دەرمانخانە
ACE inhibitor 1 دەرمان

ALIS, Prinivil, Zestril, Lisinopril-Mylan
لیسینۆپریل بۆ چارەسەری بەرزی پەستانی خوێن و سستبوونی دڵ بەکاردێت. هەروەها کاریگەرە لە باشترکردنی مانەوەی دوای جەڵتەی دڵ و لە بەڕێوەبردنی نەخۆشی شەکرەی گورچیلە.

ace-inhibitor 2 دەرمان

Altace, Ramipril, Ramiten
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: ڕامیپریل دەرمانێکی ACE inhibitor-ە کە بۆ چارەسەرکردنی بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن و نەخۆشییەکانی دڵ بەکاردێت. دەچێتە ناو گروپی دەرمانەکانی کە ڕێگری دەکەن لە دروستبوونی ئەنجامی زیانبەخش لە لایەن ئەنزیمی converting enzyme (ACE)ەوە. جگە لەوەش، کاریگەریی لەسەر سیستمێکی تر دەبێت. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: ڕامیپریل پێکدێت لە گروپی کیمیایی ACE inhibitors کە بەشێوەیەکی سەرەکی بۆ چارەسەری نەخۆشییەکانی دڵ و بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن بەکاردێت. ڕامیپریل بەهۆی چەندین میکانزمەوە کاریگەریی خۆی دەخاتەڕوو. - میکانیزمی کردار: ڕامیپریل بە ڕێگریکردن لە ACE (Angiotensin Converting Enzyme) کاردەکات کە ئەمەش دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی ئەنجامی زیانبەخشی ئەنجامی کارکردنی ACE. ئەمەش دەبێتە هۆی فراوانبوونی خوێنبەرەکان و کەمکردنەوەی باری سەر دڵ. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی ڕامیپریل لە گەدە بەرزە پاش خواردنی دەرمانەکە. لەگەڵ خۆراکەوە خواردنی دەرمانەکە کاریگەری لەسەر ڕێژەی مژینی هەیە. بۆ بەدەستهێنانی باشترین ئەنجام، پێویستە ڕێنماییەکانی پزیشک بە باشی جێبەجێ بکرێت. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی ڕامیپریل لە پلازما بەهۆی مێتابۆلیزمەوە کەمدەبێت. بەشی زۆری دەرمانەکە لە گورچیلەکان دەردەچێت. بۆیە گرفتی گورچیلە کاریگەری لەسەر بەردەستبوونی زیندەیی دەبێت. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی ڕامیپریل لە خوێن دەگۆڕێت بەپێی تەمەن و شێوەی گورچیلە. ڕێکخستنی دۆز دەبێت بەپێی بارودۆخی تایبەتی نەخۆش. بۆ زانیاری زیاتر پێویستە لەگەڵ پزیشکەکەتدا گفتوگۆ بکەیت. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما (Peak plasma concentration) لە دوای ۱ بۆ ۲ کاتژمێر لە وەرگرتنی دەرمانەکە دەگات. ئەمەش پێویستە لەبەرچاو بگیرێت کاتێک دەرمانەکە بەکار دەهێنرێت. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەرکردنی بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن (Hypertension). ڕامیپریل یەکێکە لە دەرمانە بەسوودەکان بۆ کۆنترۆڵکردنی پەستانی خوێن لە ماوەیەکی درێژدا. پێویستە بەردەوام بێت بەکارهێنانەکەی بۆ بەدەستهێنانی باشترین ئەنجام. - بەکارهێنانی لاوەکی: چارەسەرکردنی نەخۆشییەکانی دڵ، وەک نەخۆشی دڵی بەهێز (Heart Failure)و چاکسازیی دوای Myocardial Infarction. هەروەها بۆ کەمکردنەوەی مەترسیی ڕووداوەکانی دڵ (Cardiovascular Events). - مەرجەکانی ئامانج: بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن، نەخۆشی دڵی بەهێز، دوای جەڵتەی دڵ، و نەخۆشی گورچیلە. بۆ هەر مەرجێک، دۆزی جیاواز دەبێت. - سودەکانی چارەسەرکردن: کەمکردنەوەی باری سەر دڵ، کەمکردنەوەی پەستانی خوێن، کەمکردنەوەی مەترسیی ڕووداوەکانی دڵ، و پاراستنی گورچیلە. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەریی ڕامیپریل لەدوای چەند کاتژمێرێک دەست پێدەکات. بەڵام بۆ بەدەستهێنانی باشترین ئەنجام، پێویستە بەردەوام بێت بەکارهێنانی. کاریگەریی تەواوەتی لەدوای چەند هەفتەیەک دەردەکەوێت. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی ڕامیپریل درێژە. بۆیە پێویستە بەردەوام بدرێت بۆ چارەسەرکردنی بەردەوام. ڕاگرتنی دەرمانەکە دەبێتە هۆی گەڕانەوەی نیشانەکان. - کارلێکەکانی دەرمان: ڕامیپریل دەتوانێت کارلێکی دەرمان لەگەڵ دەرمانەکانی تر بکات، وەک Diuretics, NSAIDs, و Potassium supplements. پێویستە لەگەڵ پزیشکەکەتدا گفتوگۆ بکەیت لەسەر ئەم کارلێکانە. - مەودای چارەسەری: دۆزی ڕامیپریل دەگۆڕێت بەپێی تەمەن، بارودۆخی نەخۆش، و نەخۆشییەکەی. پێویستە دۆز لەلایەن پزیشکەوە ڕێکبخرێت بۆ بەدەستهێنانی باشترین ئەنجام. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: ڕامیپریل دەرمانێکی بەهێزە بۆ کۆنترۆڵکردنی بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن و نەخۆشییەکانی دڵ، بەڵام هەندێک کاریگەری لاوەکی هەیە. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی مەترسیی ڕووداوەکانی دڵ و مەرگ، باشترکردنی جەستە، و بەهێزکردنی دڵ. - گرنگی کلینیکی: ڕامیپریل ڕۆڵێکی گرنگی هەیە لە چارەسەرکردنی بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن و نەخۆشییەکانی دڵ. بەکارهێنانی لەژێر سەرپەرشتی پزیشکدا پێویستە. - پرۆفایلی سەلامەتی: ڕامیپریل بەگشتی دەرمانێکی سەلامەتە، بەڵام هەندێک کاریگەری لاوەکی هەیە کە پێویستە لەبەرچاو بگیرێت.


Vasotec, Epaned, Renitec, others
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: ئەنالاپریل دەرمانێکی ACE inhibitorە کە بۆ چارەسەرکردنی بەرزی پەستانی خوێن و نەخۆشییەکانی دڵ بەکاردێت. ئەم دەرمانە لە گرووپی ACE inhibitors دایە کە کاریگەرییەکی بەرچاویان لەسەر کەمکردنەوەی پەستانی خوێن هەیە. ئەم دەرمانە بەهۆی blocking the conversion of angiotensin I to angiotensin II کەمکردنەوەی پەستانی خوێن دەکات. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: ئەنالاپریل پێکهاتەیەکی کیمیایی هەیە کە دەچێتە ناو گروپی ACE inhibitors. ئەم دەرمانە بە شێوەی pro-drug دەست پێدەکات و دواتر لە جەستەدا دەگۆڕێت بۆ enalaprilat کە ماددەیەکی چالاکە. بەشێوەیەکی گشتی، ئەم دەرمانە بەشێوەی oral tablet بەکاردێت. - میکانیزمی کردار: ئەنالاپریل بە رێگای inhibiting angiotensin-converting enzyme (ACE) کار دەکات. ئەمەش دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی بەرهەمهێنانی angiotensin II ، هۆرمۆنێک کە vasoconstriction (تەسککردنەوەی خوێنبەرەکان) دروست دەکات. کەمکردنەوەی angiotensin II دەبێتە هۆی کەمبوونەوەی peripheral vascular resistance و sodium and water retention. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی absorption ی ئەنالاپریل لە ڕێگای دەمەوە بەرزە و دەگاتە 60% . بڕی بەرچاو لە گەدە و ڕیخۆڵەدا دەمژێت. چەندین فاکتەر کاریگەریان لەسەر مژینی دەرمان هەیە، بۆ نمونە خواردنی خواردن. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەشێکی زۆری دەرمان لە پلازما دەبێتە بەردەست، بۆیە باش کار دەکات. بەڵام protein binding ی بەرچاوی هەیە. ئەمەش کاریگەری لەسەر دابەشکردنی دەرمان لە جەستەدا هەیە. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی یان half-life ی ئەنالاپریل، کە کاتێکە کە نیوەی دەرمان لە جەستەدا نامێنێت، دەگاتە 11 سەعات. ئەمەش مانای وایە کە دەرمان بۆ ماوەیەکی کەم کار دەکات. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما یان peak plasma concentration ی ئەنالاپریل دوای 4 بۆ 8 کاتژمێر دوای خواردنی دەردەکەوێت. ئەمەش جێگای گرنگییە بۆ دیاریکردنی کاتی بەکارهێنانی دەرمان. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: بەکارهێنانی سەرەکی ئەنالاپریل بۆ کەمکردنەوەی پەستانی خوێنە (Hypertension). لە زۆربەی نەخۆشاندا دەرمانەکە بە شێوەیەکی کارام دەبێت. بەکارهێنانی لەگەڵ دەرمانەکانی تر بۆ چارەسەرکردنی پەستانی خوێن زۆر کاریگەرە. - بەکارهێنانی لاوەکی: ئەنالاپریل بۆ چارەسەرکردنی نەخۆشییەکانی دڵ، بۆ نمونە heart failure بەکاردێت. ئەمەش بەهۆی کاریگەرییەکانی لەسەر کەمکردنەوەی باری، و زیاد کردنی توانای دڵە. - مەرجەکانی ئامانج: ئەنالاپریل بۆ چارەسەرکردنی Hypertension، Heart failure، Diabetic nephropathy (نەخۆشی گورچیلە لە نەخۆشانی شەکرە) ، و Myocardial infarction (دڵەڕاوکێ) بەکاردێت. بەکارهێنانی ئەم دەرمانە پێویستی بە پشکنینی پزیشکی هەیە. - سودەکانی چارەسەرکردن: سودەکانی چارەسەرکردن بە ئەنالاپریل کەمکردنەوەی پەستانی خوێن، کەمکردنەوەی مەترسییەکانی نەخۆشییەکانی دڵ و گورچیلە و باشتربوونی تەندروستییە. سودەکانی چارەسەرکردن دەپەن دەبێتە هۆی چاکبوونێکی باش لە نەخۆشاندا. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەریی ئەنالاپریل دوای یەکەم دۆز دەست پێدەکات، بەڵام بۆ دەستپێکردنی کاریگەریی تەواوەتی پێویستی بە چەند رۆژێک هەیە. باشترین کاریگەری دوای چەند هەفتەیەک دەردەکەوێت. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی ئەنالاپریل دەگاتە 24 کاتژمێر. بەڵام پێویستە بە شێوەیەکی بەردەوام بەکاربهێنرێت بۆ بەدەستهێنانی باشترین ئەنجام. کارکردنی ڕاستەوخۆی هەیە و ئەنجامەکانی بەخێرایی دەردەکەوێت. - کارلێکەکانی دەرمان: شایانی باسە کە ئەنالاپریل دەتوانێت لەگەڵ دەرمانەکانی تر drug interactions دروست بکات، بۆ نمونە diuretics ، NSAIDs ، و potassium supplements. پێویستە پزیشک لەبارەی کارلێکەکانی دەرمان ئاگاداربێت. تێکەڵکردنی لەگەڵ ماددەکانی تر بە شێوەیەکی جیدی دەتوانێت کاریگەری لەسەر دەرمانەکە هەبێت. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری therapeutic range ی ئەنالاپریل دەگۆڕێت بەپێی تەمەن، بارودۆخی تەندروستی و نەخۆشییەکە. پێویستە دۆزی دەرمان لەلایەن پزیشکەوە دیاری بکرێت. بەکارهێنانی بێ ڕێنمایی پزیشک دەتوانێت مەترسی دروست بکات. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: ئەنالاپریل ACE inhibitorێکی کارا و بەربڵاوە بۆ چارەسەرکردنی بەرزی پەستانی خوێن و نەخۆشییەکانی دڵ، بەڵام هەندێک کاریگەری لاوەکی هەیە. مەترسییەکانی angioedema هەیە کە پێویستی بە سەرپەرشتی پزیشکی هەیە. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی پەستانی خوێن، کەمکردنەوەی مەترسییەکانی cardiovascular events ، باشتربوونی quality of life بۆ نەخۆشان. بەکارهێنانی ئەم دەرمانە بۆ ماوەیەکی درێژ دەبێتە هۆی کەمبوونەوەی مەترسییەکانی نەخۆشییەکانی دڵ. - گرنگی کلینیکی: گرنگی کلینیکی ئەنالاپریل لەوەدایە کە دەتوانێت مەترسییەکانی نەخۆشییەکانی دڵ و گورچیلە کەم بکاتەوە. ئەمەش دەبێتە هۆی درێژکردنەوەی ژیان و باشتربوونی تەندروستی. چاککردنی نەخۆش لە ڕێگای ئەم دەرمانەوە زۆر گرنگە. - پرۆفایلی سەلامەتی: پرۆفایلی سەلامەتی ئەنالاپریل بە گشتی باشە، بەڵام دەتوانێت هەندێک کاریگەری لاوەکی دروست بکات. بەپێی ڕێنمایی پزیشک بەکارهێنانی گرنگە تا مەترسی کەم بکرێتەوە. سەرپەرشتی پزیشکی بۆ بەکارهێنانی ئەم دەرمانە زۆر گرنگە.

analgesic 7 دەرمان

Dolophine, Methadose, Amidone
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: مێتهادۆن دەرمانێکی ئۆپیۆیدییە کە بۆ کەمکردنەوەی ئازار و چارەسەری نەخۆشییەکانی وەک دەردەکانی پشت و ئازاری توند بەکاردێت. هەروەها بەشێوەیەکی بەرچاو بەکاردێت بۆ چارەسەری dependency (پەروەردەبوون) لەسەر ماددە هۆشبەرەکان، بەتایبەت هیرۆئین. ئەم دەرمانە کاریگەرییەکی بەهێزی هەیە و دەبێت لەژێر چاودێری پزیشکدا بەکاربهێنرێت. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: مێتهادۆن دەرمانێکی سintétikە (دروستکراوی لابوراتوار)یە کە لە گروپی ئۆپیۆیدەکانە. ئەوەش دەرخەری میکانیزمی کردەکاریکردنی لەسەر جەستەیە. کاریگەرییەکانی بەهێزن و پێویستی بە چاودێریی پزیشکی هەیە. چەندین جۆری جیاوازی لە بەرھەمھێنان و دەرھێناندا ھەیە، کە کاریگەرییەکانیان جیاوازە. - میکانیزمی کردار: مێتهادۆن بەو شێوەیە کار دەکات کە وەک ئەگۆنیستی opioid receptors لە مێشکدا دەچیتە ناوەوە و ئازار کەمدەکاتەوە و هەست بە ئارامی دەکات. ئەمەش ڕێژەی dopamine لەمێشکدا زیاد دەکات کە دەبێتە هۆی هەستکردن بە ئارامی و کەمبوونەوەی ئازار. میکانیزمەکەی کاریگەرییەکی بەهێزی هەیە و دەبێت لەژێر چاودێری پزیشکدا بەکاربهێنرێت. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی دەگۆڕێت بەپێی ڕێگای بەکارهێنان. بۆ نموونە، مژینی لە ڕێگای دەمەوە (oral) کەمترە لە ڕێگای injectionەوە. تێچوونی کات و ڕێژەکەش بەپێی بارودۆخەکەی نەخۆش دەگۆڕێت. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی مێتهادۆن بەرزە، واتە بەشێکی زۆری دەرمانەکە بەشێوەیەکی چالاک لە جەستەدا دەمێنێتەوە و دەتوانێت کاریگەرییەکانی خۆی بەردەوام بکات. ئەمەش پێویستی بە چاودێری پزیشکی هەیە، بۆ ئەوەی دۆزی دەرمان لە جەستەدا بە باشی بەڕێوە بچێت. - نیوە تەمەن (Half-life): نیوە تەمەنی مێتهادۆن درێژە، واتە کاتی پێویست بۆ کەمبوونەوەی نیوەی ڕێژەی دەرمانەکە لە جەستەدا، لە لایەنەكانی جیاوازدا جیاوازە. - لوتکەی چڕیی پلازما: کاتێک کە ڕێژەی دەرمانەکە لە خوێندا دەگاتە لوتکە، دەگۆڕێت بەپێی ڕێگای بەکارهێنان و دۆخی نەخۆشەکە. ئەمەش گرنگییەکی زۆری هەیە لە دیاریکردنی ڕێژەی دەرمان و کاتەکانی بەکارهێنانی. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەری ئازاری توند، بەتایبەت ئازاری درێژخایەن . باشترین بەکارھێنان بۆ ئازاری درێژخایەنە . بەکارھێنانی لە ھەندێک حاڵەتدا بۆ چارەسەر کردنی دەردی پشت، زۆر بەکار دێت. - بەکارهێنانی لاوەکی: چارەسەری dependency لەسەر ئۆپیۆیدەکان، وەک چارەسەرێکی مەودای درێژخایەن بۆ کەمکردنەوەی نیشانەکانی وازھێنان لە ماددە هۆشبەرەکان . بەکارھێنانی وەک چارەسەری ھەندێک نەخۆشی دەماری دەبێت لە ژێر چاودێری پزیشکدا بێت. - مەرجەکانی ئامانج: ئازاری توند، dependency لەسەر ئۆپیۆیدەکان، ھەندێک نەخۆشی دەماری ، ھەندێک جۆری ئازاری کە پشت بە دەرمانی ئازارشکێن نادات. - سودەکانی چارەسەرکردن: کەمکردنەوەی ئازار، کەمکردنەوەی نیشانەکانی dependency لەسەر ئۆپیۆیدەکان، باشتربوونی گوزەرانی نەخۆش، کەمکردنەوەی پێویستی بە دەرمانەکانی تر. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاتەکەی دەگۆڕێت بەپێی ڕێگای بەکارهێنان، بەڵام بەگشتی لە ماوەی چەند خولەکێکەوە بۆ چەند کاتژمێرێک دەست پێدەکات. - ماوەی کارکردن: ماوەی کاریگەرییەکەی درێژە، لە چەند کاتژمێرێکەوە بۆ چەند ڕۆژێک. - کارلێکەکانی دەرمان: مێتهادۆن کارلێکی لەگەڵ چەندین دەرمانی تر هەیە، بۆیە گرنگە پزیشک ئاگاداربێت لە هەموو دەرمانەکانی تر کە نەخۆشەکە بەکاری دەهێنێت. وە چەندین کارلێکی نەرێنی ھەیە لەگەڵ زۆر دەرمان. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەرکردن دەگۆڕێت بەپێی بارودۆخی نەخۆش و جۆری نەخۆشییەکە. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: دەرمانێکی بەهێزە و پێویستی بە چاودێری پزیشکی هەیە، بەتایبەت لە دەستپێکی چارەسەر و گۆڕینی ڕێژە. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی ئازار و نیشانەکانی dependency لەسەر ئۆپیۆیدەکان. - گرنگی کلینیکی: گرنگییەکی زۆری هەیە لە چارەسەری ئازاری توند و dependency لەسەر ئۆپیۆیدەکان. - پرۆفایلی سەلامەتی: پێویستە بە باشی بەکاربهێنرێت و لەژێر چاودێری پزیشکدا بێت، چونکە ڕێژەیەکی زۆر لە کاریگەرییە لاوەکییەکانی هەیە.


