەنگ پەڵە (ڕیشاڵی) جگەرە کە بەهۆی چەندین جۆری نەخۆشی و حاڵەتی جگەرەوە دروست دەبێت، وەک هەوکردنی جگەر و کحولی درێژخایەن. ئەو زیانانەی جگەر بەهۆی نەخۆشی سیرۆزیسەوە بەگشتی ناتوانرێت بگەڕێندرێتەوە، بەڵام ئەگەر زوو دەستنیشان بکرێت و هۆکارەکەی چارەسەر بکرێت، ئەوا زیانەکانی زیاتر سنووردار دەکرێن.

نیشانەکانی نەخۆشییەکە

• ماندوێتی.
• بەئاسانی خوێنبەربوون یان.
• نەبوونی ئارەزووی خواردن.
• سکچوون.
• ئاوسانی قاچ،پێ، یان پاژنەی پێ (ئاسبوون).
• دابەزاندنی کێش.
• خورانی پێست.
• گۆڕینی ڕەنگ لە پێست و چاوەکاندا بۆ زەرد (زەردوویی).
• کۆبوونەوەی شلە لە سکدا (ئاسیت) .
• ملولەی خوێنی هاوشێوەی جاڵجاڵۆکە لەسەر پێست.
• سووربوونەوەی لەپی دەستەکان.
• سەرلێشێواوی و خەواڵوویی و قسەکردنی شل (نەخۆشی مێشکی جگەر) .

هۆکارەکانی نەخۆشییەکە

• بەکارهێنانی درێژخایەنی کحول.
• هەوکردنی درێژخایەنی جگەری ڤایرۆسی (هەوکردنی جگەری جۆری B، C، و D).
• کۆبوونەوەی چەوری لە جگەردا (نەخۆشی جگەری چەوری ناکحولی).
• کۆبوونەوەی ئاسن لە جەستەدا (هێمۆکرۆماتۆزی).
• ڕیشاڵی کیسی.
• مس لە جگەردا کۆدەبێتەوە (نەخۆشی ویلسۆن).
• بۆرییەکانی زەرداو بە خراپی دروست بوون (لاوازی زەرداو).
• تێکچوونی بۆماوەیی هەرسکردن (نەخۆشی ئەلاجیل).
• نەخۆشی جگەر کە بەهۆی سیستەمی بەرگری لەشەوە دروست دەبێت (autoimmune hepatititis).
• لەناوچوونی بۆرییەکانی زەرداو (سیرۆزی سەرەتایی زەرداو).
• ڕەقبوونەوە و پەڵەی بۆرییەکانی زەرداو (هەوکردنی کۆلانجی ئیسکلەرۆزی سەرەتایی).
• هەوکردن وەکو شیستۆسۆمیا.
• دەرمانەکانی وەکو میتۆترێکسات یان ئایزۆنیازید.

ڕێگاکانی خۆپاراستن

• دوورکەوتنەوە لە کحول.
• کێشێکی تەندروست.
• بەکارهێنانی دەرمانەکان بە ژیری.
• پاراستن لە هەوکردنی جگەر.
• دوورکەوتنەوە لە ڕەفتارە مەترسیدارەکان (بۆ نموونە، سێکسی نەپارێزراو، هاوبەشکردنی دەرزی).
• کوتان دژی هەوکردنیی جگەری جۆری B

هۆکارە مەترسیدارەکان

• خواردنەوەی درێژخایەنی کحول.
• هەوکردنی درێژخایەنی جگەری ڤایرۆسی.
• قەڵەوی.
• شەکرە.
• دەرزی لێدانی دەرمان بە بەکارهێنانی دەرزی هاوبەش.
• هەندێک تێکچوونی بۆماوەیی هەرسکردن

دەستنیشانکردن

• پشکنینی خوێن.
• تاقیکردنەوەکانی وێنەگرتن (سی تی سکان، ئێم ئاڕ ئای، سۆنەر).
• ئیلاستۆگرافی ڕاگوزەر.
• ئیلاستۆگرافی دەنگدانەوە موگناتیسیەکان (MRE).
• بایۆپسی.

چارەسەر

• چارەسەرکردنی هۆکارە بنەڕەتیەکان.
• گۆڕانی شێوازی ژیان (بۆ نموونە، وازهێنان لە کحول، دابەزاندنی کێش).
• دەرمانەکان بۆ کۆنترۆڵکردنی نیشانەکان و ئاڵۆزییەکان.
• چاندنی جگەر لە حاڵەتە توندەکاندا.

بەڕێوەبردن

• چاودێریکردنی بەردەوامی کارکردنی جگەر. بەڕێوەبردنی ئاڵۆزییەکانی وەکو ئاسیت و نەخۆشی مێشک.
• پشتیوانی خۆراکی.
• دوورکەوتنەوە لە کحول و ماددە زیانبەخشەکان.