Ultram, Rybix, ConZip, others
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: Tramadol وەک دەرمانێکی ئازارشکێن (analgesic) دادەنرێت کە کاریگەرییەکانی لەسەر سیستەمی دەمارەکانی جەستە هەیە و دەتوانێت ئازاری مامناوەند تا زۆر کەم بکاتەوە. ئەم دەرمانە جۆرێکە لە ئۆپیۆیدەکان (opioids) بەڵام بەهێزی کەمترە لە ئۆپیۆیدەکانی تری وەکو مورفین. ئەمەش دەکاتە دەرمانێکی باش بۆ ئازارەکانی مامناوەند کە چارەسەر ناکرێن بە دەرمانەکانی تری بێ ئۆپیۆید. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: Tramadol یەکێکە لە گروپی کیمیایی opioid analgesics و کاریگەرییەکانی لە ڕێگای بەستنی بە receptors دەست پێدەکات. دەرمانەکە لە ڕێگەی ڕێگریکردن لە گواستنەوەی impulse لە ناو دەمارەکاندا کار دەکات بۆ کەمکردنەوە و باشبوونی ئازار. کاریگەرییە سەرەکییەکەی بۆ کەمکردنەوەی ئازارە. - میکانیزمی کردار: Tramadol لە ڕێگای چەند میکانیزمەوە کار دەکات، یەکێکیان بەستنیەتی بە opioid receptors لە مێشک و کۆئەندامی دەماریدا. هەروەها کاریگەری هەیە لەسەر serotonin و norepinephrine reuptake inhibitors کە ڕۆڵێکی گرنگیان هەیە لە هەستکردن بە ئازار و دابەزاندنی ئاستی ئاگایی لە ئازار. ئەم کردارانە بەیەکەوە دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی هەستکردن بە ئازار. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی Tramadol بەرزە لە ڕێگای دەمەوە. لە زۆربەی حاڵەتەکاندا، کە زۆرترین بڕ دەمژێندرێت، لەماوەی ١-٢ کاتژمێردا دەگاتە لوتکەی پلازما ( peak plasma concentration ). لەگەڵ ئەوەشدا، ڕێژەی مژین کەمێک لە نێوان تاکەکاندا جیاوازە وهەندێک factor کاریگەریان لەسەر هەیە. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی Tramadol بەرز نییە کە بە واتای ئەوە دێت تەنیا بەشێکی بچوک لە بڕی خواردەوە دەچێتە ناو خوێندا . - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی ( half-life ) Tramadol 6 کاتژمێرە بۆ ٨ کاتژمێر، بەڵام ئەمە دەگۆڕێت لەسەر بنەمای بڕی دەرمان و تەندروستی جگەر. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما (peak plasma concentration) لە ماوەی ١-٢ کاتژمێر دوای خواردنی دەرمان دێتە پێش. بڕی لوتکە بەپێی بڕی خواردەوەی دەرمان و ڕێژەی مێتابۆلیزم دەگۆڕێت. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: Tramadol بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ چارەسەرکردنی ئازاری مامناوەند تا زۆر بەکاردێت، بەتایبەت ئەو ئازارانەی کە بە دەرمانەکانی تری ئازارشکێن ناتوانرێ چارەسەر بکرێن. - بەکارهێنانی لاوەکی: لە هەندێک حاڵەتی تایبەتدا، Tramadol بۆ چارەسەرکردنی ئازاری دوای نەشتەرگەری، ئازاری پشت، ئازاری نەخۆشی شێرپەنجە و هەندێک ئازاری دیکە بەکاردێت. بەڵام پێویستە لەژێر چاودێری پزیشکدا بێت. - مەرجەکانی ئامانج: Tramadol بۆ چارەسەرکردنی جۆرێکی فراوانی ئازار بەکاردێت، لەوانە ئازاری پشت، ئازاری سەر، ئازاری ماسولکەکان، ئازاری ددان، ئازاری دوای نەشتەرگەری، و هتد. - سودەکانی چارەسەرکردن: سودەکانی چارەسەرکردن بریتین لە کەمکردنەوەی ئازار و باشبوونی توانای جوڵە. بەڵام ئەمە دەپەڕێت بە پێی جۆری ئازار و وەڵامی جەستە. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی Tramadol لە ماوەی ٣٠ - ٦٠ خولەک دوای خواردنی دەرمانەکە دەست پێدەکات، بەڵام ئەمە بەپێی جۆری ئامادەکاری و ڕێژەی مژین دەگۆڕێت. - ماوەی کارکردن: ماوەی کاریگەریی Tramadol لە ٤ تا ٦ کاتژمێرە، بەڵام ئەمە دەگۆڕێت بەپێی بڕی دەرمان و تەندروستی جگەر. - کارلێکەکانی دەرمان: Tramadol کارلێکی خراپی هەیە لەگەڵ هەندێک دەرمان، وەک MAO inhibitors، benzodiazepines، و هەندێک دەرمانی تری ئازارشکێن. بەکارهێنانی یەکجار لەگەڵ ئەم دەرمانانە دەتوانێت هەڕەشەیەکی گەورە بۆ سەر تەندروستی دروست بکات. - مەودای چارەسەر: مەودای چارەسەر بەپێی جۆری ئازار و وەڵامی تایبەتی جەستە دەگۆڕێت. پزیشک دەتوانێت بڕی دەرمان و ماوەی چارەسەر دیاری بکات. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: Tramadol دەتوانێت هەندێک کاریگەریی لاوەکی دروست بکات، لەوانە خەواڵوو بوون، هەست کردن بە سەرئێشە، قەبزی، و هتد. - سوودەکانی: سودەکانی Tramadol بۆ چارەسەرکردنی ئازار بە پێی ڕێژەی ئازار و وەڵامی تایبەتی جەستە دەگۆڕێت . - گرنگی کلینیکی: Tramadol دەرمانێکی گرنگی کلینیکییە بۆ چارەسەرکردنی ئازاری مامناوەند تا زۆر، بەڵام پێویستە لەژێر چاودێری پزیشکدا بەکاربهێنرێت. - پرۆفایلی سەلامەتی: بەگشتی، Tramadol دەرمانێکی سەلامەتە، بەڵام هەندێک کاریگەریی لاوەکی دەتوانێت دروست بکات، لەوانە خەواڵووبوون، قەبزی، و هەست کردن بە سەرئێشە. پێویستە بەکارهێنانی دەرمانەکە لەژێر چاودێری پزیشکدا بێت.


Sublimaze, Duragesic, Actiq, Fentora, others
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: فێنتانیل دەرمانێکی opioid analgesic-ە، واتە ئازارشکێنێکی بەهێزە کە کاریگەرییەکی زۆر بەهێزی لەسەر کۆنتڕۆڵکردنی ئازارە. ئەم دەرمانە بەشێوەیەکی سەرەکی بۆ کۆنترۆڵکردنی ئازاری بەهێز بەکاردێت، بەتایبەت ئەو ئازارانەی کە بە دەرمانەکانی تر کۆنترۆڵ ناکرێن. ئەم جۆرە دەرمانانە لە لایەن پزیشکەوە بە پێی پێویست بەکار دێت. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: فێنتانیل پێکهاتەیەکی کیمیایی تایبەتی هەیە کە لەگەڵ receptor-ەکانی opioid لە مێشکی مرۆڤدا دەبەستێتەوە و ئازار کەم دەکات. ئەم پەیوەندییە کیمیاییە دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی هەستکردن بە ئازار و هەروەها هەستی خۆشی دەبەخشێت. دەرمانێکی synthetic opioid-ە، واتە لە لابۆراتواردا دروست دەکرێت. - میکانیزمی کردار: فێنتانیل بە بەستنی بە receptor-ەکانی mu-opioid لە سیستەمی دەماری ناوەندیدا کار دەکات. ئەم بەستنانە دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی بڵاوبوونەوەی impulse-ەکانی ئازار لە مێشکدا، لە ئەنجامدا کەمبوونەوەی هەستکردن بە ئازار بەدواوە دێت. بەهۆی بەهێزی کاریگەرییەکەیەوە، بە شێوەیەکی بەرنامەرێژکراو و لەژێر چاودێریی پزیشکدا بەکاردێت. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: فێنتانیل بە زوویی لە لەشدا دەمژێندرێت. ڕێژەی مژینی جیاوازە لەسەر بنەمای ڕێڕەوی دراوی دەرمان (IV, transdermal, etc.). بۆ نموونە، ڕێژەی مژینی لە ڕێگەی IV زۆر خێراترە لە ڕێگەی transdermal. هەموو ئەمانە دەبێت لەلایەن پزیشکەوە بە وردی بەڕێوە بچێت. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی فێنتانیل وابەستەیە بە ڕێگای دراوەکەیەوە. بۆ نموونە، فێنتانیلی transdermal ماوەیەکی درێژتر لە لەشدا دەمێنێتەوە لە بەراورد بە فێنتانیلی IV. ئەمەش دەبێت لە لایەن پزیشکەوە بە وردی هەڵسەنگێندرێت. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی فێنتانیل لە لەشدا جیاوازە بە پێی ڕێڕەوی دراوی دەرمانەکەوە. لەگەڵ ئەوەشدا، نیوە تەمەن کاریگەری لەسەر خێرایی لابردنەوەی دەرمانەکە لە لەشدا هەیە. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما بۆ فێنتانیل بەپێی ڕێڕەوی دراوەکەوە جیاوازە. دەستنیشانکردنی ئەم نۆرمە گرینگە بۆ دەستنیشانکردنی دۆزی دەرمانەکە لە لەشدا. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: بۆ کۆنترۆڵکردنی ئازاری بەهێز بەکاردێت، بەتایبەت ئازاری کە لە نەخۆشیەکی گرانەوە سەرچاوە دەگرێت. بەشێوەیەکی سەرەکی لە نەخۆشخانەکان بەکاردێت. - بەکارهێنانی لاوەکی: لە هەندێک حاڵەتدا بە شێوەیەکی لاوەکی بۆ کۆنترۆڵکردنی ئازاری پاش نەشتەرگەری بەکاردێت. دەتوانرێت بۆ کۆنترۆڵکردنی هەندێک نیشانەی تری پزیشکیش بەکار بێت، بەڵام تەنها لەژێر چاودێری پزیشکدا. - مەرجەکانی ئامانج: فێنتانیل بۆ چارەسەرکردنی ئازاری بەهێزی درێژخایەن بەکاردێت، بەتایبەت ئازاری شێرپەنجە، ئەو ئازارانەی کە بە دەرمانەکانی تر کۆنترۆڵ ناکرێن. - سودەکانی چارەسەرکردن: فێنتانیل دەتوانێت ئازاری بەهێز کەم بکاتەوە و جۆری ژیانی نەخۆش باشتر بکات. ئەمەش دەبێتە هۆی بەرزبوونەوەی جۆری ژیانی نەخۆشەکە، هەروەها کەمکردنەوەی پێویستی بە دەرمانەکانی تری ئازارشکێن. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کات بۆ کاریگەری جیاوازە بەپێی ڕێڕەوی دراوی دەرمانەکەوە. ئەم کاریگەرییە زۆر بەخێرایی دەردەکەوێت، بەتایبەت لە ڕێگەی IVەوە. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی فێنتانیل جیاوازە بەپێی جۆری دەرمانەکەوە. بۆ نموونە، transdermal patch ماوەیەکی درێژتر کار دەکات. - کارلێکەکانی دەرمان: فێنتانیل دەتوانێت کارلێکی خراپ لەگەڵ دەرمانەکانی تر بکات، بۆیە پێویستە پزیشک لە بارەی دەرمانەکانی تر کە بەکاریان دێنن ئاگاداربێت. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەریی فێنتانیل لەسەر بنەمای ڕێژەی دەرمانەکەوە جیاوازە کە بەکار دێت و هەروەها دۆخی تەندروستی نەخۆشەکە. ئەمەش دەبێت لەلایەن پزیشکەوە بە وردی هەڵسەنگێندرێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: فێنتانیل دەرمانێکی بەهێزە و پێویستە لەژێر چاودێریی پزیشکدا بەکار بێت. - سوودەکانی: کۆنترۆڵ کردنی ئازاری بەهێز. بەرزکردنەوەی جۆری ژیانی نەخۆش. - گرنگی کلینیکی: فێنتانیل ڕۆڵێکی گرنگی لە چارەسەرکردنی ئازاری بەهێزدا دەگێڕێت. - پرۆفایلی سەلامەتی: بەهۆی کاریگەرییە بەهێزەکەیەوە، فێنتانیل دەتوانێت کاریگەری لاوەکی بەهێز دروست بکات، بۆیە پێویستە لەژێر چاودێریی پزیشکدا بەکار بێت.


Dilaudid, Exalgo, Hydromorphone
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: هیدرۆمۆرفۆن دەرمانێکی opioid analgesicە کە بۆ کەمد کردنەوەی ئازار بەکاردێت. ئەم جۆرە دەرمانە کاریگەرییەکی بەهێزی هەیە لەسەر کەمکردنەوەی ئازاری توند. جگە لەوەش، لەگەڵ دەرمانەکانی تریش بۆ چارەسەری ئازار بەکاردێت. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: هیدرۆمۆرفۆن belong to the opioid group. ئەمە دەرمانێکی semi-synthetic opioid ە کە لە کۆدئینەوە دروست دەکرێت. دەکرێ بە چەند شێوەیەک بەکاربهێنرێت، وەک tablet، solution, injection. - میکانیزمی کردار: هیدرۆمۆرفۆن بە بەستنی بە receptor-ەکانی opioid لە سیستمى nervous کاریگەری دەکات. بەم شێوەیە، transmission of pain signals لە مێشک بۆ لەش کەمدەکاتەوە. ئەم کردارەش دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی ئازار و هەست کردن بە ئارامی. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی هیدرۆمۆرفۆن دەگۆڕێت بە پێی ڕێگای بەکارهێنان. بە شێوەی intravenous زۆرترین ڕێژە دەمژێت. ڕێژەی مژینی لە ڕێگای oral و subcutaneous کەمترە. بە هۆی first-pass metabolism ڕێژەی مژینی oral کەمترە. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی هیدرۆمۆرفۆن بەرزە و زوو دەچێتە خوێنەوە. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی elimination half-life ی هیدرۆمۆرفۆن لە نێوان ٢ بۆ ٤ کاتژمێردایە. لە کەسانی گەورەدا درێژترە. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما (peak plasma concentration) بەپێی ڕێگای بەکارهێنان دەگۆڕێت. لە ڕێگای intravenous زووتر دەگاتە peak. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: بەکارهێنانی سەرەکی هیدرۆمۆرفۆن بۆ چارەسەری ئازاری توندە، بە تایبەت ئازاری شێرپەنجەیی و ئازاری دوای نەشتەرگەری. بەکارهێنانی بۆ ئازاری کەمتر توند جێی نییە. - بەکارهێنانی لاوەکی: هیدرۆمۆرفۆن لەگەڵ دەرمانەکانی تریش بۆ چارەسەری ئازار بەکاردێت. بەڵام بەکارهێنانی بۆ چارەسەری نەخۆشییەکانی دیکە نابێ. - مەرجەکانی ئامانج:هیدرۆمۆرفۆن بۆ چارەسەری ئازاری توند بەکاردێ، لەوانە ئازاری شێرپەنجەیی، ئازاری دوا نەشتەرگەری. - سودەکانی چارەسەرکردن: بەکارهێنانی هیدرۆمۆرفۆن دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی ئازار و باشتربوونی جۆری ژیانی نەخۆش. بەڵام سوودەکانی دەبێت لەگەڵ زیانەکانی سەنگ ببێتەوە. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەری هیدرۆمۆرفۆن زوو دەستپێدەکات، بەتایبەت لە ڕێگای intravenous . - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی هیدرۆمۆرفۆن دەگۆڕێت بەپێی ڕێگای بەکارهێنان و دۆزی نەخۆش. - کارلێکەکانی دەرمان: هیدرۆمۆرفۆن دەتوانێت کارلێک لەگەڵ زۆر دەرمانێکی تر بکات، بۆیە پێویستە پزیشک ئاگاداربێت لە هەموو دەرمانەکانی تر کە نەخۆش دەیخوات. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری هیدرۆمۆرفۆن بەپێی دۆزی نەخۆش و جۆری ئازار دەگۆڕێت. پزیشک دەبێت بڕیاری لەسەر بدات. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: هیدرۆمۆرفۆن دەرمانێکی بەهێزە بۆ چارەسەری ئازار و دەبێت بە لایەنی پزیشکییەوە بەکاربهێنرێت. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی ئازار بە شێوەیەکی کاریگەر. - گرنگی کلینیکی: هیدرۆمۆرفۆن ڕۆڵێکی گرینگی هەیە لە چارەسەری ئازاری توند. - پرۆفایلی سەلامەتی: هیدرۆمۆرفۆن دەتوانێت زیانی لاوەکی هەبێت، بۆیە پێویستە بە لایەنی پزیشکییەوە بەکاربهێنرێت.


OxyContin, Roxicodone, Oxaydo, Xartemis XR, Percocet, Tylox
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: ئۆکسی کودۆن دەرمانێکی opioid analgesicە کە بۆ کەمکردنەوەی ئازاری بەهێز بەکاردێت. ئەم دەرمانە کاریگەرییەکی بەهێز لەسەر سیستمی ناوەندی دەماری هەیە و دەتوانێت هەست بە ئارامی و خەواڵووکاری بکات. جۆرێکە لەدەرمانی narcotic analgesic کە بەهۆی کاریگەرییەکانیەوە، پێویستە بەڕێگەیەکی کۆنترۆڵکراو بەکاربهێنرێت. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: ئۆکسی کودۆن بەشێوەیەکی کیمیایی semi-synthetic opioid ە کە لە ماددەیەکی سرووشتی دەرهێنراوە. ئەم گروپە لەدەرمانەکان کاریگەرییەکی بەهێزتریان لەسەر جەستە هەیە بە بەراورد لەگەڵ جۆرەکانی تری ئازارشکێن. بەشێوەیەکی سەرەکی بۆ چارەسەرکردنی ئازاری بەهێز بەکار دێت. - میکانیزمی کردار: ئۆکسی کودۆن بە بەستنی بە receptor-ەکانی opioid لە سیستمەکانی ناوەندی دەماری کار دەکات. ئەمەش دەبێتە هۆی کەمكردنەوەی هەستی بە ئازار و دروستکردنی هەستێکی ئارام. ئەم پەیوەندییە دەبێتە هۆی داخستنی ڕێڕەوەکانی ئازار لە مێشكدا. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی ئۆکسی کودۆن لە دەم و ددانەوە بەرزە و زۆرینەی دۆزەکەی لە ناوچەی گەدەدا دەمژێت. ڕێژەی مژینی دەگۆڕێت بەپێی جۆری دەرمان و ڕێگای بەکارهێنان. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی ئۆکسی کودۆن لە خوێندا بەرزە و بۆ ماوەیەکی زۆر دەمێنێتەوە. چەندین فاکتەر کاریگەری لەسەر بەردەستبوونی زیندەیی هەیە وەک تەمەن، جگەر و گورچیلە. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی elimination half-life ی ئۆکسی کودۆن لە جەستەدا نزیکەی ٣ بۆ ٤ کاتژمێرە، بەڵام دەتوانێت بگۆڕێت بەپێی تایبەتمەندییەکانی جەستە. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما peak plasma concentration ی ئۆکسی کودۆن دوای ١-٢ کاتژمێر لە وەرگرتنی دەرمانەکە دەگات. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: بۆ چارەسەرکردنی ئازاری بەهێز کە بە دەرمانەکانی تری ئازارشکێن چارەسەر ناکرێت. بەتایبەتی بۆ ئازاری درێژخایەن و کوشندە وەکوو شێرپەنجە. - بەکارهێنانی لاوەکی: هەندێجار بۆ چارەسەرکردنی ئازاری لە کاتی نەشتەرگەری و یا لەدوای نەشتەرگەری لەگەڵ دەرمانەکانی تری ئازارشکێن بەکاردێت. - مەرجەکانی ئامانج: ئازاری بەهێز لە جۆرە جیاوازەکان، بەتایبەتی ئازاری درێژخایەنی پەیوەندیدار بە نەخۆشییەکانی وەک شێرپەنجە، ئازاری پشت، و ئازاری دوای نەشتەرگەری. - سودەکانی چارەسەرکردن: کەمکردنەوەی ئازار، باشترکردنی کوالێتی ژیان، زیادکردنی چالاکێتییەکانی ڕۆژانە، کەمکردنەوەی پێویستی بە دەرمانەکانی تری ئازارشکێن. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی ئۆکسی کودۆن دوای ٣٠ خولەک تا ١ کاتژمێر دەست پێ دەکات و بۆ ماوەیەکی درێژخایەن دەخایەنێت. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی دەگۆڕێت بەپێی جۆری دەرمان، دۆز، و تایبەتمەندییەکانی جەستە. - کارلێکەکانی دەرمان: ئۆکسی کودۆن دەتوانێت کارلێکی نەرێنی لەگەڵ زۆر دەرمانێکی تر بکات.پێویستە دەربارەی کارلێکەکانی لەگەڵ دەرمانەکانی تری بەکارهاتوو زانیاری بە پزیشک بدرێت. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری بەپێی ئاستی ئازار و وەڵامی جەستە دەگۆڕێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: ئۆکسی کودۆن دەرمانێکی بەهێزە و پێویستە لەژێر چاودێریی پزیشکدا بەکاربهێنرێت. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی ئازاری بەهێز، بە باشکردنی کوالێتی ژیانی نەخۆش. - گرنگی کلینیکی: گرنگییەکی زۆری لە چارەسەرکردنی ئازاری بەهێز و درێژخایەندا هەیە. - پرۆفایلی سەلامەتی: دەبێت بزانرێت کە ئەم دەرمانە دەتوانێت کاریگەرییەکی نەرێنی لەسەر جەستە هەبێت و پێویستە بەڕێگەیەکی کۆنترۆڵکراو بەکاربهێنرێت.


Lortab, Vicodin, Norco, Hycodan, others
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: هیدرۆکۆدۆن دەرمانێکی ئۆپیۆیدییە کە بۆ کەمکردنەوەی ئازار بەکاردێت. ئەم دەرمانە لە گروپی ئەنالژێزیکەکانە و کاریگەرییەکی بەهێزی هەیە لەسەر کەمکردنەوەی ئازاری مامناوەند بۆ سەخت. جگە لەوەش، هیدرۆکۆدۆن دەتوانێت بەشێوەیەکی کارای کۆک بکاتەوە. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: هیدرۆکۆدۆن لە گروپی دەرمانەکانی ئەلکالۆیدی ئۆپیۆیدە. ئەم گروپە لە چەندین ماددەی کیمیایی پێکهاتووە کە کاریگەرییەکی بەهێزی هەیە لەسەر سیستەمی ناوەندی دەمار. جۆری ئەلکالۆید بەرهەم دەهێنرێت لە ئۆپیۆم، سەرچاوەیەکی سروشتییە کە بۆ دروستکردنی زۆر لە دەرمانەکان بەکاردێت. - میکانیزمی کردار: هیدرۆکۆدۆن بە پەیوەستبوون بە ڕیسیپتۆرەکانی ئۆپیۆید لە مێشک و کۆئەندامی دەماریدا کار دەکات. ئەم پەیوەستبوونە دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی هەست بە ئازار و دابەزاندنی هەست بە کۆک. ئەمەش بە هۆی گۆڕانکاری لە گواستنەوەی impulse nerve دێتە ئاراوە. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی هیدرۆکۆدۆن دەگۆڕێت بەپێی شێوازی بەکارهێنان، بەڵام بە گشتی لە ڕێگەی دەمەوە زۆر باش دەمژێت. - بەردەستبوونی زیندەیی: پاش مژین هیدرۆکۆدۆن بە شێوەیەکی فراوان لە لەشدا دابەش دەبێت. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی هیدرۆکۆدۆن دەگۆڕێت بەپێی تایبەتمەندییەکانی جەستە، بەڵام بە گشتی لە نێوان ٣ تا ٦ کاتژمێردایە. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما لە ماوەی ١ بۆ ٢ کاتژمێر دوای مژین دەگات. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: کەمکردنەوەی ئازاری مامناوەند بۆ سەخت. - بەکارهێنانی لاوەکی: کەمکردنەوەی کۆک. بەڵام ئەم بەکارهێنانە زۆر کەمترە لە بەکارهێنانی بۆ ئازار. - مەرجەکانی ئامانج: ئازاری جۆراوجۆر، وەک ئازاری نەشتەرگەری، ئازاری پشت، ئازاری شێرپەنجە. - سودەکانی چارەسەرکردن: کەمکردنەوەی ئازار و باشترکردنی جۆری ژیان. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی هیدرۆکۆدۆن لە ماوەی ١٥-٣٠ خولەک دوای وەرگرتن دەست پێ دەکات. - ماوەی کارکردن: ماوەی کاریگەری هیدرۆکۆدۆن بەپێی دۆز و تایبەتمەندییەکانی جەستە دەگۆڕێت. - کارلێکەکانی دەرمان: هیدرۆکۆدۆن دەتوانێت لەگەڵ زۆر لە دەرمانەکانی دیکەدا کارلێک بکات. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری هیدرۆکۆدۆن دەبێت لەلایەن پزیشکەوە دیاری بکرێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: هیدرۆکۆدۆن دەرمانێکی بەهێزە و پێویستە لەژێر چاودێریی پزیشکدا بەکاربهێنرێت. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی ئازار و باشترکردنی جۆری ژیان بۆ نەخۆشەکان. - گرنگی کلینیکی: هیدرۆکۆدۆن ڕۆڵێکی گرینگی هەیە لە چارەسەرکردنی ئازاری مامناوەند بۆ سەخت. - پرۆفایلی سەلامەتی: بەکارهێنانی درێژخایەن و بێ ڕێنمایی پزیشکی دەتوانێت ببێتە هۆی ئاسودەبوون.


MS Contin, Kadian, Avinza, Oramorph SR
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: مۆرفین دەرمانێکی ئۆپیۆیدییە کە وەک analgesic (کەمدەرێژەکەرەوەی ئازار) بەکاردێت. ئەم دەرمانە کاریگەرییەکی بەهێزی هەیە لە کەمکردنەوەی ئازاری بەهێز. جگە لەوەش، کاریگەرییەکانی تریش هەیە وەک سەرکوتکردنی قورسایی و هێمنکردنەوەی نەخۆش. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: مۆرفین لە گروپی ئەلکالۆیدەکانی ئۆپیۆمەوە دەردەچێت. ئەم گروپە دەرمانە ڕاستەوخۆ لە بەرهەمی گیایی ئەفغانی بەدەستدێت. هەروەک چۆن لە ڕێی کیمیا کاریگەرییەکانی جیاواز دەکرێت. - میکانیزمی کردار: مۆرفین لە سەر ڕیسێپتۆرەکانی (مۆرفینی) لە سیستمێکی دەماری ناوەندی کاردەکات کە ئازار کەمدەکاتەوە. ئەم ڕیسێپتۆرانە لە مێشکی و کۆئەندامی دەماری دەوری گرتوون. لە ڕێگەی بەستنی بۆ لەسەر ڕیسێپتۆرەکانەوە، ئازاری نەخۆش کەمدەکاتەوە. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی مۆرفین دەگۆڕێت بەپێی ڕێگای بەکارهێنان. بۆ نموونە، مژینی لە ڕێگای دەمەوە کەمترە لە IV injection. هەندێک لە فۆرمەکانی بەردەست، وەک sustained-release capsules، ڕێژەی مژینیان لە ماوەیەکی درێژدا بەردەوامە . - بەردەستبوونی زیندەیی (Bioavailability): بەردەستبوونی زیندەیی مۆرفین بەپێی ڕێگای بەکارهێنان جیاوازە. لە ڕێگای دەمەوە بەردەستبوونی زیندەیی کەمترە بەهۆی مێتابۆلیزمی یەکەم لە جگەر. - نیوە تەمەن (Half-life): نیوە تەمەنی مۆرفین لە نێوان 2 بۆ 4 کاتژمێردایە. ئەمە بە واتای ئەوە دێت کە نیوەی ماددەی دەرمان لە خوێندا لە ماوەی 2 بۆ 4 کاتژمێردا لەناو دەچێت. - لوتکەی چڕیی پلازما (Peak plasma concentration): لوتکەی چڕیی پلازما بەپێی ڕێگای بەکارهێنان و جۆری دەرمان جیاوازە. بۆ نموونە، لە ڕێگای IVەوە خێراتر لە ڕێگای دەمەوە دەگاتە لوتکەی چڕیی پلازما. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: کەمکردنەوەی ئازاری بەهێز. - بەکارهێنانی لاوەکی: کۆنترۆڵکردنی ئازاری پاش نەشتەرگەری، کەمکردنەوەی ئازاری شێرپەنجە، تێکشکاندنی هەناسە، کۆنترۆڵکردنی ئازاری بەهێز لە نەخۆشییەکانی تر. - مەرجەکانی ئامانج: مۆرفین بۆ چارەسەرکردنی جۆرێکی فراوانی نەخۆشی و حاڵەتەکان بەکاردێت، لەوانە ئازاری بەهێز لە پاش نەشتەرگەری، ئازاری شێرپەنجە، ئازاری پشت، ئازاری مێشک، و ئازاری تر. بەکارهێنانی مۆرفین بەشێوەیەکی بەردەوام دەبێت لەژێر چاودێریی پزیشکدا بێت. - سودەکانی چارەسەرکردن: مۆرفین بە شێوەیەکی کاریگەر ئازاری نەخۆش کەمدەکاتەوە و جۆری ژیانیان باشتر دەکات. لە حاڵەتەکانی ئازاری شێرپەنجە، مۆرفین یارمەتی نەخۆش دەدات بۆ ئەوەی بتوانێ بە شێوەیەکی باشتر ژیان بەسەرببات. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کات بۆ کاریگەرییەکان جیاوازە بەپێی ڕێگای بەکارهێنان. IV injection خێراتر کار دەکات لە ڕێگای دەمەوە. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی مۆرفین جیاوازە بەپێی جۆری دەرمان بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا بە گشتی چەند کاتژمێرێک دەخایەنێت. - کارلێکەکانی دەرمان: هەندێک لە دەرمانەکان دەتوانن کارلێکی نەرێنیان لەگەڵ مۆرفیندا هەبێت، بۆیە پێویستە پزیشک لە بارەی دەرمانەکانی ترەوە ئاگاداربکرێتەوە. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری بەپێی باری تەندروستی نەخۆش و جۆری ئازار جیاوازە. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: مۆرفین دەرمانێکی بەهێزە و پێویستە بە شێوەیەکی ورد بەکاربهێنرێت. بەکارهێنانی ناتەواو دەتوانێت ببێتە هۆی سەرئێشە، قورسایی، و هەندێک کاریگەری لاوەکی دیکە. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی ئازاری بەهێز، باشترکردنی جۆری ژیان بۆ نەخۆشەکان بە تایبەت ئەو نەخۆشانەی کە ئازاری شێرپەنجەیان هەیە. - گرنگی کلینیکی: مۆرفین ڕۆڵێکی گرنگی لە چارەسەرکردنی ئازاری بەهێزدا دەبینێت. - پرۆفایلی سەلامەتی: بەکارهێنانی مۆرفین دەبێت لەژێر چاودێریی پزیشکدا بێت بۆ کەمکردنەوەی مەترسییەکانی کاریگەرییە لاوەکییەکان.

antibiotic 12 دەرمان

Vancocin, Vankok, Lyphocin
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: ڤانکۆمایسین ئەنتىباکتریایەکی گڵیکۆپێپتایدییە کە بۆ چارەسەرکردنی بەکتریا و کەڕووەکان بەکاردێت. دژەباکتریایەکی بەهێزە و کاریگەرییەکی بەرچاوی لەسەر بەکتریایە گرام پۆزەتیڤەکان هەیە. لە جۆرەکانی ترى ئەنتیبایۆتیک جیاوازە و بەکارھێنانى بۆ چارەسەرى هەندێک جۆرى بەکتریایەک کە بە ئەنتیبایۆتیکەکانى تر نەچارەسەر دەبن. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: ڤانکۆمایسین دەکەوێتە خانەی گڵیکۆپێپتیدەکانەوە کە گروپێکی کیمیایی تایبەتن بە دەرمانە جەنگاوەرەکان. ساختاری مۆلێکوولیەکەى تایبەتە و دەبێتە هۆی چالاکییە تایبەتەکانى لە دژی بەکتریاکان. بەهای زۆری بۆ شیکردنەوەى کیمیایی بۆ لێکۆڵینەوەى زانستی هەیە. - میکانیزمی کردار: ڤانکۆمایسین رێگە لە دروستبوونی دیوارەى خانەى بەکتریا دەگرێت. ئەمەش دەبێتە هۆی مردنى بەکتریاکان. بە تایبەت کاریگەرییەکەى لەسەر پێکهاتەی پێپتیدۆگڵایکانە کە پێکهاتەی پێویستی دیوارەى خانەى بەکتریایە. ئەم جۆرە کارکردنەى دەیکاتە دەرمانێکى کاریگەر بۆ جۆرێکى دیاریکراو لە بەکتریا. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڤانکۆمایسین زۆر باش نییە لە ڕێگای دەمەوە دەمژێت. بۆیە تەنها بە ڕێگای IV بەکار دێت. بەڵام لە ڕێگای دەرزییەوە لە خوێندا بەشێوەکی بەهێز دەمژێت. بەڵام گەیشتن بە ئاستێکى بەرچاو لە پلازما پێویستی بە دۆزێکى بەرز هەیە - بەردەستبوونی زیندەیی: ئاستی بەردەستبوونی زیندەیی ڤانکۆمایسین لە جەستەدا، بەپێی دۆز و ڕێگای دراوە، دەگۆڕێت. هەڵسەنگاندنی ئەم ئاستە بۆ دڵنیابوون لە کاریگەریی چارەسەرەکە پێویستە. هەندێک لە حاڵەتەکاندا پێویستە ئاستی دەرمانەکە لە پلازما چاودێری بکرێت. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی ڤانکۆماسین لە جەستەدا بەپێی کێشەی گورچیلە دەگۆڕێت کە دەبێتە هۆی زیادبوونی ماوەى مانەوەى لە جەستەدا لە کەسێکەوە بۆ کەسێکى تر. لە گورچیلەی تەندروستدا نیوە تەمەنى کورتترە. بۆیە پێویستە بەپێی تەندروستی گورچیلە دۆزەکە دیاری بکرێت. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازماى ڤانکۆمایسین، واتە ئاستی بەرزترینى دەرمانەکە لە خوێندا، دەپێوێنرێت بۆ دڵنیابوون لەوەى کە دۆزى دەرمانەکە لە ئاستى پێویستدایە و دەکرێت لە کاتی چارەسەرکردندا ئاستەکەى چاودێرى بکرێت. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: ڤانکۆمایسین بەشێوەیەکی سەرەکی بۆ چارەسەرکردنی инфекشنە باکتریاییە گرام پۆزەتیڤەکان بەکاردێت. کاریگەرییەکی بەرچاوی لەسەر چەندین جۆرە بەکتریایە. چارەسەرێکی گرینگە بۆ ئەو حالەتانەى کە بە ئەنتیبایۆتیکەکانى تر نەچارەسەر دەبن. - بەکارهێنانی لاوەکی: لە هەندێ حاڵەتدا ڤانکۆمایسین بۆ چارەسەرکردنى جۆرێکى دیاریکراوى بەکتریا بەکاردێت كە بە ئەنتیباکتریاکانى تر نەچارەسەر دەبن. هەروەها لە چارەسەرکردنى هەندێک جۆرى ئەکزیما و نەخۆشى پێستى تر دا بەکاردێت. بەڵام بەکارهێنانى وەک چارەسەرێکى لاوەکی پێویستی بە ڕاوێژى پزیشک هەیە. - مەرجەکانی ئامانج: ڤانکۆمایسین بۆ چارەسەرکردنی جۆرەکانی جیاوازى ئینفێکشن بەکار دێت، وەک ئینفێکشنەکانی پێست، ئێسک، خوێن، و سییەکان. هەروەها بۆ چارەسەرکردنی ئینفێکشنەکانی بەکتریاییەکان لە نەخۆشەکانی کەم خوێن و هەندێک نەخۆشی سییەکان بەکاردێت. ئەمەش بەپێی ڕێنمایی پزیشک دەبێت. - سودەکانی چارەسەرکردن: ڤانکۆمایسین دەتوانێت لە چارەسەرکردنی ئینفێکشنەکانی بەکتریایی بەهێزدا زۆر کاریگەر بێت، بەتایبەت لە حاڵەتەکانی کە بە ئەنتیبایۆتیکەکانی تر نەچارەسەر دەبن. زۆر جار بۆ پاراستن لە ئینفێکشنەکان بەکاردێت بۆ نمونە پێش ئۆپەراسیۆن. بەڵام کارێگەرى لەسەر چارەسەرکردنى هەموو جۆرە ئینفێکشنێک نییە. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: ڤانکۆمایسین بە خێرایی کار ناکات بۆیە چەند ڕۆژێک پێویستە بۆ ئەوەى کاریگەرییەکەى دەرکەوێت. پێویستە لە ماوەى چارەسەرکردندا دۆز و ماوەى چارەسەرەکە بەردەوام بێت. بەپێی جۆرەکەى ئینفێکشن و تەندروستى نەخۆشەکە دەگۆڕێت. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنى ڤانکۆمایسین دەپەوزێتەوە بەپێی جۆرەکەى نەخۆشییەکە و دۆزى بەکارهاتوو. چاودێرى ئاستەکەى لە خوێندا زۆر گرینگە بۆ دڵنیابوون لەوەى کە بۆ ماوەیەکى پێویست کاریگەریى هەیە. چارەسەر چەندین ڕۆژ دەخایەنێت. - کارلێکەکانی دەرمان: ڤانکۆمایسین دەتوانێت کارلێکی نەرێنی لەگەڵ چەندین دەرمانی تردا بکات. پێویستە پزیشک ئاگادار بکرێتەوە لەسەر هەموو دەرمانێک کە نەخۆشەکە بەکاری دەهێنێت، بۆ ئەوەى بتوانێت کاریگەرییە نەرێنییەکان کەم بکاتەوە. هەندێک دەرمان دەتوانن کاریگەرى ڤانکۆمایسین لاواز بکەن. - مەودای چارەسەر: مەودای چارەسەرکردنی ڤانکۆمایسین بەپێی جۆری ئینفێکشن و تەندروستی نەخۆشەکە دەگۆڕێت. چارەسەر دەتوانێت لە چەند ڕۆژێکەوە بۆ چەند هەفتەیەک بەردەوام بێت. پێویستە بەردەوام لە ژێر چاودێرى پزیشکدا بێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: ڤانکۆمایسین دژەباکتریایەکی بەهێزە بۆ جۆرێکى دیاری کراو لە بەکتریا، بەڵام بۆ جۆرەکانى تر کاریگەرى نییە. بەکارهێنانى بەشێوەیەكى نادروست دەتوانێت ببێتە هۆى دروستبوونى بەکتریایەک کە بەرگریکردنلە دەرمانەکانى تر هەیە. پێویستە لە لایەن پزیشکێکەوە بەکار بهێنرێت. - سوودەکانی: ڤانکۆمایسین چارەسەرێکی گرینگە بۆ چارەسەرکردنی ئینفێکشنە بەکتریاییەکانی گرام پۆزەتیڤ کە چارەسەر ناکرێن بە ئەنتیبایۆتیکەکانی تر. لە هەندێ حاڵەتدا، دەتوانێت ژیانی نەخۆشەکە ڕزگار بکات. بۆیە بەکارهێنانی بەشێوەیەکى دروست و لەژێر چاودێرى پزیشکدا گرینگە. - گرنگی کلینیکی: ڤانکۆمایسین بەکار دێت بۆ چارەسەر کردنی جۆرێک لە بەکتریا کە بەرگریکردن لە ئەنتیبایۆتیکەکانی تر هەیە، بۆ نمونە MRSA کە جۆرێکە لە بەکتریاى مقاوم لە بەرامبەر مێتیسیلین. لەبەر ئەم گرنگییە کلینیکییەى، زانینی ڕێژەى بەکارھێنانى بەشێوەیەکى دروست زۆر گرینگە. ڕێگریکردن لەکەم بوونەوەى کاریگەرییەکەى لە زۆر گرینگە. - پرۆفایلی سەلامەتی: ڤانکۆمایسین دەتوانێت کاریگەرییە لاوەکییەکانى هەبێت، بەڵام بە گشتی دەرمانێکى سەلامەتە بەمەرجێک بەشێوەیەکى دروست بەکار بێت و بەردەوام لە ژێر چاودێرى پزیشکدا بێت. چارەسەرکردن بەشێوەیەکى نادروست دەتوانێت ببێتە هۆى کێشەى تەندروستی.


Bactrim, Septra, Sulfatrim, Cotrim
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: دەرمانێکی ئەنتیبایۆتیکی بەربەرەکانێکی بەکتریاییە کە لە دوو ماددەی جیاواز پێکهاتووە: Trimethoprim و Sulfamethoxazole. ئەم دوو ماددەیە بەیەکەوە کاردەکەن بۆ کوشتنی بەکتریا. ئەم دەرمانە بۆ چارەسەرکردنی چەندین جۆری هەستیاری بەکتریا بەکاردێت. - گروپی کیمیایی/چارەسەر: دەرمانێکی کیمیاییە کە دەچێتە ناو گروپی سولفونامید و دی هایدرۆفۆلەت ڕێدۆکتاز ئینھیبیتۆرەکانەوە. ئەم دەرمانە بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ چارەسەرکردنی هەوکردنەکانی ڕێڕەوی میز و میزەڕۆ و هەندێک هەوکردنی تر بەکاردێت. - میکانیزمی کردار: Trimethoprim و Sulfamethoxazole بە شێوەیەکی سینکێرژیک کاردەکەن. Sulfamethoxazole پێشگری لە دروستبوونی ئەسید فۆلیک دەکات، کە بۆ گەشە و زیادبوونی بەکتریا گرینگە. Trimethoprimیش پێشگری لە بەکارهێنانی ئەسید فۆلیکی دروستکراو لە لایەن بەکتریاوە دەکات، بەمەش گەشەی بەکتریا ڕادەگرێت و دەبێتە هۆی کوشتنیان. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی دەرمانەکە لە ڕێگای دەمەوە بەرزە و بەخێرایی دەچێتە ناو خوێنەوە. هەروەها لە ڕێگای ئینجێکشنەوەش بەڕێژەیەکی زۆر مژێنرێت. ڕێژەی مژین دەکرێت کاریگەر بێت، بەپێی ئەو جۆرەی دەرمان و شێوازی بەکارهێنانە کە بەکاردێت. - بەردەستبوونی زیندەیی: دەرمانەکە بەڕێژەیەکی باش بەردەستە بۆ زیندەوەرەکان و بڕی بەرچاو لە پلازما دەمێنێتەوە بۆ ماوەیەکی درێژ. ئاستی بەردەستبوونی زیندەیی پەیوەندی بە دۆزی دەرمانەکەوە هەیە. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی دەرمانەکە لەگەڵ ژمارەیەکی زۆر لە فاکتەرەکاندا پەیوەندیدارە وەکوو تەمەن، کرداری گورچیلە، و دۆخی تەندروستی، بەڵام بەگشتی نیوە تەمەنی لەنێوان 10 بۆ 14 کاتژمێردایە. ئەمەش مانای ئەوەیە کە نیوەی دەرمانەکە لە ماوەی 10 بۆ 14 کاتژمێردا لە لەشی مرۆڤدا دەچێتە دەرەوە. - لوتکەی چڕیی پلازما: پاش 1-4 کاتژمێر لە وەرگرتنی دەرمانەکە لە ڕێگای دەمەوە، لوتکەی چڕیی پلازما بەدەستدێت و پاشان بەشێوەیەکی هێواش دادەبەزێت • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەرکردنی هەوکردنەکانی ڕێڕەوی میز و میزەڕۆ، وەکوو cystitis and urethritis. - بەکارهێنانی لاوەکی: بەکاردێت بۆ چارەسەرکردنی هەندێك هەوکردنی تر وەکو pneumonias, bronchitis. - مەرجەکانی ئامانج: بەکتریا، بە تایبەت ئەو بەکتریایانەی کە هەستیارن بۆ دەرمانەکە. ئەم دەرمانە بۆ چارەسەرکردنی هەوکردنە بەکتریاییەکانی سیستمێکی دیاریکراو یان بەپێی پەرەسەندنی نیشانەکان بەکاردێت. - سودەکانی چارەسەرکردن: کەمکردنەوەی نیشانەکانی هەوکردن، وەکوو ئازار، تای، و بەکتریا، بە زووترین کات گەیشتن بە چاکبوونەوە. گونجاوە بۆ چارەسەرکردنی چەندین جۆر هەوکردن لە جۆرەکانی جیاوازدا، بەڵام دەبێت لەلایەن پزیشکەوە بەکاربهێنرێت. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: ڕاستەوخۆ دوای وەرگرتن دەست پێدەکات. بەڵام بۆ بەدەستهێنانی باشترین ئەنجام، دەبێت دەرمانەکە بە پێی ڕێنماییی پزیشک بەردەوام بەکاربهێنرێت. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی دەرمانەکە پەیوەستە بە جۆری هەوکردن، دۆزی دەرمان، و دۆخی تەندروستی نەخۆشەکەوە. دەکرێت بۆ ماوەیەکی دیاری کراو بەکاربهێنرێت. - کارلێکەکانی دەرمان: دەکرێت کار لەگەڵ دەرمانەکانی تری تێکەڵ بکات. پێویستە پزیشک ئاگاداربێت لە دەرمانەکانی تری کە نەخۆشەکە بەکاری دەهێنێت. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری بەپێی باری نەخۆشەکە و جۆری هەوکردن دیاری دەکرێت. ئەم مەودایە دەکرێت زۆر جیاواز بێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: کاریگەری بەربەرەکانی زۆربەی جۆرەکانی بەکتریا. - سوودەکانی: چارەسەرکردنی جۆرێکی بەرچاو لە هەوکردنەکانی باو. - گرنگی کلینیکی: دەرمانێکی گرنگە بۆ چارەسەرکردنی هەوکردنە بەکتریاییەکان، بەڵام بەکارهێنانی بەردەوام و بێ پلان ناتەندروست و زیانبەخشە. - پرۆفایلی سەلامەتی: دەرمانێکی ئاساییە بەڵام هەندێک کاریگەری لاوەکی هەیە کە دەبێت لەبەرچاو بگیرێن.


Cleocin, Dalacin C, Clindets, others
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: کلیندامایسین یەکێکە لە دەرمانە جۆری ئەنتیبایۆتیکەکان کە کاریگەریی بەهێزی لەسەر چەندین جۆری بەکتریا هەیە. ئەم دەرمانە بە شێوەیەکی سەرەکی بەکار دێت بۆ چارەسەرکردنی هەوکردنەکانی پێست، ئێسک، و ڕێڕەوی هەناسەدان. جگە لەوەش، بۆ چارەسەرکردنی هەندێک هەوکردنی تریش بەکار دێت. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: کلیندامایسین لە گروپی لینکسۆسامایدەکانە، کە جۆرێکە لە ئەنتیبایۆتیک کە بە شێوەیەکی تایبەت کاریگەریی لەسەر بەکتریا دەبێت. ئەم گرووپە لە ئەنتیبایۆتیکەکان بەهێزی بەرامبەر بەکتریای گرەم پۆزەتیڤن. - میکانیزمی کردار: کلیندامایسین پێکهاتەی پڕوتینی بەکتریا دەگرێتەوە و ڕێگری لە دروستبوونی بەکتریا دەکات. ئەمەش دەبێتە هۆی کوشتنی بەکتریا و چارەسەرکردنی هەوکردنەکە. بەم شێوەیە لەڕێگای گۆڕینی پڕۆسەی دروستکردنی پڕۆتینی پێکهاتەی بەکتریادا دەبێتە هۆی کۆنتڕۆڵکردنی گەشەی بەکتریا. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی کلیندامایسین لە جۆرە جیاوازەکانی دەرمانەکەدا جیاوازە. لە حاڵەتی Oral دا، ڕێژەی مژینی بەرزە و زۆربەی بڕەکەی لە ڕێگای گەدەوە دەمژێت. لە حاڵەتی Intravenous دا، بەتەواوی دەمژێت. - بەردەستبوونی زیندەیی: ڕێژەی بەردەستبوونی زیندەیی (Bioavailability) لەگەڵ جۆری دەرمانەکەدا دەگۆڕێت. بەڵام بەشێکی زۆری کلیندامایسین دەتوانێت کاریگەری خۆی بخاتەڕوو. - نیوە تەمەن (Half-life): نیوە تەمەنی کلیندامایسین لە پلازما دەگۆڕێت بەپێی تەمەن، گرێچکی گورچیلە و جگەر. بەڵام بە گشتی نیوە تەمەنی نێوان ٢ بۆ ٣ کاتژمێرە. - لوتکەی چڕیی پلازما (Peak plasma concentration): لوتکەی چڕیی کلیندامایسین لە پلازما دوای ١-٢ کاتژمێر لەوەرگرتنی دەرمانەکەدا دەبینرێت. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: کلیندامایسین بەکاردێت بۆ چارەسەرکردنی هەوکردنە باکتریاییەکان. ئەمەش لە ڕێگای کوشتنی بەکتریایەکانەوە دەبێت. - بەکارهێنانی لاوەکی: هەندێک جار بۆ چارەسەرکردنی هەندێک هەوکردنی تر وەک هەوکردنی پێست و نەخۆشیەکانی دەم و ددان و هەوکردنی ناوەوەی لەش، بەکار دێت. - مەرجەکانی ئامانج: بەکارهێنانی کلیندامایسین بۆ هەوکردنەکانی ڕێرەوی هەناسەدان، هەوکردنی پێست، هەوکردنی ئێسک، و هەندێک هەوکردنی تر گونجاوە. - سودەکانی چارەسەرکردن: کلیندامایسین یارمەتی چارەسەرکردنی هەوکردنە باکتریاییەکان دەدات و نیشانەکانی هەوکردنەکە کەمدەکاتەوە وەک تای، ئازار، و سووربوونەوە. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی کلیندامایسین دەگۆڕێت بەپێی جۆری هەوکردن و بڕی دەرمانەکە. بەڵام بەگشتی دوای چەند کاتژمێرێک دەست پێدەکات. - ماوەی کارکردن: ماوەی کاریگەری کلیندامایسین بەپێی نیوە تەمەنی لە لەشدا دەگۆڕێت. - کارلێکەکانی دەرمان: کلیندامایسین دەتوانێت لەگەڵ هەندێک دەرمانی تر کارلێک بکات. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری کلیندامایسین دەگۆڕێت بەپێی جۆری هەوکردن و قورسییەکەی. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: کلیندامایسین ئەنتیبایۆتیکێکی بەهێزە بۆ چارەسەرکردنی هەوکردنە باکتریاییەکان. - سوودەکانی: چارەسەرکردنی هەوکردنەباکتریاییەکان و کەمکردنەوەی نیشانەکانی هەوکردن. - گرنگی کلینیکی: کلیندامایسین ڕۆڵێکی گرنگی لە چارەسەرکردنی چەندین جۆری هەوکردن هەیە. - پرۆفایلی سەلامەتی: کلیندامایسین دەتوانێت هەندێک کاریگەری لاوەکی دروست بکات، بەڵام بەگشتی دەرمانێکی سەلامەتە.


Vibramycin, Doryx, Oracea, Monodox
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: دۆکسایکلین دەرمانێکی (antibiotic) تێتراسیلینە کە بۆ چارەسەرکردنی چەندین جۆری بەکتریا بەکاردێت. ئەم جۆرە دەرمانە بە شێوەیەکی بەرچاو کاریگەرە لە دژی بەکتریایەکی زۆر. لەگەڵ ئەوەشدا، بەکارهێنانی بەردەوام یان بەشێوەیەکی ناتەندروست دەبێتە هۆی دروستبوونی بەکتریای بەرگری. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: دۆکسایکلین پەیوەندییەکی کیمیایی هەیە کە دەیکاتە بەشێک لە گروپی تێتراسیلینەکان. ئەم گروپە بە نەهێشتنی دروستکردنی پرۆتینی بەکتریا کار دەکات. دۆکسایکلین بەهۆی تایبەتمەندییەکانییەوە لەگەڵ جۆرەکانی تری ئەم گروپە جیاوازە. - میکانیزمی کردار: دۆکسایکلین بە بەستنی بە ribosome ی بەکتریا کار دەکات، کە ئەمەش دەبێتە هۆی ڕێگری کردن لە دروستبوونی پرۆتینی بەکتریا و لەناوبردنیان. ئەم میکانیزمە چەند جۆرێکی بەکتریای جیاواز دەگرێتەوە. هەروەها، کاریگەرییەکەی بەسەر جۆرەکانی جیاوازی بەکتریادا جیاوازە. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی دۆکسایکلین زۆر باشە کاتێک دەخورێت. بەڵام خواردنی لەگەڵ خۆراکێکی چەوردا دەتوانێت ڕێژەی مژینی زیاد بکات. لە هەندێک حاڵەتدا، ڕێژەی مژین بەهۆی هەندێک دەزگای گەشەپێدانی بەکتریا وەک (Chlamydia Trachomatis) کەمترە. - بەردەستبوونی زیندەیی: دۆکسایکلین بە شێوەیەکی بەرچاو لە لەشدا بەردەستە، بەڵام بڕەکەی لە پلازما و ئەندامەکان جیاوازە. بەردەستبوونی زیندەیی لە جگەر، کۆئەندامی میز، و ئێسک زیادە. لە هەندێک حاڵەتدا، بەردەستبوونی زیندەیی بەهۆی جگەر یان گورچیلەوە کەمتر دەبێت. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی دۆکسایکلین لە نێوان ١٢ بۆ ١٨ کاتژمێردایە، بەمەش بە شێوەیەکی بەرچاو لە نێو جەستەدا دەمێنێتەوە. بەڵام، ئەمە دەگۆڕێت بە گوێرەی تەمەن، کارەکانی گورچیلە، و هەندێک حاڵەتی تری پزیشکی. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما دوای ٢ تا ٤ کاتژمێر لە خواردنی دەرمانەکە دەگات. بەڵام، ئەمە دەگۆڕێت بە گوێرەی چۆنیەتی خواردنی دەرمانەکە و حاڵەتی تەندروستیی نەخۆش. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەرکردنی بەکتریایەکانی (Chlamydia, Mycoplasma, Ureaplasma, Rickettsia). - بەکارهێنانی لاوەکی: چارەسەرکردنی هەندێک جۆری (pneumonia, acne, Lyme disease) . - مەرجەکانی ئامانج: هەندێک مەرجی تر هەن کە دۆکسایکلین دەتوانێت بۆ چارەسەرکردنیان بەکاربێت و پێویستی بە ڕاوێژی پزیشک هەیە. - سودەکانی چارەسەرکردن: دۆکسایکلین بەهۆی بەردەستبوونی زیندەیی و نیوە تەمەنی زۆرەوە، زیاتر لە چەندین جۆری بەکتریا کار دەکات و دەتوانێت چارەسەری کرداریان بکات. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی دەرمان دوای چەند کاتژمێرێک دەست پێ دەکات. - ماوەی کارکردن: ماوەی کاریگەریی دەرمانەکە دەگۆڕێت بە گوێرەی جۆری نەخۆشی و دۆزی تەندروستیی نەخۆشەکە. - کارلێکەکانی دەرمان: دۆکسایکلین دەتوانێت لەگەڵ دەرمانەکانی تری ناو جەستەدا کار لێ بکات. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری بە گوێرەی جۆری نەخۆشی و دۆزی تەندروستیی نەخۆشەکە جیاوازە. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: دۆکسایکلین بە بەراورد لەگەڵ دەرمانەکانی تری تێتراسیلین نیوەتەمەنێکی درێژتری هەیە. - سوودەکانی: دۆکسایکلین بۆ چارەسەرکردنی چەندین جۆری بەکتریا بەکاردێت. - گرنگی کلینیکی: دۆکسایکلین دەرمانێکی گرنگی کلینیکییە، بەڵام پێویستی بە ڕاوێژی پزیشک هەیە. - پرۆفایلی سەلامەتی: وەک هەر دەرمانێکی تر، دۆکسایکلین دەتوانێت هەندێک کاریگەری لاوەکی دروست بکات.


Avelox, Moxifloxacin
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: مۆکسیفلۆکساسین دەرمانێکی ئەنتی بایۆتیکی فلوۆرۆکوینۆلۆنە کە بۆ چارەسەرکردنی هەندێک جۆری بەکتریا بەکاردێت. ئەم پۆلێنکردنە دەرخەری میکانیزمی کرداری دەرمانەکە و چۆنیەتی کاریگەری لەسەر بەکتریاکانە. جیاوازی هەیە لەگەڵ ئەنتی بایۆتیکەکانی دیکە لەڕووی میکانیزم و کاریگەرییەوە. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: مۆکسیفلۆکساسین بەشێکە لە گروپی فلوۆرۆکوینۆلۆنەکان، کە گروپێکی کیمیایی گەورەن بە چەندین جۆر دەرمانی ئەنتی بایۆتیکی تێدایە. ئەم گروپە بە ڕێگای گیرانی ئەنزیمی DNA gyrase و topoisomerase IV کار دەکات لەسەر بەکتریاکان. - میکانیزمی کردار: مۆکسیفلۆکساسین بە ڕێگای بەستنی بە ئەنزیمەکانی DNA gyrase و topoisomerase IV لە خانەکانی بەکتریا دەبێتە ھۆی ڕێگری لە کۆپی کردنی دی ئێن ئەی و دروستبونی پرۆتین و لە ئاکامیشدا دەبێتە ھۆی مردنی بەکتریاکان. ئەم کردارە جیاوازییەکی گرنگی هەیە لەگەڵ میکانیزمی کرداری زۆربەی ئەنتی بایۆتیکەکانی تر. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی مۆکسیفلۆکساسین بەرزە، بە تایبەت کاتێک بە ڕێگای دەمەوە دەخورێت. لەگەڵ ئەوەشدا، ڕێژەی مژین دەگۆڕێت بەپێی شێوازی بەکارھێنان، بۆ نمونە، لەگەڵ خواردنەوە دەگۆڕێت. ھەندێک ھۆکار دەتوانێت کاریگەری لەسەر ڕێژەی مژین ھەبێت، وەک تەمەن و تەندروستیی جگەر. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەشی زۆری مۆکسیفلۆکساسین لە پلازما بەردەستە. بەڵام ڕێژەی بەردەستبوون وابەستە بە ڕێگای بەکارھێنان و دۆخی تەندرووستی نەخۆشەکەوە. گرنگییەکی زۆرە کە پزیشک بەپێی دۆخی تایبەتی نەخۆشەکە دەرمانەکە بۆ دیاری بکات. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی مۆکسیفلۆکساسین دەگۆڕێت بەپێی ڕێگای بەکارھێنان و دۆخی تەندروستیی جگەر و گورچیلە. ئەمەش کاریگەری لەسەر چۆنیەتی دووبارە بەکارھێنانی دەرمانەکە دەبێت. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما یان peak plasma concentration، ڕێژەیەکی دیاری کراوە لە چڕیی ماددەی دەرمان لە خوێندا. ئەم ڕێژەیە بە گرنگییەکی زۆرە بۆ دەرکەوتنی کاریگەریی دەرمانەکە. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: بۆ چارەسەرکردنی ئەو نەخۆشییە بەکتریاییانەی کە لە ڕێگای بەکتریایەکی بە تایبەتەوە دروستدەبن. وەک چارەسەرێکی سەرەکی بەکاردێت بۆ چارەسەرکردنی ئەو نەخۆشییانەی کە هەستیارن بۆ ئەم دەرمانە. - بەکارهێنانی لاوەکی: لە هەندێک حاڵەتدا، دەکرێت بۆ چارەسەرکردنی هەندێک نەخۆشییە بەکتریاییەکانی دیکە بەکار بهێنرێت، بەڵام تەنها لە ژێر چاودێریی پزیشکدا. - مەرجەکانی ئامانج: بەکارھێنانی ئەم دەرمانە وابەستە بە جۆری بەکتریا و هەستیاری بۆ دەرمانەکەوە. پشکنینی کلتوری بەکتریا یارمەتی دەدات بۆ دیاریکردنی جۆری بەکتریا و چۆنیەتی بەکارھێنانی دەرمانەکە. - سودەکانی چارەسەرکردن: مۆکسیفلۆکساسین دەتوانێت بەکتریاکان لەناو ببات و نیشانەکانی نەخۆشییەکی بەکتریایی کەم بکاتەوە، بەڵام دەبێت بەپێی ڕێنمایی پزیشک بەکار بهێنرێت بۆ بەدەستهێنانی باشترین ئەنجام. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەریی مۆکسیفلۆکساسین لە کاتی جیاوازدا دەردەکەوێت. بەپێی جۆری نەخۆشییەکە و دۆخی تەندرووستی نەخۆشەکە جیاوازە. - ماوەی کارکردن: ماوەی کاریگەریی دەرمانەکە وابەستە بە نیوە تەمەنی و ڕێژەی دەرمانەکەوە کە بە کار دێت و لە کاتی جیاوازدا دەگۆڕێت. - کارلێکەکانی دەرمان: مۆکسیفلۆکساسین دەتوانێت کار لەگەڵ ھەندێک دەرمانی تر بکات، بۆیە گرنگە پزیشک ئاگاداربێت لە ھەموو دەرمانێکی تر کە نەخۆشەکە بەکاری دەھێنێت. - مەودای چارەسەری: بۆ بەدەستهێنانی باشترین ئەنجام، دەبێت مۆکسیفلۆکساسین بەپێی ڕێنمایی پزیشک بەکار بێت. بەردەوام بوون لە بەکارھێنانی دەرمانەکە بۆ ماوەی دیاری کراو گرنگە بۆ کۆنتڕۆڵکردنی نەخۆشییەکە. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: مۆکسیفلۆکساسین دژ بە جۆرێکی فراوانی بەکتریا کاریگەرە، بەڵام ناتوانێت ھەموو جۆرە بەکتریاکان لەناو ببات. ھەروەھا، مۆکسیفلۆکساسین جیاوازیی ھەیە لەگەڵ دەرمانەکانی تر لە ڕووی کاریگەریی لەسەر جۆرە جیاوازەکانی بەکتریاوە. - سوودەکانی: چارەسەرکردنی نەخۆشییە بەکتریاییەکان و کەمکردنەوەی نیشانەکانی نەخۆشییەکە. - گرنگی کلینیکی: مۆکسیفلۆکساسین ڕۆڵێکی گرنگی لە چارەسەرکردنی نەخۆشییە بەکتریاییەکاندا دەبینێت، بەتایبەت ئەو نەخۆشییانەی کە بە دەرمانەکانی تر چارەسەر نابن. - پرۆفایلی سەلامەتی: وەک ھەموو دەرمانێکی تر، مۆکسیفلۆکساسین ھەندێک کاریگەری لاوەکی ھەیە، کە دەتوانێت لە ھەندێک کەسدا ڕووبدات.


Levaquin, Tequin, others
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: لێڤۆفلۆکساسین یەکێکە لە دەرمانی ئەنتی بایۆتیکی فلوۆرۆکوینۆلۆن کە بۆ چارەسەرکردنی چەندین جۆری بەکتریایە بەکاردێت. ئەم دەرمانە ئەو بەکتریایانە دەکوژێت کە هۆکاری نەخۆشییەکانی ڕەشەپۆشیی و هەندێک نەخۆشی دیکەن. لە ڕۆڵی broad-spectrum antibiotic دا کار دەکات. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: لێڤۆفلۆکساسین بەشێکە لە گروپی دەرمانی فلوۆرۆکوینۆلۆن کە بە ڕێگەی ڕێگریکردن لە دروست کردنی DNA-ی بەکتریا کار دەکات. ئەمەش دەبێتە هۆی کوشتنی بەکتریا. دەرمانەکە بەشێوەیەکی تایبەت بۆ کارکردنی لەگەڵ ئەنزیمە دیاریکراوەکانی بەکتریا دروست کراوە. - میکانیزمی کردار: لێڤۆفلۆکساسین لە ڕێگای بەستنی بە ئەنزیمی توپۆئایزۆمێراز IV و DNA gyraseی بەکتریا کار دەکات و ڕێگری دەکات لە زیادبوونی DNA-ی بەکتریا، کە ئەمەش دەبێتە هۆی کوشتنی یان ڕێگری لە زیادبوونی بەکتریا. کرداری سەرەکی لەسەر replication و transcription-ی DNA-ی بەکتریا کاریگەری دەبێت. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی لێڤۆفلۆکساسین لە ڕێگای دەمەوە زۆر بەرزە و نزیکەی %90-100 دەبێت. ئەم ڕێژەیە بەپێی ڕێژەی خواردنی دەرمان و دۆخی جەستە دەگۆڕێت. لەگەڵ خواردنی خواردنەوە مژینی دەرمانەکە کەم دەبێتەوە. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی لێڤۆفلۆکساسین بەرزە و دەتوانێت بچێتە ناو خانەکانی جەستە و بەکتریاکان. ئاستی بەردەستبوونی زیندەیی بەپێی جۆری نەخۆشی و دۆخی جەستە دەگۆڕێت. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی لێڤۆفلۆکساسین لە جەستەدا نزیکەی 6-8 سەعاتە. ئەمەش واتای ئەوەیە کە نیوەی دەرمانەکە لە ماوەی 6-8 سەعاتدا لە جەستەدا نامێنێت. بەڵام ئەم ماوەیە بۆ کەسانی بە تەمەن یان کەسانی کێشەی گورچیلە یان جگەریان هەیە دەگۆڕێت. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما لە ماوەی 1-2 سەعاتدا دوای خواردنی دەرمانەکە دەگات. چڕیی لوتکە دەگۆڕێت بەپێی ڕێژەی دەرمان و شێوازی بەکارهێنان. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەرکردنی هەوکردنی سییەکان (Pneumonia)، هەوکردنی گورچیلە (Pyelonephritis)، و هەوکردنی میزڵدان (Cystitis) کە لەلایەن بەکتریاکانەوە دروست بوون. - بەکارهێنانی لاوەکی: چارەسەرکردنی هەندێک جۆری هەوکردنی پێست، هەوکردنی ئێسک و جومگەکان، و هەندێک جۆری هەوکردنی تر کە لەلایەن بەکتریاکانەوە دروست بوون. - مەرجەکانی ئامانج: بەکتریایەکانی سەرەکی ئامانج لێڤۆفلۆکساسین، بەکتریای گرام-نێگەتیڤ و گرام-پۆزەتیڤن، وەک *Escherichia coli*, *Klebsiella pneumoniae*, *Pseudomonas aeruginosa*, *Staphylococcus aureus*. بەڵام پێویستە بەکتریای هۆکارناساندنی نەخۆشییەکە دیاری بکرێت لەلایەن پزیشکەوە پێش بەکارهێنانی دەرمانەکە. - سودەکانی چارەسەری: لێڤۆفلۆکساسین دەتوانێت زۆر بە باشی نیشانەکانی نەخۆشییەکە کەم بکاتەوە، وەک تا، کۆکە، ئازاری سنگ، و ئازاری میز. هەروەها دەتوانێت ڕێگری بکات لە بڵاوبوونەوەی نەخۆشییەکە. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی لێڤۆفلۆکساسین زۆر جار لە ماوەی چەند ڕۆژێکدا دەردەکەون. بەڵام پێویستە دەرمانەکە بۆ ماوەیەکی دیاریکراو بەردەوام بکرێت تەنانەت دوای ئەوەی نیشانەکان کەمن بوونەوە. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی دەرمانەکە بەپێی جۆری نەخۆشی و دۆخی جەستە دەگۆڕێت، بەڵام بە گشتی بۆ چەند ڕۆژێک یان چەند هەفتەیەک دەخایەنێت. - کارلێکەکانی دەرمان: لێڤۆفلۆکساسین دەتوانێت کارلێکی نەرێنی لەگەڵ چەندین جۆری دەرمان هەبێت. دەبێت پزیشک ئاگاداربێت لە هەموو دەرمانەکان کە نەخۆشەکە بەکاری دێنێت. کاریگەری لەسەر warfarin و theophylline هەیە. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری لێڤۆفلۆکساسین زۆر فراوانە و لە چارەسەرکردنی چەندین نەخۆشیی بەکتریایی بەکاردێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: لێڤۆفلۆکساسین isomer-ێکی ofloxacin-ە و کارێکی باشتر و side effects-ی کەمتر هەیە. بەکارهێنانی ئاسانە و زۆربەی کات لەلایەن نەخۆشەوە دەتوانرێت بە ئاسانی بەکاربهێندرێت. - سوودەکانی: لێڤۆفلۆکساسین چارەسەرێکی کاریگەرە بۆ چەندین نەخۆشیی بەکتریایی. - گرنگی کلینیکی: لێڤۆفلۆکساسین گرنگییەکی زۆری کلینیکی هەیە بۆ چارەسەرکردنی هەوکردنە بەکتریاییەکان، بە تایبەت ئەوانەی کە بە دەرمانی تر چارەسەر ناکرێن. - پرۆفایلی سەلامەتی: گرینگە کە بەکارهێنانی لێڤۆفلۆکساسین بەپێی ڕێنماییەکانی پزیشک بێت تا ڕێگری لە کاریگەرییە لاوەکییەکان بکرێت.


Cipro, Cipro XR, Ciloxan, Proquin, others
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: دەرمانێکی ئەنتیبایۆتیکییە لە گروپی فلۆرۆکوینۆلۆنەکانە. ئەم جۆرە دەرمانە بە تایبەت بۆ کوشتنی بەکتریا بەکاردێت. کاریگەرییەکەی لەسەر زۆر جۆری بەکتریای گەرمیوویە. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: فلۆرۆکوینۆلۆن. جۆرێکە لە ئەنتیبایۆتیک کە بەشێوەیەکی سەرەکی بۆ چارەسەرکردنی هەوکردنەکانی بەکتریایی بەکاردێت. دەرمانەکە لە ڕێگەی ڕێگریکردن لە دروستکردنی DNAی بەکتریاوە کاردەکات. - میکانیزمی کردار: سیپرۆفلۆکساسین بە ڕێگەی بەستنی بە ئێنزایمی توپۆئایزۆمێراز II و IV ی بەکتریا، ڕێگری لە کۆپی کردنی DNA دەکات و دەبێتە هۆی مردنی خانەکانی بەکتریا. ئەمەش دەبێتە هۆی ڕاگرتنی زیادبوونی بەکتریا و چارەسەرکردنی هەوکردنەکە. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی سیپرۆفلۆکساسین لە ڕێگای دەمەوە (Oral) زۆر بەرزە، نزیکەی %70-80. لەگەڵ ئەوەشدا، ڕێژەی مژین دەگۆڕێت بەپێی جۆری بەرھەم و دۆخی نەخۆش. هەروەها لەڕێگەی ئینجێکشنەوەش دەدرێت. - بەردەستبوونی زیندەیی (Bioavailability): بەرزە. لەگەڵ ئەوەشدا، بەردەستبوونی زیندەیی دەگۆڕێت بەپێی ڕێگای دەرماندان و دۆخی نەخۆش. - نیوە تەمەن (Half-life): نیوە تەمەنی سیپرۆفلۆکساسین لە پلازما لەنێوان ٣ بۆ ٥ کاتژمێردایە. ئەمەش دەگۆڕێت بەپێی تەمەن و فەعالیەتی گورچیلە. - لوتکەی چڕیی پلازما (Peak plasma concentration): لوتکەی چڕیی پلازما لە ٢ بۆ ٤ کاتژمێر دوای دەرمانخواردن دەگات. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەرکردنی هەوکردنەکانی بەکتریایی، وەک هەوکردنی سییەکان، هەوکردنی میزەڕۆ، هەوکردنی پێست، و هەوکردنی ئێسک. - بەکارهێنانی لاوەکی: چارەسەرکردنی هەندێک هەوکردنی تری بەکتریایی، بەڵام پێویستە لەژێر چاودێریی پزیشکدا بێت. چەندین بەکارهێنانی لاوەکی هەیە، بەپێی ڕێنمایی پزیشک. - مەرجەکانی ئامانج: هەوکردنەکانی بەکتریایی کە لەلایەن بەکتریایەکی هەستیارەوە دروست بوون. بەکتریا دەبێت لەلایەن تاقیکردنەوەیەکی مەیکروبناسییەوە دەستنیشان بکرێت. - سودەکانی چارەسەرکردن: لە زۆربەی حاڵەتەکاندا، سیپرۆفلۆکساسین دەتوانێت هەوکردنەکانی بەکتریایی چارەسەر بکات و نیشانەکانی نەخۆشی کەم بکاتەوە. لەگەڵ ئەوەشدا، بەکارهێنانی دەرمانەکە بەپێی ڕێنمایی پزیشک گرنگە. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی سیپرۆفلۆکساسین لە ماوەیەکی کورتدا دەردەکەون، بەڵام ڕادەی کاریگەرییەکە دەگۆڕێت بەپێی جۆری هەوکردن و دۆخی نەخۆش. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی دەرمانەکە دەگۆڕێت، بەپێی جۆری هەوکردن و ڕێگای دەرماندان. لەگەڵ ئەوەشدا، بەپێی ڕێنمایی پزیشک دەبێت بەکاربهێنرێت. - کارلێکەکانی دەرمان: دەتوانێت لەگەڵ دەرمانەکانی تر کارلێک بکات. بۆ نموونە، لەگەڵ دەرمانەکانی کە لەگەڵ گورچیلەدا دەردەچن. بۆیە پێویستە زانیاریی تەواو بدرێت بە پزیشک لەسەر دەرمانەکانی تر. - مەودای چارەسەر: مەودای چارەسەرکردن دەگۆڕێت بەپێی جۆری هەوکردن و دۆخی نەخۆش، لەلایەن پزیشکەوە دیاری دەکرێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: دەتوانێت لە ڕێگای دەمەوە، ئینجێکشن، یان چاوەوە بدرێت. هەروەھا لە جۆرە جیاوازەکاندا هەیە. - سوودەکانی: چارەسەرکردنی زۆر جۆری هەوکردنی بەکتریایی. - گرنگی کلینیکی: دەرمانێکی گرنگی ئەنتیبایۆتیکییە بۆ چارەسەرکردنی هەوکردنەکانی بەکتریایی. - پرۆفایلی سەلامەتی: هەندێک کاریگەری لاوەکی هەیە، بەڵام بە گشتی دەرمانێکی سەلامەتە.


Erythrocin, Ilosone, Ery-Tab, Ilotycin
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: ئەم دەرمانە دەچێتە ناو گروپی ئەنتیبیۆتیکەکانی مەکڕۆلایدەوە کە بۆ چارەسەرکردنی هەندێک جۆری بەکتریا بەکاردێت. جۆرێکی تایبەتی ئەنتیبیۆتیکە کە کاریگەریی لەسەر بەکتریا هەیە. کاریگەریی بەهێزی لەسەر چەند جۆرێکی بەکتریایەکی دیاریکراو هەیە. - گروپی کیمیایی/چارەسەر: ئەم دەرمانە لە گروپی مەکڕۆلایدەکانەوە دەردەچێت و لە ڕێگای دەستکاریکردنی کیمیاییەوە دروست دەکرێت. دروستکراوی چەندین کارگەی دەرمانسازیی جیهانییە. ساختاری کیمیاییی تایبەتی هەیە کە بۆ هەڵوەشاندنی بەکتریا بەکاردێت. - میکانیزمی کردار: ئێریتڕۆمایسین بە ڕێگەی بەستنی بە Ribosomesی خڕۆکە بەکتریاییەکانەوە کار دەکات، وە بەو هۆیەوە پێشگیری دەکات لە دروستکردنی پرۆتین لەلایەن بەکتریاوە کە پێویستە بۆ گەشە و زیندوو بوونیان. بەو شێوەیە بەکتریاکان دەکوژێت یاخود پەرەسەندن و زیادبوونیان ڕادەگرێت. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی ئێریتڕۆمایسین دەگۆڕێت بە پێی ڕێڕەوی بەکارهێنان، بۆ نموونە، ڕێژەی مژینی لە ڕێگای دەمەوە (oral) کەمترە لە ڕێگای دەرزی لێدانەوە (IV). چەندین فاکتەر کاریگەری لەسەر مژینی دەرمان هەیە، وەک خواردنی خواردن وە جۆری ئامادەکاریی دەرمان. - بەردەستبوونی زیندەیی (Bioavailability): بەردەستبوونی زیندەیی ئێریتڕۆمایسین لە خوێندا لە ڕێگای دەمەوە (oral) کەمترە. چەندین ڕێگای هەیە بۆ زیادکردنی بەردەستبوونی زیندەیی ئەم دەرمانە. ئەمەش بەهۆی مێتابۆلیزمی جگەرەوەیە کە بەشێکی دەرمانەکە دەشکێنێت. - نیوە تەمەن (Half-life): نیوە تەمەنی ئێریتڕۆمایسین لە جەستەدا دەگۆڕێت بە پێی تەمەن و دۆخی تەندروستیی نەخۆش. هەندێک کێشەی جگەر و گورچیلە دەکرێت کاریگەری لەسەر نیوە تەمەنی دەرمان هەبێت. نیوە تەمەنی درێژتر پێویستی بە دۆزێکی کەمترە لە ڕۆژێکدا. - لوتکەی چڕیی پلازما (Peak plasma concentration): لوتکەی چڕیی پلازما بەرز دەبێتەوە کاتێک دەرمان بە ڕێگەی دەرزی لێدانەوە بدەیت. ئەمەش بە پێی دۆزی دەرمان و ڕێگای دەرمان دەگۆڕێت. دەگۆڕێت بە پێی جۆری ئامادەکاری دەرمان. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەرکردنی هەندێک جۆری بەکتریا کە ھەستیارن بۆ ئێریتڕۆمایسین. - بەکارهێنانی لاوەکی: چارەسەرکردنی ھەندێک جۆری ھەوکردنی پێست ، ھەندێک جۆری ھەوکردنی ڕیخۆڵە ، و ھەندێکی تر - مەرجەکانی ئامانج: ئێریتڕۆمایسین بۆ چارەسەرکردنی چەندین ھەوکردنی بەکتریایی بەکاردێت، وەک ھەوکردنی ھەناسەدان، ھەوکردنی گوێ، ھەوکردنی پێست، و ھەوکردنی ڕیخۆڵە. - سودەکانی چارەسەرکردن: سودەکانی چارەسەرکردن بەم دەرمانە دەگۆڕێت بە پێی جۆری ھەوکردن و ھەستیاری بەکتریاکە. دەکرێت ھەستیاری بۆ ئێریتڕۆمایسین ھەبێت لە ھەندێک بەکتریادا. چارەسەرکردنی بەکتریا دەبێتە ھۆی کەمبوونەوەی نیشانەکان. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەریی ئێریتڕۆمایسین دەگۆڕێت بە پێی ڕێگای بەکارهێنان و جۆری ھەوکردن. لەھەندێک حاڵەتدا، دەکرێت نیشانەکان زوو کەمبنەوە، لە ھەندێک حاڵەتی تریشدا ماوەیەکی درێژتر دەوێت. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی ئێریتڕۆمایسین بە پێی دۆزی بەکارھێنراو و جۆری ھەوکردن دەگۆڕێت. پێویستە بەپێی ڕێنمایی دکتۆر بەکار بهێنرێت. - کارلێکەکانی دەرمان: ئێریتڕۆمایسین دەکرێت کارلێکی لەگەڵ ھەندێک دەرمانی تریش ھەبێت. ئەمەش دەکرێت کاریگەریی لەسەر دەرمانی تر ھەبێت یان کاریگەریی لەسەر ئێریتڕۆمایسین. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەریی ئێریتڕۆمایسین بۆ ھەندێک ھاڵەت بەربڵاوە، وە لە ھەندێکی تریشدا کەمترە. بە پێی جۆری بەکتریا و ھەستیاری دەگۆڕێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: سەرەکیترین تایبەتمەندیی ئێریتڕۆمایسین، توانای لەناوبردنی یان کۆنتڕۆڵکردنی بەکتریایە کە بەرگری لە ئەنتیبیۆتیکەکانی تر دەکەن. - سوودەکانی: سوودە سەرەکییەکانی ئێریتڕۆمایسین، چارەسەرکردنی چەندین جۆری ھەوکردنی بەکتریاییە. بەکتریایەکی دیاریکراوی لەناودەبات. - گرنگی کلینیکی: گرنگیی کلینیکیی ئێریتڕۆمایسین لە چارەسەرکردنی ھەندێک جۆری ھەوکردنی بەکتریاییە کە بۆ ئەنتیبیۆتیکەکانی تریش بەرگری هەیە. - پرۆفایلی سەلامەتی: پرۆفایلی سەلامەتیی ئێریتڕۆمایسین بە گشتی باشە، بەڵام دەکرێت ھەندێک کاریگەریی لاوەکیی ھەبێت. بەکارهێنانی بە دەرباز شێوەیەک دەبێت.


Ceftin, Zinacef, Kefurox
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: Cefuroxime دەرمانێکی antibiotic-ە لە گروپی cephalosporin-ەکانە کە بە شێوەیەکی بەرچاو دژی بەکتریا کاریگەرە. ئەم دەرمانە بەهۆی توانای بەرز لە ڕووبەڕووبوونەوەی جۆرێکی فراوانی بەکتریا، بۆ چارەسەرکردنی چەندین جۆری infection بەکاردێت. جۆرەکانی Cefuroxime هەن کە بە شێوەی خوراکی و دەرزی بەردەستە. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: Cefuroxime لە گروپی Cephalosporin-ەکانی نەوەی دووەمدایە و Beta-lactam antibiotics-ە. ئەم گروپە دەرمانە کاریگەرییان لەسەر دروستکردنی دیوارەکانی خانەی بەکتریایە. میکانیزمی کاریگەریی Cefuroxime لەسەر بەستنی بۆ پڕۆتینی Penicillin-binding proteins دایە کە لە دروستبوونی دیوارەکانی خانە بەکتریاییەکاندا رۆڵێکی گرنگ دەگێڕن. بەم شێوەیە، دەرمانەکە دروستبوونی دیوارەکانی خانەی بەکتریا ڕادەگرێت و دەبێتە هۆی مردنیان. - میکانیزمی کردار: Cefuroxime بە هەڵوەشاندنەوەی پێکهاتەی دیوارەکانی خانەی بەکتریا کار دەکات. بەتایبەتی، ئەم دەرمانە دەبەستێتەوە بە Penicillin-binding proteins کە گرنگیان هەیە لە دروستکردنی دیوارەی خانەی بەکتریا. بە بەستنی بەم پڕۆتینانە، Cefuroxime ڕێگری لە دروستبوونی دیوارەکانی خانە دەکات و دەبێتە هۆی مردنی بەکتریا. ئەم میکانیزمە بەهۆی ئەوەوە کاریگەرە کە چەندین جۆری بەکتریا بەکاردێنن. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی Cefuroxime لە ڕێگای دەمەوە زۆر باشە، بەڵام ڕێژەکەی لەگەڵ جۆری دەرمان و شێوازی بەکارهێنان دەگۆڕێت. ئەگەر بە شێوەی IV بەکاربهێنرێت، ڕێژەی مژینی زۆر بەرزە و بە خێرایی دەچێتە ناو خوێنەوە. - بەردەستبوونی زیندەیی: بڕی Cefuroxime کە لە خوێندا بەردەستە، بەپێی ڕێگای بەکارهێنان و دۆزی دەرمان دەگۆڕێت. بە شێوەی گشتی، بەردەستبوونی زیندەیی باشە. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی Cefuroxime لەگەڵ تەمەن و فەعالیەتی گورچیلە دەگۆڕێت. بۆ پێگەیشتووان، نیوە تەمەنی لە نێوان 1 تا 2 کاژێردایە. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما بەپێی ڕێژەی دەرمان و ڕێگای بەکارهێنان دەگۆڕێت. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەرکردنی infections بەکتریاییەکان، بەتایبەتی ئەو infections ەی کە لەلایەن بەکتریا gram-positive و gram-negative ەوە دروست دەبن. - بەکارهێنانی لاوەکی: چەندین بەکارهێنانی لاوەکی هەیە، بەڵام بەپێی ڕێنمایی پزیشک دەبێت بەکاربهێنرێت. - مەرجەکانی ئامانج: بۆ چارەسەرکردنی pneumonia، bronchitis، sinusitis، infections ی میزەڕۆ، infections ی پێست، و infections ی gastrointestinal بەکاردێت. دەتوانرێت بۆ prophylaxis لە پێش نەشتەرگەرییەکانیش بەکاربهێنرێت. - سودەکانی چارەسەرکردن: بەهۆی antibiotic بوونیەوە، Cefuroxime دەتوانێت infections بەکتریاییەکان چارەسەر بکات و نیشانەکانی نەخۆشی کەم بکاتەوە وەک تاو، ئازار، و ئیلتیهاب. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەریی Cefuroxime لە کاتی IV زووتر دەست پێ دەکات لە بەراورد بە oral. واتە بە شێوەی دەرزی زووتر کاریگەری دەکات. - ماوەی کارکردن: ماوەی کاریگەریی Cefuroxime بەپێی دۆزی دەرمان و دۆخی نەخۆش دەگۆڕێت. - کارلێکەکانی دەرمان: دەکرێت لەگەڵ چەند دەرمانێکی تر کارلێک بکات، بۆیە زۆر گرنگە پزیشک ئاگادار بکرێتەوە لە هەموو دەرمانەکانی تر کە نەخۆش بەکاری دەهێنێت. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری لەگەڵ جۆری infection و دۆخی نەخۆش و سەرکەوتنی چارەسەر دەگۆڕێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: Cefuroxime لە چەندین جۆر و dose دەست دەکەوێت لەوانە: tablet, injection, and suspension. - سوودەکانی: ئاسانە لە بەکارهێنان، بۆ چارەسەرکردنی جۆرێکی فراوانی infections کاریگەرە. - گرنگی کلینیکی: لە زۆربەی infections-ە باوەکاندا باش کار دەکات و alternative باشە بۆ ئەو کەسانەی کە allergy یان بۆ penicillin هەیە. - پرۆفایلی سەلامەتی: بە گشتی، Cefuroxime دەرمانێکی ئاساییە، بەڵام side effects هەیە.


Rocephin, Cefrox, Triaxone, Ceftin
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: Ceftriaxone دەرمانێکی ئەنتی بایۆتیکی بەهێزە لە گروپی سیفالۆسپۆرینەکانەوە، کە کاریگەرییەکی فراوانی هەیە لەسەر جۆرێکی زۆر لە بەکتریا گەرمیخۆرەکان. ئەم دەرمانە بە شێوەیەکی بەربڵاو بەکار دێت بۆ چارەسەری جۆرێکی زۆر لە هەوکردنەکانی بەکتریایی. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: ئەم دەرمانە بەشێکە لە گروپی سیفالۆسپۆرینی سەرەتایی گەورە (third-generation cephalosporin)، کە بەهێزترین جۆری سیفالۆسپۆرینە لە ڕووی کاریگەرییەکانییەوە، بەتایبەتی لەسەر بەکتریاکانی گرام-نێگەتیڤ. - میکانیزمی کردار: Ceftriaxone بە ڕێگریکردن لە دروستکردنی دیوارەکانی خانەی بەکتریا کار دەکات. ئەمەش دەبێتە هۆی کوشتنی بەکتریاکان یان ڕێگریکردن لە زیادبوونیان. میکانیزمی کرداری دەگەڕێتەوە بۆ بەستنی بە پێنجەیەکانی پێنجە دەڵێن (Penicillin-binding proteins) لە بەکتریادا، کە پێویستن بۆ دروستکردنی دیوارەکانی خانەی بەکتریا. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: دوای دەرزی لێدان، ڕێژەی مژینی Ceftriaxone زۆر بەرزە. لە دەرزی IV بەباشی دەبێتە بەشێک لە پلازما و لە دەرزی IM ش بە باشی مژ دەبێت. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی Ceftriaxone زۆرە ، لەبەر ئەوە بە خولێکی کەم دەدرێت. ڕێژەی بەردەستبوونی زیندەیی لە گورچیلە و جگەر زۆر خراپ نییە. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی Ceftriaxone درێژە، کە دەگاتە ٨ کاتژمێر لە پێگەیشتووەکاندا و زیاتر لە منداڵاندا. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما Ceftriaxone لە دوای دەرزی لێدان بە زووە دێت. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەری هەوکردنەکانی بەکتریایی جیاواز. ئەم دەرمانە بەکاردێت بۆ چارەسەرکردنی جۆرێکی فراوانی هەوکردنەکانی سیستەمی هەناسە، پێست، میزەڕۆ، و ئێسک. - بەکارهێنانی لاوەکی: بەکارهێنانیشی هەیە لە چارەسەری هەندێک هەوکردنی سێکسی. - مەرجەکانی ئامانج: هەوکردنەکانی بەکتریایی لە سیستەمە جیاوازەکانی لەشدا وەک هەوکردنی سیەکان، هەوکردنی میزەڕۆ، هەوکردنی پێست، هەوکردنی ناوەوەی سک، ...هتد. - سودەکانی چارەسەرکردن: ئەم دەرمانە لەگەڵ زۆربەی بەکتریایەکانی گرام-پۆزەتیڤ و گرام-نێگەتیڤدا کار دەکات و دەتوانێت هەوکردنەکە چارەسەر بکات. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: دەستپێکردنی کاریگەرییەکانی Ceftriaxone بەپێی جۆری هەوکردن و باری تەندروستیی نەخۆش جیاوازە. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی Ceftriaxone بەپێی جۆری هەوکردن و بڕی دەرمان جیاوازە. بۆ زۆربەی هەوکردنەکان 7 تا 14 ڕۆژ پێویستە. - کارلێکەکانی دەرمان: Ceftriaxone دەتوانێت کار لەگەڵ دەرمانەکانی تر بکات. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری Ceftriaxone بەپێی هەوکردن و باری تەندروستیی نەخۆش جیاوازە. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: Ceftriaxone بەردەستە بە شێوەی powder for injection و لە نەخۆشخانەکاندا بەکاردێت. - سوودەکانی: ئەم دەرمانە بەهێزە و لەگەڵ زۆرینەی بەکتریاکاندا کار دەکات. - گرنگی کلینیکی: Ceftriaxone ڕۆڵێکی گرنگی هەیە لە چارەسەری هەوکردنەکانی بەکتریایی کە بە زۆر بەکتریای تر چارەسەر ناکرێن. - پرۆفایلی سەلامەتی: بە گشتی Ceftriaxone دەرمانێکی سەلامەتە، بەڵام هەندێک کاریگەری لاوەکی هەیە.


Kefzol, Ancef, Zolicef
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: سیفازۆلین دەرمانێکی ئەنتابیۆتیکی سێفەلسپۆرینە کە بۆ چارەسەرکردنی هەندێک جۆری بەکتریا بەکاردێت. ئەم جۆرە دەرمانە بە شێوەیەکی بەرچاو کاریگەرە لەدژی جۆرێکی بەرینی بەکتریا گرین پۆزەتیڤ. دەرمانەکە بە شێوەی Injection و پودری بۆ دروستکردنی Injection بەردەستە. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: سیفازۆلین یەکێکە لە گروپی سێفەلسپۆرینەکانی نەوەی یەکەم، کە بە هێزەکەی لەدژی بەکتریا ناسراوە. ئەم دەرمانە بە هۆی میکانیزمی کردارییەکەیەوە کار دەکات. ڕێژەی کاریگەریی لەسەر جۆرەکانی دیکەی بەکتریا جیاوازە. - میکانیزمی کردار: سیفازۆلین پێکهاتەی پێویستی بۆ دروستکردنی دیوارەکانی خانەی بەکتریا ڕادەگرێت. ئەمەش دەبێتە هۆی کوشتنی بەکتریا. بەم شێوەیە، دەرمانەکە بەکتریایەکانی هەڵدەوەشێنێتەوە کە دەبنە هۆی هەوکردن. ئەم میکانیزمە بە شێوەیەکی تایبەت لەدژی بەکتریا گرین پۆزەتیڤ کاریگەرە. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی سیفازۆلین لە دوای injection بەرزە، بەڵام پێویستە تێبینی ئەوە بکرێت کە ڕێژەی مژینی دەگۆڕێت بەپێی ڕێگای بەکارهێنان و دۆخی تەندروستیی نەخۆشەکە. - بەردەستبوونی زیندەیی: دوای injection، سیفازۆلین بە شێوەیەکی بەرچاو لە پلازما بەردەستە و دەتوانێت بچێتە ناو شوێنەکانی هەوکردووەوە. بەڵام ئەم بەردەستبوونە بەپێی دۆخی تەندروستیی نەخۆشەکە دەگۆڕێت. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی سیفازۆلین لە گەورەسالاندا دەگۆڕێت بەپێی کرداری گورچیلەکان، بەڵام بەگشتی لە نێوان ١ تا ٢ کاژێردایە. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی ڕێژەی سیفازۆلین لە پلازما دوای injection بەدەست دێت. کاتێک و ڕێژەی بەرزبوونەوەی بەپێی ڕێژەی injection و دۆخی تەندروستیی نەخۆشەکە جیاوازە. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەرکردنی هەوکردنی پێست و ناو پێست، هەوکردنی سیەکان (pneumonia) و هەڵامەتەکانی دیکە. - بەکارهێنانی لاوەکی: بەکارهێنان وەک پێویست لە حاڵەتی هەوکردنی جومگەکان، هەوکردنی ئێسک، و هەندێک هەوکردنی تری جۆراوجۆر. - مەرجەکانی ئامانج: سیفازۆلین بۆ چارەسەرکردنی هەوکردنەکانی بەکتریایی بەکاردێت کە لەلایەن بەکتریایەکی هەستیارەوە دروست دەکرێن. - سودەکانی چارەسەرکردن: سیفازۆلین دەتوانێت هەوکردنەکان چارەسەر بکات و نیشانەکانی وەک تای، ئازار و قورسیی هەناسەدان کەم بکاتەوە. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەریی سیفازۆلین لە ماوەی کەمتر لە ٢٤ کاژێر دوای injection دەست پێدەکات. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی سیفازۆلین بەپێی ڕێژە و دۆخی نەخۆشەکە جیاوازە و دەتوانێت چەند ڕۆژێک بێت. - کارلێکەکانی دەرمان: سیفازۆلین دەتوانێت کارلێکی لەگەڵ دەرمانەکانی دیکە بکات، بۆیە پێویستە پزیشک ئاگاداربێت لە هەموو دەرمانەکانی تر کە نەخۆشەکە بەکاری دەهێنێت. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری بەپێی جۆری هەوکردن و دۆخی تەندروستیی نەخۆشەکە دیاری دەکرێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: بەکارهێنانی پێش لەدایکبوونی منداڵ (پروفیلاکسی) لە نەشتەرگەری. - سوودەکانی: چارەسەرکردنی جۆرێکی بەرینی هەوکردنەکانی بەکتریایی. - گرنگی کلینیکی: دەرمانێکی گرنگی کلینیکییە بۆ چارەسەرکردنی هەوکردنە بەکتریاییەکان. - پرۆفایلی سەلامەتی: بەگشتی دەرمانێکی سەلامەتە، بەڵام هەندێک کاریگەری لاوەکی هەن کە پێویستە بزانرێن.


Amikin, Amikacin Sulfate
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: ئەم دەرمانە دەچێتە ناو پۆلی ئەنتیبیۆتیکی ئەمینۆگلیگۆسایدەوە کە بەکار دێت بۆ کوشتنی بەکتریا. ئەم پۆلە دەرمانە مۆلیکۆلە بچووکەکانیان هەیە کە بە ئاسانی دەچنە ناو خانەکانی بەکتریا و دەبنە هۆی لەناوچوونیان. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: ئەمیکاسین ئەندامێکی گروپی ئەمینۆگلیگۆسایدە. ئەم گروپە دەرمانە بە شێوەیەکی تایبەت کاریگەرن لەسەر جۆرێکی دیاریکراوی بەکتریا. - میکانیزمی کردار: ئەمیکاسین بەوە کار دەکات کە پێکھێنانی پرۆتینی بەکتریا دەوەستێنێت. بەوەش دەبێتە هۆی کوشتنی خانەکانی بەکتریا. ئەم پڕۆسەیە بە Inhibition of protein synthesis ناسراوە. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: لە دوای دەرزی لێدان، ئەمیکاسین بەخێرایی دەچێتە ناو خوێنەوە. ڕێژەی مژینی لە ڕێگەی دەرزی لێدانەوە بەرزە، بەڵام لە ڕێگەی دەمەوە Absorption ناکات. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەشێکی زۆر بچووکی ئەمیکاسین Bioavailability لەدوای دەرزی لێدان لە جەستەدا دەمێنێتەوە، چونکە زۆر بەخێرایی لە جگەر و گورچیلەدا دەچێتە دەرەوە. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی ئەمیکاسین لە خوێندا (Half-life) لە نێوان ٢ بۆ ٣ کاژێردایە، بەڵام ئەمە لەوانەیە بگۆڕێت بەپێی renal function . - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما (Peak plasma concentration) لە دوای دەرزی لێدان بە زووترین کات دەگات. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەرکردنی Infections لەلایەن بەکتریایەوە بە تایبەت ئەو بەکتریایانەی کە بەرامبەر بە ئەنتیبیۆتیکەکانی تر بەرگرییان هەیە. - بەکارهێنانی لاوەکی: پێدانی ئەمیکاسین وەک چارەسەرێکی هاوبەش لەگەڵ ئەنتیبیۆتیکەکانی تر لە بەرامبەر هەندێک جۆرە Infection دا. - مەرجەکانی ئامانج: ئەم دەرمانە بەکار دێت بۆ چارەسەرکردنی infections لە سییەکان، پێست، میز، و central nervous system. - سودەکانی چارەسەرکردن: ئەمیکاسین کارێکی بەهێزی هەیە لە کوشتنی بەکتریا، و دەتوانێت infection لەناو ببات. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەری ئەمیکاسین لە کاتێکی کورتدا دەردەکەوێت، بەڵام دەپێویستێت بۆ ماوەیەکی دیاریکراو بەردەوام بێت بۆ ئەوەی 感染 بکوشێت. - ماوەی کارکردن: ماوە کاریگەری ئەمیکاسین کورت دەبێت. - کارلێکەکانی دەرمان: ئەمیکاسین دەتوانێت لەگەڵ دەرمانەکانی تر کارلێک بکات، بەتایبەت دەرمانەکانی گورچیلە. گرنگە پزیشک ئاگاداربێت لەهەموو دەرمانەکانی تر کە نەخۆشەکە بەکاری دێنێت. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری ئەمیکاسین بەپێی جۆری infection و تەندروستی نەخۆشەکە جیاوازە، و دەبێت لە لایەن پزیشکەوە دیاری بکرێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: ئەمیکاسین دژە بەکتریاییەکی بەهێزە و لە چارەسەرکردنی infections کە بەرامبەر بە ئەنتیبیۆتیکەکانی تر بەرگرییان هەیە، زۆر گرنگە. - سوودەکانی: ئەمیکاسین دەتوانێت ژیانی نەخۆشەکان ڕزگار بکات لە هەندێک حاڵەتی severe infection . - گرنگی کلینیکی: ئەمیکاسین گرنگی کلینیکی زۆری هەیە لە چارەسەرکردنی infections سەخت. - پرۆفایلی سەلامەتی: بەکارهێنانی ئەمیکاسین دەبێت بەڕێگەیەکی چاودێری بکرێت، لەبەر هەندێک لە کاریگەرییە لاوەکییەکانی.

Antibiotics 3 دەرمان

Flagyl
مێترۆنیدازۆڵ دەرمانێکی دژە زیندەیی و دژە پرۆتۆزۆیە کە بۆ چارەسەری هەوکردنی جۆراوجۆری بەکتریا و مشەخۆر بەکاردێت. بە ڕێگریکردن لە گەشەی هەندێک وردە زیندەوەران کاردەکات، میترۆنیدازۆڵ کاریگەرە دژی بەکتریا بێهەواکان و بە شێوەیەکی باو بەکاردێت بۆ چارەسەرکردنی هەوکردن لە کۆئەندامی هەرس و ئەندامەکانی زاوزێ و پێست و ناوچەکانی تر. گرنگە میترۆنیدازۆڵ بەکاربهێنرێت وەک لەلایەن پسپۆڕێکی چاودێری تەندروستیەوە نوسراوە، هەروەها نەخۆشەکان پێویستە ئاگاداری کاریگەرییە لاوەکییە ئەگەرییەکان و ڕێوشوێنی خۆپارێزی بن، وەک دوورکەوتنەوە لە کحول لە کاتی چارەسەرکردندا.


Amoxil, Moxatag
ئەمۆکسیسیلین ئانتیبایۆتیکێکی سپێکتریمی فراوانە کە بە شێوەیەکی بەرفراوان بەکاردەهێنرێت و دەکەوێتە ژێر گروپی پەنسلین. بە شێوەیەکی کاریگەر چارەسەری هەوکردنی جۆراوجۆری بەکتریا دەکات بە ڕێگریکردن لە دروستبوونی دیواری خانەکانی بەکتریا، کە دەبێتە هۆی لەناوچوونی بەکتریاکە. وەک ئەمۆکسیل و مۆکساتاگ بەردەستە، بە شێوەیەکی باو بۆ هەوکردنی کۆئەندامی هەناسە، هەوکردنی گوێ، هەوکردنی بۆری میز، هەوکردنی پێست و هەوکردنی ددان دەنووسرێت. ئەگەر بە شێوەی زارەکی بەکاردەهێنرێت، ژەمە دەرمانەکە بەپێی توندی و جۆری هەوکردنەکە دەگۆڕێت. بەگشتی لە کاتی دووگیانیدا بە سەلامەت دادەنرێت (پۆلی B) و پەسەندکراوە بۆ بەکارهێنانی پزیشکی، ئامۆژگاری وریایی دەکرێت، و ڕاوێژکردن لەگەڵ پیشەییەکانی چاوەدێری تەندروستی پێشنیار دەکرێت بۆ کەسانی دووگیان یان شیردەر. کاریگەرییە لاوەکییە باوەکان بریتین لە سکچوون، ڕشانەوە، سکچوون و پەڵەی پێست، لەگەڵ کاردانەوەی حەساسیەت دەگمەن بەڵام جددی. میکانیزمی کارکردنی ئەمۆکسیسیلین بریتییە لە دەستوەردان لە دروستکردنی دیواری خانەکانی بەکتریا، و پێویستە بە وریاییەوە بەکاربهێنرێت لەو کەسانەی کە پێشینەی حەساسیەتی پەنسلین یان تێکچوونی کارکردنی گورچیلەیان هەیە. لە پلەی گەرمی ژووردا هەڵدەگیرێت، لەلایەن کۆمپانیا جیاوازەکانی دەرمانسازییەوە لە ئاستی جیهانیدا بەرهەمدەهێنرێت. پابەندبوون بە پێشنیارەکانی دابینکەری چاوەدێری تەندروستی و ڕێنماییەکانی بەرهەم بۆ بەکارهێنانی سەلامەت و کاریگەر زۆر گرنگە.


Azasite, Azithromycin 3 Day Dose Pack, Azithromycin 5 Day Dose Pack, Zithromax, Zithromax TRI-PAK, Zithromax Z-Pak, Zmax
ئازیترۆمایسین دژە زیندەییە و بەرەنگاری بەکتریا دەبێتەوە. ئەزیترۆمایسین بەکاردێت بۆ چارەسەرکردنی چەندین جۆری جیاوازی هەوکردن کە بەهۆی بەکتریا دروست دەبن، وەک هەوکردنی کۆئەندامی هەناسەدان، هەوکردنی پێست، هەوکردنی گوێ، هەوکردنی چاو، نەخۆشییە سێکسییە گواستراوەکان. هەروەها دەتوانرێت ئازیترۆمایسین بۆ ئەو مەبەستانە بەکاربهێنرێت کە لەم ڕێنماییە دەرمانییەدا نەهاتووە.

antiemetic 1 دەرمان

Phenergan, Promethegan, others
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: پرۆمێثازین دەرمانێکی antihistamineیە کە کاریگەرییەکانی histamine لە لەشدا کەمدەکاتەوە، هەروەها وەک antiemetic (دژە قەڵەقی) و sedative (ئارامکەرەوە) بەکاردێت. لەگەڵ ئەوەشدا، دەتوانێت کاریگەری لەسەر سیستمى دەمارى ناویی هەبێت. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: پرۆمێثازین Phenothiazine دەکەوێتە گروپی dەرمانەکانەوە. ئەم گروپە بەهۆی کاریگەری لەسەر ڕێگە پێدانی کەناڵەکانی کلسیم و کاریگەری لەسەر ڕێگەپێدانى ئەسید هیدرۆکلۆرید لە گەدەدا ناسراوە. - میکانیزمی کردار: پرۆمێثازین بە بەستنی بە ڕیسێپتۆرەکانی H1 histamine کاریگەرییەکانی histamine کەمدەکاتەوە کە دەبێتە هۆی دەرکەوتنی ئالێرژى و قەڵەقی. هەروەها کاریگەری لەسەر ڕێگای دەماریدا هەیە کە دەبێتە هۆی کاریگەری ئارامکەرەوە و دژە قەڵەقی. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی پرۆمێثازین زۆر باشە بە زمانی و بە زۆر ڕێگەی تر وەک عەضلانی و دەرزی خێرا و بە شێوەیەکی باش دەمژێت. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەییی پرۆمێثازین لە پلازما زیاترە لە ئاستی بەرز دەبێت لە دوای خواردنی دەرمانەکە. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی پرۆمێثازین لە نێوان ٦ تا ١٠ کاژێر دایە، بەڵام لە کەسانی پیری دەتوانێت بۆ ماوەیەکی درێژتر بمێنێتەوە. ئەمەش کاریگەریه کانی دەرمان درێژ دەکاتەوە. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما، واتا بەرزترین ئاستى پرۆمێثازین لە خوێندا، لە ماوەی ١ تا ٢ کاژێر دواتر دەگات. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: پرۆمێثازین بە سەرەکی وەک antihistamine بۆ چارەسەرکردنی نیشانەکانی ئالێرژى بەکاردێت، وەک هەڵئاوسانی چاو و لووت، کۆکە و پێست. - بەکارهێنانی لاوەکی: بەکاردێت وەک دژە قەڵەقی (antiemetic) بۆ کەمکردنەوەی قەڵەقی و وەک ئارامکەرەوە (sedative) بۆ کەمکردنەوەی بێخەوی. - مەرجەکانی ئامانج: نیشانەکانی ئالێرژى، قەڵەقی، و بێخەوی. پرۆمێثازین بەکاردێت لەگەڵ دەرمانەکانی تر بۆ ئاسانکاری کردن لە نەشتەرگەری و دەرمان چارەسەرکردنی. - سودەکانی چارەسەرکردن: کەم کردنی نیشانەکانی ئالێرژى، کەم کردنی قەڵەقی، و ئارامکردنەوە. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی پرۆمێثازین لە ماوەی ٣٠ خولەک بۆ کاتژمێرێک دەردەکەون دوای بەکارهێنانى. - ماوەی کارکردن: ماوەی کاریگەری پرۆمێثازین بەپێی ڕێگای بەکارهێنان و دۆزی دەرمانەکە دەگۆڕێت، بەڵام بە گشتی ٤ تا ٦ کاژێر دەخایەنێت. - کارلێکەکانی دەرمان: کارلێک دەکات لەگەڵ زۆر دەرمانێکی تر، هەر بۆیە پێویستە پزیشک ئاگادار بکرێتەوە لە هەموو دەرمانەکانی تر کە بەکاری دێنیت. - مەودای چارەسەری: دۆزی پرۆمێثازین بەپێی تەمەن، کێش، و مەرجەکانی تەندروستی دەگۆڕێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: پرۆمێثازین دەتوانێت بەکاردێت لە چەند ڕێگەی جیاوازەوە وەک دەرزی، تەبلەت، شربەت. - سوودەکانی: ئاسانکاری کردن لە نیشانەکانی ئالێرژى، کەم کردنەوەی قەڵەقی، و ئارام کردنەوە. - گرنگی کلینیکی: پرۆمێثازین دەرمانێکی گرنگی کلینیکییە بۆ چارەسەرکردنی چەندین مەرج. - پرۆفایلی سەلامەتی: وەک هەموو دەرمانێکی تر، پرۆمێثازین هەندێک کاردانەوەی لاوەکی هەیە، بەڵام بەگشتی دەرمانێکی ئاساییە.

antifungal 1 دەرمان

Diflucan, Fluconazole
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: Fluconazole دەرمانێکی دژە هەڵامی (antifungal)یە کە بۆ چارەسەرکردنی هەڵامەکان بەکاردێت. ئەم دەرمانە بەشێکە لە گروپی تریازۆل (triazole) کە بەهۆی ڕێگری لە دروستبوونی ئەرجی ستیرۆڵ (ergosterol) لە پەردەی خانەی هەڵامەکان کاردەکات. ئەم ڕێگریە دەبێتە هۆی لەناوچوونی خانەکانی هەڵام. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: Fluconazole یەکێکە لە دەرمانەکانی گروپی triazole antifungal drug class. لە ڕووی کیمیاییەوە ئەم دەرمانە بە ساختاری تریازۆلی دیاریکراوە کە بە شێوەیەکی تایبەت لەگەڵ ئەنزایمی cytochrome P450 ی هەڵامەکان کاردەکات. - میکانیزمی کردار: میکانیزمی کارکردنی Fluconazole بە ڕێگریکردن لە دروستبونی ergosterol لە پەردەی خانەی هەڵامەکانە، کە پێکهاتەیەکی گرنگی پەردەکەیە. بەم شێوەیە پەردەی خانەی هەڵام ناتوانێت بە باشی کاربکات و دەبێتە هۆی لەناوچوونی خانەکە. ئەم پڕۆسەیە بە شێوەیەکی تایبەت بۆ خانەکانی هەڵامەکانە و کاریگەری زۆر کەم لەسەر خانەکانی مرۆڤە. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی Fluconazole لە ڕێگای دەمەوە بەرزە، نزیکەی 90٪. - بەردەستبوونی زیندەیی: لە خوێندا بە شێوەیەکی باش بەردەستە و بەشێکی زۆری دەچێتە ناو شلەکانی جەستەوە. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی Fluconazole درێژە، واتە بۆ ماوەیەکی زۆر لە جەستەدا دەمێنێتەوە. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕی Fluconazole لە پلازما دوای کاتێکی دیاری کراو دەگات. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەرکردنی جۆرەکانی هەڵام (fungal infections) کە لەپێست، نینۆک، و مێشکدا ڕوودەدەن. ھەروەھا بۆ چارەسەرکردنی کاندیدیازیس (candidiasis) بەکاردێت. - بەکارهێنانی لاوەکی: لەگەڵ دەرمانەکانی دیکەدا بەکاردێت بۆ چارەسەرکردنی هەندێک جۆری هەڵامی گران. - مەرجەکانی ئامانج: ئەم دەرمانە بۆ چارەسەرکردنی چەندین جۆری هەڵام بەکاردێت، لەوانە هەڵامی پێست، هەڵامی نینۆک، کاندیدیازیسی دەم و گەروو، و هەڵامی سیەکان. - سودەکانی چارەسەرکردن: Fluconazole دەتوانێت ڕێگری بکات لە بڵاوبوونەوەی هەڵام و هۆکارەکانی دەرکەوتنی کەم بکاتەوە، ھەروەھا دەتوانێت کێشەکە چارەسەر بکات. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی Fluconazole لە ماوەی چەند ڕۆژێکدا دەردەکەون. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی Fluconazole بەپێی جۆری هەڵام و جۆری بەکارهێنان دەگۆڕێت. - کارلێکەکانی دەرمان: Fluconazole دەتوانێت لەگەڵ دەرمانەکانی دیکەدا کار لێک بکات. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەرکردن بەپێی جۆری هەڵام و جۆری بەکارهێنان دەگۆڕێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: Fluconazole بە شێوەیەکی باش لە جەستەدا بڵاو دەبێتەوە و دەچێتە ناو شلەکانی جەستەوە وەک مێشک. - سودەکانی: چارەسەرکردنی جۆرەکانی هەڵام بە شێوەیەکی کارا. - گرنگی کلینیکی: Fluconazole ڕۆڵێکی گرنگی لە چارەسەرکردنی چەندین جۆری هەڵامدا هەیە. - پرۆفایلی سەلامەتی: بە گشتی ئەم دەرمانە سەلامەتە، بەڵام هەندێک کاریگەری لاوەکی هەیە.

antihistamine 1 دەرمان

Phenergan, Promethegan, others
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: پرۆمێثازین دەرمانێکی antihistamineیە کە کاریگەرییەکانی histamine لە لەشدا کەمدەکاتەوە، هەروەها وەک antiemetic (دژە قەڵەقی) و sedative (ئارامکەرەوە) بەکاردێت. لەگەڵ ئەوەشدا، دەتوانێت کاریگەری لەسەر سیستمى دەمارى ناویی هەبێت. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: پرۆمێثازین Phenothiazine دەکەوێتە گروپی dەرمانەکانەوە. ئەم گروپە بەهۆی کاریگەری لەسەر ڕێگە پێدانی کەناڵەکانی کلسیم و کاریگەری لەسەر ڕێگەپێدانى ئەسید هیدرۆکلۆرید لە گەدەدا ناسراوە. - میکانیزمی کردار: پرۆمێثازین بە بەستنی بە ڕیسێپتۆرەکانی H1 histamine کاریگەرییەکانی histamine کەمدەکاتەوە کە دەبێتە هۆی دەرکەوتنی ئالێرژى و قەڵەقی. هەروەها کاریگەری لەسەر ڕێگای دەماریدا هەیە کە دەبێتە هۆی کاریگەری ئارامکەرەوە و دژە قەڵەقی. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی پرۆمێثازین زۆر باشە بە زمانی و بە زۆر ڕێگەی تر وەک عەضلانی و دەرزی خێرا و بە شێوەیەکی باش دەمژێت. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەییی پرۆمێثازین لە پلازما زیاترە لە ئاستی بەرز دەبێت لە دوای خواردنی دەرمانەکە. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی پرۆمێثازین لە نێوان ٦ تا ١٠ کاژێر دایە، بەڵام لە کەسانی پیری دەتوانێت بۆ ماوەیەکی درێژتر بمێنێتەوە. ئەمەش کاریگەریه کانی دەرمان درێژ دەکاتەوە. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما، واتا بەرزترین ئاستى پرۆمێثازین لە خوێندا، لە ماوەی ١ تا ٢ کاژێر دواتر دەگات. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: پرۆمێثازین بە سەرەکی وەک antihistamine بۆ چارەسەرکردنی نیشانەکانی ئالێرژى بەکاردێت، وەک هەڵئاوسانی چاو و لووت، کۆکە و پێست. - بەکارهێنانی لاوەکی: بەکاردێت وەک دژە قەڵەقی (antiemetic) بۆ کەمکردنەوەی قەڵەقی و وەک ئارامکەرەوە (sedative) بۆ کەمکردنەوەی بێخەوی. - مەرجەکانی ئامانج: نیشانەکانی ئالێرژى، قەڵەقی، و بێخەوی. پرۆمێثازین بەکاردێت لەگەڵ دەرمانەکانی تر بۆ ئاسانکاری کردن لە نەشتەرگەری و دەرمان چارەسەرکردنی. - سودەکانی چارەسەرکردن: کەم کردنی نیشانەکانی ئالێرژى، کەم کردنی قەڵەقی، و ئارامکردنەوە. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی پرۆمێثازین لە ماوەی ٣٠ خولەک بۆ کاتژمێرێک دەردەکەون دوای بەکارهێنانى. - ماوەی کارکردن: ماوەی کاریگەری پرۆمێثازین بەپێی ڕێگای بەکارهێنان و دۆزی دەرمانەکە دەگۆڕێت، بەڵام بە گشتی ٤ تا ٦ کاژێر دەخایەنێت. - کارلێکەکانی دەرمان: کارلێک دەکات لەگەڵ زۆر دەرمانێکی تر، هەر بۆیە پێویستە پزیشک ئاگادار بکرێتەوە لە هەموو دەرمانەکانی تر کە بەکاری دێنیت. - مەودای چارەسەری: دۆزی پرۆمێثازین بەپێی تەمەن، کێش، و مەرجەکانی تەندروستی دەگۆڕێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: پرۆمێثازین دەتوانێت بەکاردێت لە چەند ڕێگەی جیاوازەوە وەک دەرزی، تەبلەت، شربەت. - سوودەکانی: ئاسانکاری کردن لە نیشانەکانی ئالێرژى، کەم کردنەوەی قەڵەقی، و ئارام کردنەوە. - گرنگی کلینیکی: پرۆمێثازین دەرمانێکی گرنگی کلینیکییە بۆ چارەسەرکردنی چەندین مەرج. - پرۆفایلی سەلامەتی: وەک هەموو دەرمانێکی تر، پرۆمێثازین هەندێک کاردانەوەی لاوەکی هەیە، بەڵام بەگشتی دەرمانێکی ئاساییە.

Antihistamines 3 دەرمان

Dimedrol, Daedalon, Nytol, and Vivinox
@وەسف دیفینهایدرامین(ئەلەرمین) دژە هیستامینێکی نەوەی یەکەمە کە بە شێوەیەکی باو بەکاردێت بۆ کەمکردنەوەی نیشانەکانی حەساسیەت و تای پەلەوەری و سەرمابوون. هەروەها وەک مادەیەکی هێورکەرەوە کاردەکات و لە هەندێک لە یارمەتیدەرەکانی خەوتندا بەکاردێت. @بەکاهێنان - کاردانەوەی حەساسیەت (بۆ نموونە هەوکردنی لووت، کۆکە) - نیشانە باوەکانی سەرمابوون (بۆ نموونە پژمین، ئاوی لووت) - خۆپاراستن و چارەسەری دڵتێک چوون - چارەسەری کورتخایەن بۆ کەمخەوی - نیشانەکانی پارکینسۆن (کاریگەری دژە کۆلینەرژیک) @بەکارنایات - هەستیاری زۆر بە دیفینهایدرامین یان هەر پێکهاتەیەکی فۆرمولاسیۆنەکە - منداڵی تازە لەدایکبوو یان کۆرپەی پێشوەختە - خانمانی شیردەر (کاتێک بە ژەمە زۆر بەکاردێن) - ئەو نەخۆشانەی کە ڕێگریکەری MAO (ڕێگریکەری مۆنۆئەمین ئۆکسیدایز) وەردەگرن @کاریگەری لاوەکی - خەواڵوویی - سەرگێژخواردن - وشکبوونەوەی دەم، لووت، یان قوڕگ - قەبزی کاڵبوونەوەی بینین - کێشەی میزکردن @کاریگەری نەرێنی - کاردانەوەی توندی حەساسیەت (پەڵە، خوران، ئاوسانی) - ناڕێکی لێدانی دڵ (ناڕێکی لێدانی دڵ) - سەرلێشێواوی (بەتایبەت لە کەسانی بەساڵاچوودا) - گرژبوونی دەگمەن - خەون بینین (بەتایبەت لەگەڵ ژەمی زیادە) @بەکارهێنان لە کاتی دووگیانیدا - دیفینهایدرامین پۆلێن دەکرێت بە پۆلی دووگیانی B. - توێژینەوە لەسەر ئاژەڵان مەترسی لەسەر کۆرپەلە نیشان نەداوە؛ بەڵام هیچ لێکۆڵینەوەیەکی گونجاو و باش کۆنترۆڵکراو لەسەر ژنانی دووگیان نییە. - تەنها پێویستە بەکاربهێنرێت ئەگەر بە ڕوونی پێویست بێت و لەلایەن دابینکەری چاودێری تەندروستیەوە ڕێنمایی بکرێت. @بەکارهێنان لە کاتی شیرپێدان - دیفینهایدرامین تێدەپەڕێت بۆ ناو شیری دایک. - لەوانەیە ببێتە هۆی کاریگەری لاوەکی لە کۆرپەی شیردەر، وەک خەواڵوویی نائاسایی یان توڕەبوون. - ژەمە زۆرەکان یان بەکارهێنانی درێژخایەن بە گشتی لە کاتی شیرپێداندا پێشنیار ناکرێت.


Zyrtec, Reactine, Alleroff
تێڕوانینێکی گشتی بۆ سێتیریزین @ناوی مارکە: سێتیریزین لە ژێر ناوی جۆراوجۆری مارکەدا دەخرێتە بازاڕەوە، لەوانە زیرتێک، ڕیاکتین، و ئالێرۆف. @نیشانەکان سیتیریزین بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ کەمکردنەوەی نیشانەکانی پەیوەست بە: هەوکردنی لوتی حەساسیەت (تای پەلەوەری): نیشانەکانی بریتین لە پژمین، ئاوی لووت یان خورانی لووت، خوران یان ئاوبوونی چاو، خورانی قوڕگ یان لووت. کۆکە درێژخایەنەکان (کۆپان): یارمەتی کەمکردنەوەی خوران و پەڵە دەدات کە بەهۆی کۆکە دروست دەبێت. @لە چی کاتێکدا نابێت بە کاربێت پێویستە لە سێتیریزین دوور بکەویتەوە لەو کەسانەی کە: هەستیاری زۆری ناسراو بە سیتیریزین یان هەریەکێک لە پێکهاتەکانی. تێکچوونی توندی گورچیلە، چونکە ڕەنگە ڕێکخستنی ژەمە دەرمانەکەی پێویست بێت. ئەو نەخۆشانەی کە ئامۆژگاری دەکرێن دوور بکەونەوە لە خواردنەوە کحولیەکان یان دەرمانی تری خەمۆکی کۆئەندامی دەماری ناوەندی، چونکە سیتیریزین دەبێتە هۆی خەواڵوویی. @شێوازی کار کردنی چۆنە؟ ١.سیتیریزین دژەیەکی هەڵبژێردراوی وەرگری هیستامین H1 یە، کە کاریگەرییەکانی هیستامین کەمدەکاتەوە، کە ماددەیەکی کیمیایی بەرپرسە لە نیشانەکانی حەساسیەت. @ژەمی دەرمانەکە و چۆنیەتی بەکارهێنانی سێتیریزین بە هەردوو شێوەی حەب و شروب بەردەستە. ژەمە دەرمانی ئاسایی بریتییە لە: گەورەساڵان و منداڵانی سەروو ٦ ساڵ: ١٠ میلیگرام ڕۆژانە جارێک. منداڵانی تەمەن ٢ بۆ ٦ ساڵ: ٥ میلیگرام ڕۆژانە جارێک. زۆر گرنگە ڕێنماییەکانی دابینکەری چاوەدێری تەندروستی بۆ وەرگرتنی ژەمە دەرمانەکە جێبەجێ بکەیت. @کاریگەرییە لاوەکییە باوەکان خەواڵوویی وشکبوونەوەی دەم سەرگێژخواردن شەکەتی @کاریگەری نەرێنی ١.هەرچەندە بەگشتی بەرگەی باش دەگیرێت، بەڵام ڕەنگە سێتیریزین کاریگەری نەرێنی جددیتر لە حاڵەتە دەگمەنەکاندا دروست بکات، وەک: کاردانەوەی توندی حەساسیەت (ئەنافیلاکسی) سەختی هەناسەدان یان قووتدان لێدانی دڵ خێرا یان ناڕێک سەرگێژخواردنی توند یان بێهۆشبوون نەخۆشەکان پێویستە دەستبەجێ سەردانی پزیشک بکەن ئەگەر تووشی هەریەکێک لەم کاریگەرییە نەرێنییە توندانە بوون. @ڕێکارەکانی خۆپارێزی ١.نەخۆشەکان پێویستە وریا بن لە کاتی لێخوڕین یان بەکارهێنانی ئامێری قورس تا دەزانن کە سیتیریزین چۆن کاریگەری لەسەریان هەیە. باشتر وایە ڕاوێژ بە کەسێکی پسپۆڕی چاودێری تەندروستی بکەیت ئەگەر نیشانەکان بەردەوام بوون یان خراپتر بوون. @لە کاتی دووگیانی و شیرپێدان بەگشتی سیتیریزین بە سەلامەت دادەنرێت بۆ بەکارهێنان لە کاتی دووگیانی و لەکاتی شیرپێدان، بەڵام ڕاوێژکردن لەگەڵ دابینکەری چاودێری تەندروستی پێشنیار دەکرێت. ئەگەر پێویستت بە زانیاری زیاترە ئاگادارم بکەرەوە!


Clarinex
دیسلۆراتادین دەرمانێکی نەوەی دووەمی دژە هیستامینەکانە کە کار لەسەر وەرگرەکانی هیستامین دەکات بەمەش نیشانەکانی هەستیاری کەمدەکاتەوە کە بەهۆی دەردانی هیستامین لە جەستەدا دروست دەبن بە شێوەیەکی گشتی بەکاردەهێنرێت بۆ چارەسەرکردنی هەستیاری وەرزی وەکو هەستیاری قوڕگ و لووت و گوێ و هەستیاری پێست

Antihypertensives 2 دەرمان

Norvasc
ئاملۆدیپین ڕێگریکەری کەناڵی کالیسیۆمە کە خوێنبەرەکان فراوان دەکات و ڕۆیشتنی خوێن باشتر دەکات. بۆ چارەسەری بەرزی پەستانی خوێن و ئەنجینا (ئازاری سنگ) بەکاردێت.


Cortef,hydrocortone,solu-cortef
هایدرۆکۆرتیزۆن دەرمانێکی کۆرتیزۆلە کە کاریگەرییەکانی کۆرتیزۆڵ وەرئەگرێت کە هۆرمۆنێکە بە شێوەیەکی سروشتی لەلایەن ڕژێنەکانی ئەدرنالەوە بەرهەم دێت. دژە هەوکردنی هەیە و هایدرۆکۆرتیزۆن بە شێوەیەکی باو بەکاردێت بۆ کەمکردنەوەی هەوکردن و خوران و سووربوونەوەی پەیوەست بە حاڵەتەکانی پێست وەک ئەکزیما و هەوکردنی پێست و کاردانەوەی هەستیاری. لە هەندێک حاڵەتدا بۆ هەندێک حاڵەتی پزیشکی بەکاردەهێنرێت کە کاریگەری دژە هەوکردن سوودبەخشە.

Antipyretics 1 دەرمان

Tylenol , Panadol ,Calpol , Aceta , Crocin ,Dolo , Paralink , Feverall , Mapap (United States)
پاراسیتامۆڵ کە بە ئەسیتامینۆفین ناسراوە، دەرمانێکی بەکارهێنراوی بەرفراوانە و بەهۆی دوو ئامانجەکەیەوە ناسراوە لە بەڕێوەبردنی ئازار و کەمکردنەوەی تا. وەک ئازارشکێنێک، بە شێوەیەکی کاریگەر ئازارێکی سووک تا مامناوەند کەم دەکاتەوە کە لە سەرچاوەی جیاوازەوە سەرچاوە دەگرێت، لەوانە سەرئێشە، ئازاری ماسولکەکان و ناڕەحەتی ددان. لە دەرەوەی تایبەتمەندییە ئازارشکێنەکانی، پاراسیتامۆڵ ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕێت لە کەمکردنەوەی تا کە پەیوەندی بە حاڵەتە جۆراوجۆرەکانەوە هەیە، وەک هەوکردن یان نەخۆشییە هەوکردنەکان. ئەم گشتگیرییە وای لێدەکات ببێتە هەڵبژاردەیەکی باو بۆ ئەو کەسانەی کە بەدوای ڕزگاربووندا دەگەڕێن لە ناڕەحەتی گشتی کە بەهۆی ئازار و بەرزبوونەوەی پلەی گەرمی جەستەوە دروست دەبێت. دڵنیابوون لە بەکارهێنانی دروست بە پابەندبوون بە ژەمە پێشنیار کراوەکان و ڕێنماییەکان زۆر گرنگە بۆ زۆرترین سوودەکانی. لە حاڵەتەکانی درێژخایەن یان خراپتربوونی نیشانەکان، داوای ئامۆژگاری پیشەیی لە دابینکەری چاوەدێری تەندروستی وریایە.

Antispasmodic 1 دەرمان

Duspatalin , Duspatin , fygogel , colospasmin , colofac
مێبیڤێرین دەرمانێکە بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ کەمکردنەوەی نیشانەکانی نەخۆشی (IBS) واتە قۆڵۆنی دەماری بەکاردێت. سەر بە پۆلێک دەرمانە کە بە دژە کرژبوون ناسراون، کە بە خاوکردنەوەی ماسولکەکانی ناو ڕیخۆڵەکان و کەمکردنەوەی کرژبوون کاردەکەن ، لەبەر ئەوەی گرژبونی ئەو ماسولکانە دەبێتە هۆی دروستبوونی ئازاری ڕیخۆڵە و سک.

Benzodiazepines 1 دەرمان

Halcion
تریازۆلام دەرمانێکە بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ چارەسەرکردنی کەمخەوی بەکاردێت، حاڵەتێک کە بە سەختی خەوتن یان مانەوە لە خەودا دەناسرێتەوە. سەر بە پۆلێک دەرمانە کە پێی دەوترێت بەنزۆدیازیپین، کە کار لەسەر کۆئەندامی دەماری ناوەندی دەکات بۆ بەرهەمهێنانی کاریگەرییەکی هێورکەرەوە. تریازۆلام بە دەستپێکردنی خێرای کارکردن و ماوەی کاریگەری کورتی ناسراوە، ئەمەش وایکردووە بە تایبەتی بۆ ئەو کەسانە بەسوود بێت کە کێشەیان هەیە لە خەوتن بەڵام بۆ پاراستنی خەو بە درێژایی شەو نییە. بەڵام بەهۆی ئەگەری خراپ بەکارهێنان و وابەستەیی، بە شێوەیەکی گشتی تەنها بۆ بەکارهێنانی کورتخایەن دەنووسرێت

beta-blocker 2 دەرمان

Inderal, InnoPran XL, Hemangeol
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: پڕۆپرانۆلۆل دەرمانێکی بێتا-بڵۆکەرە کە کاریگەری لەسەر سیستەمی دڵ و خوێن بەر بەکار دێنێت. ئەم دەرمانە بە تایبەتی کار لەسەر ڕێگریکردنی چالاکییەکانی سیستەمی سەرەوەی دەمارەکان دەکات کە دەبنە هۆی بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن و لێدانی خێرای دڵ. ئەمەش دەبێتە هۆی کەمبوونەوەی پەستانی خوێن و لێدانی دڵ. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: پڕۆپرانۆلۆل بەشێکە لە گروپی دەرمانەکانی Nonselective beta-adrenergic receptor blocking agents . ئەمە دوایین جۆری دەرمانەکانە بۆ چارەسەری نەخۆشییەکانی دڵ و خوێن بەر. - میکانیزمی کردار: پڕۆپرانۆلۆل بە ڕێگریکردن لە کاریگەرییەکانی epinephrine و norepinephrine لەسەر گیرەکانی beta-adrenergic کار دەکات. ئەمەش دەبێتە هۆی کەمبوونەوەی لێدانی دڵ، کەمبوونەوەی پەستانی خوێن و کەمبوونەوەی بەرهەمهێنانی renin. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی پڕۆپرانۆلۆل زۆرە لە ڕێگەی دەمەوە و نزیکەی %90 ی دۆزەکە دەمژێت. هەندێک جۆری پڕۆپرانۆلۆل، وەک extended-release tablets ،ڕێژەی مژینیان بە شێوەیەکی جیاواز دەبێت. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی پڕۆپرانۆلۆل لە گەشەکردنەوەدا کەمترە،بەڵام بە بەکارهێنانی جۆرەکانی extended-release ، ئەمە چارەسەر دەکرێت. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی پڕۆپرانۆلۆل لە نێوان 3 بۆ 6 کاتژمێردایە. ئەمەش واتە نیوەی دۆزەکە لەو ماوەیەدا لە خوێن دەڕوات. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما پڕۆپرانۆلۆل دەگاتە ئاستی زۆر بەرز لە ماوەی یەک کاتژمێر دوای خواردنی دۆزێک، واتە ئاستی زۆر بەرز لە خوێن. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەرکردنی پەستانی خوێنی بەرز. پڕۆپرانۆلۆل بە شێوەیەکی گشتگیر بەکار دێت بۆ کەمکردنەوەی ڕێژەی خوێن و کەمکردنەوەی پەستانی خوێن. - بەکارهێنانی لاوەکی: چارەسەرکردنی arrhythmias (نارێکی لێدانی دڵ) بەکارهێنانی پڕۆپرانۆلۆل بۆ چارەسەرکردنی جۆرەکانی نارێکی لێدانی دڵ زۆر بەسودە. - مەرجەکانی ئامانج: هەروەها بۆ چارەسەرکردنی migraine headaches و anxiety disorders بەکار دێت. - سودەکانی چارەسەرکردن: ئەم دەرمانە بە کەمکردنەوەی ڕێژەی لێدانی دڵ و پەستانی خوێن، کوالێتی ژیانی نەخۆش باشتر دەکات و مەترسییەکانی نەخۆشییەکانی دڵ کەم دەکاتەوە. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی پڕۆپرانۆلۆل زۆر زوو دەردەکەون، لە ماوەی چەند خولەکێک دوای وەرگرتن. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی پڕۆپرانۆلۆل بەپێی جۆری دەرمان و دۆزەکەی جیاوازە. - کارلێکەکانی دەرمان: پڕۆپرانۆلۆل لەگەڵ چەند دەرمانێکی دیکەدا کارلێک دەکات، بۆیە پێویستە پزیشک ئاگاداربێت لە دەرمانەکانی تر کە نەخۆش بەکاری دێنێت. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری پڕۆپرانۆلۆل بەپێی حاڵەتی نەخۆش جیاوازە و دەکرێت لە چەند ڕۆژێک تا چەند ساڵێک بێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: پڕۆپرانۆلۆل کاریگەری لەسەر گیرەکانی beta-1 و beta-2 دەبێت، بۆیە دەتوانێت کاریگەری لەسەر سیستەمی هەناسەدانیش هەبێت. - سوودەکانی: پڕۆپرانۆلۆل سوودێکی زۆری هەیە بۆ چارەسەرکردنی چەندین نەخۆشی، وەکو پەستانی خوێنی بەرز، لێدانی خێرای دڵ، و میگرین. - گرنگی کلینیکی: پڕۆپرانۆلۆل دەرمانێکی گرنگی کلینیکییە بۆ چارەسەرکردنی نەخۆشییەکانی دڵ و خوێن بەر. - پرۆفایلی سەلامەتی: پڕۆپرانۆلۆل دەرمانێکی سەلامەتە، بەڵام هەندێک کاریگەری لاوەکی هەیە کە پێویستە نەخۆش ئاگاداربێت.


Tenormin, Tenoretic, others
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: ئەتینۆلۆل دەرمانێکی بێتا-بڵۆکەرە کە کاریگەرییەکانی سیستمى سیمپاتیکی دەپەڕێنێت. ئەم دەرمانە بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ کەمکردنەوەی pressure خوێن و کەمکردنەوەی heart rate بەکاردێت. ئەوە جیاوازە لە بێتا-بڵۆکەرەکانی تر بەهۆی هەبوونی تایبەتمەندییەکی تایبەتەوە. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: ئەتینۆلۆل بەشێکە لە گروپی β1-selective adrenergic blocking agents. ئەم گروپە ڕێگری لە کاریگەرییەکانی ئەدرینالین دەکات لەسەر جەستە، بەتایبەت لەسەر دڵ. کاریگەرییەکانی ئەم دەرمانە لەسەر جەستە لەڕێگەی receptor blockage دەبێت. - میکانیزمی کردار: ئەتینۆلۆل بە پەیوەست بوون بە β1-adrenergic receptors لە دڵ، ڕێگری لە کاریگەرییەکانی catecholamines دەکات، کە دەبنە هۆی زیادبوونی heart rate و pressure خوێن. ئەمەش دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی contractility و conduction لە دڵدا. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی ئەتینۆلۆل لە ڕێگەی oral زۆر بەرزە، نزیکەی ٥٠٪. مژینەکە بە شێوەیەکی بەرچاو نەگۆڕ دەبێت لەگەڵ خواردنی خواردن. ڕێژەیەکی زۆر کەمی لەگەڵ کەمی ڕیخۆڵەدا کاریگەری دەکاتە سەر مژین. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی ئەتینۆلۆل لە پلازمادا ناوەندە، بەڵام گۆڕانکارییەکانی لە کاتی بەکارهێنان لە جەستەدا هەیە. هەندێک لە بەشەکانی دەگۆڕێن لە جگەر، بەڵام زۆربەی بە شێوەیەکی نەگۆڕ دەردەچن. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی ئەتینۆلۆل لە نێوان ٦ بۆ ٩ کاتژمێردایە. ئەمەش مانای ئەوەیە کە نیوەی دەرمانەکە لە ٦ بۆ ٩ کاتژمێردا لە جەستەدا نامێنێت. ئەم ڕێژەیە دەکرێت گۆڕانکاری بەسەردا بێت بەپێی تەمەن و حاڵەتی تەندروستیی نەخۆش. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازمای ئەتینۆلۆل دوای ١ بۆ ٤ کاتژمێر دوای وەرگرتنی دەرمانەکە دەگاتە لوتکە. کاتژمێرێکی دیاریکراو نییە و گۆڕانکاری بەسەردا دێت. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: کەمکردنەوەی pressure خوێن. ئەتینۆلۆل بەشێوەیەکی بەرچاو بەکاردێت بۆ کەمکردنەوەی pressure خوێن لە نەخۆشەکان کە چارەسەرەکانی تری بۆ نەبووە. - بەکارهێنانی لاوەکی: ئەتینۆلۆل بەکاردێت بۆ چارەسەرکردنی angina pectoris، arrhythmias دڵ، و migraine headaches. بەڵام بۆمەبەستی دووەم بەکاردێت. - مەرجەکانی ئامانج: ئەتینۆلۆل بۆ چارەسەرکردنی چەندین مەرجی دڵ و خوێن بەکاردێت، وەکو hypertension، angina، tachycardia، و arrhythmias. هاوکات بۆ migraine بەکاردێت. - سودەکانی چارەسەرکردن: ئەتینۆلۆل دەتوانێت ڕێگە لە heart attack، stroke، و kidney failure بگرێت لە نەخۆشەکانی پەستانی خوێنی بەرزدا. سوودەکەی بەهۆی کەمکردنەوەی باری دڵەوەدەبێت. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی ئەتینۆلۆل دەکرێت دوای چەند کاتژمێرێک بەدی بکرێت، بەڵام بۆ بەدەستهێنانی کاریگەرییە تەواوەکە دەکرێت چەند ڕۆژێک یان چەند هەفتەیەک پێویست بێت. ئەمە دەپەڕێت بەهۆی چۆنییەتی بەکارهێنان. - ماوەی کارکردن: کاریگەرییەکانی ئەتینۆلۆل بۆ ماوەیەکی درێژ دەخایەنێت، بۆیە ڕۆژانە دەبێت بەکاربێت تا کاریگەرییەکانی بەردەوام بن. ئەمەش بە زیاد یان کەمکردنەوەی دۆز دەگۆڕێت. - کارلێکەکانی دەرمان: ئەتینۆلۆل دەکرێت کارلێک لەگەڵ دەرمانەکانی تر بکات، بۆیە بەکارهێنانی ئەم دەرمانە پێویستی بە سەرپەرشتی پزیشک هەیە. پێویستە زانیاری لەسەر دەرمانەکانی دیکە بدرێت. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری ئەتینۆلۆل بەپێی حاڵەتی نەخۆشەکە و بەپێی بڕیار و ڕێنمایی پزیشک دیاری دەکرێت. دۆزی دەرمان و ماوەی چارەسەرکردن دەگۆڕێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: ئەتینۆلۆل β1-selective ە، واتە کاریگەرییەکانی لەسەر β2-receptors کەمترە لە بەراورد لەگەڵ non-selective beta-blockers. ئەمە دەبێتە هۆی کەمتربوونی کاریگەرییە لاوەکییەکان. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی pressure خوێن، کەمکردنەوەی heart rate، کەمکردنەوەی risk بۆ heart attack و stroke. ئەمە سوودە سەرەکییەکانی دەرمانەکەن. - گرنگی کلینیکی: ئەتینۆلۆل دەرمانێکی گرنگی کلینیکییە بۆ چارەسەرکردنی hypertension و angina pectoris. ئەمە زۆر گرنگە بۆ پاراستنی تەندروستیی دڵ. - پرۆفایلی سەلامەتی: ئەتینۆلۆل بە گشتی دەرمانێکی سەلامەتە، بەڵام دەکرێت هەندێک کاریگەریی لاوەکی هەبێت، وەکو bradycardia، fatigue، و dizziness. بەڵام ئەمە دەگۆڕێت لە کەسێکەوە بۆ کەسێکی تر.

Beta-blocker 1 دەرمان

Lopressor, Toprol-XL, Betaloc
مێتۆپرۆلۆل بە پلەی یەکەم بۆ چارەسەرکردنی بەرزی پەستانی خوێن (بەرزی فشاری خوێن)، ئەنجینا (ئازاری سنگ) و سستبوونی دڵ بەکاردێت. یارمەتی بەڕێوەبردنی تێکچوونی لێدانی دڵ دەدات و زۆرجار دوای جەڵتەی دڵ بۆ باشترکردنی ڕێژەی مانەوە دەنووسرێت.

Beta-blockers 1 دەرمان

Coreg
کارڤێدیلۆل مادەیەکی بێتا بلۆکەرێکی هەڵنەبژێردراوە و تایبەتمەندی بلۆککردنی ئەلفا-١ی زیادەی هەیە، بۆ کەمکردنەوەی فشار لەسەر دڵ و باشترکردنی سوڕی خوێن دروستکراوە. بە شێوەیەکی بەرفراوان بەکاردێت بۆ بەڕێوەبردنی بەرزی فشاری خوێن (بەرزی پەستانی خوێن)، چارەسەرکردنی سستبوونی درێژخایەنی دڵ، و بەرزکردنەوەی ڕێژەی مانەوە دوای سڕبوونی ماسولکەکانی دڵ (جەڵتەی دڵ). کارڤێدیلۆل بە ئارامکردنەوەی خوێنبەرەکان و کەمکردنەوەی لێدانی دڵ، باری کاری دڵ دادەبەزێنێت و کارایی لە پەمپکردنی خوێن باشتر دەکات. ئاماژە و بەکارهێنانەکان کارڤێدیلۆل بە پلەی یەکەم بۆ: بەرزی فشاری خوێن: بۆ دابەزاندنی بەرزی پەستانی خوێن و کەمکردنەوەی ئەگەری ئاڵۆزییەکانی وەک جەڵتەی مێشک یان جەڵتەی دڵ. سستبوونی دڵ: بۆ باشترکردنی کارکردنی دڵ و کەمکردنەوەی نیشانەکانی وەک تەنگەنەفەسی و ماندوێتی و ڕاگرتنی شلە. چارەسەری دوای جەڵتەی دڵ: بۆ بەرزکردنەوەی مانەوە و ڕێگریکردن لە تێکچوونی زیاتری دڵ لە نەخۆشانی کەمبوونەوەی کارکردنی دڵ. میکانیزمی کردار کارڤێدیلۆل ڕێگری لە کارکردنی ئەدرنالین دەکات لەسەر: وەرگرەکانی Beta-1 لە دڵدا: لێدانی دڵ و دەرچوونی دڵ کەمدەکاتەوە. وەرگرەکانی بێتا-٢ لە سییەکان و سیستەمی خوێنبەرەکاندا: ماسولکەکانی نەرمی بۆرییەکانی هەناسە و خوێنبەرەکان ئارام دەکاتەوە. وەرگرەکانی ئەلفا-١ لە خوێنبەرەکاندا: پەرە بە فراوانبوونی خوێنبەرەکان دەدات، بەرگری خوێنبەرەکان کەمدەکاتەوە و پەستانی خوێن دادەبەزێنێت. ئەم کارە تێکەڵە وا دەکات کارڤێدیلۆل کاریگەر بێت لە بەڕێوەبردنی حاڵەتەکانی دڵ و خوێنبەرەکان، بەتایبەتی ئەوانەی کە پەستانی خوێن و فشاری دڵیان تێدایە. فۆڕمی ژەمە دەرمان و بەڕێوەبردنی کارڤێدیلۆل بەم شێوەیە بەردەستە: حەبی دەستبەجێ دەردانی: 3.125 میلیگرام، 6.25 میلیگرام، 12.5 میلیگرام، و 25 میلیگرام. کەپسولی ئازادکردنی درێژخایەن: 10 میلیگرام، 20 میلیگرام، 40 میلیگرام، و 80 میلیگرام. ژەمی دەستپێکی سستبوونی دڵ زۆرجار 3.125 میلیگرامە دووجار لە ڕۆژێکدا، وردە وردە هەر 1-2 هەفتە جارێک زیاد دەکرێت بۆ زۆرترین 25-50 میلیگرام لە ڕۆژێکدا، بە پشتبەستن بە لێبوردەیی. بۆ بەرزی فشاری خوێن، ژەمە ئاساییەکە لە نێوان ٦.٢٥ میلیگرام دوو جار لە ڕۆژێکدا تا ٢٥ میلیگرام دوو جار لە ڕۆژێکدا. هەمیشە ڕێنماییەکانی دابینکەری چاوەدێری تەندروستی بۆ وەرگرتنی ژەمە دەرمانەکە جێبەجێ بکە. کاریگەری لاوەکی باو لە کاتێکدا کە کارڤێدیلۆل بە گشتی بە باشی بەرگە دەگیرێت، هەندێک لە نەخۆشەکان لەوانەیە تووشی ئەمانە بن: سەرگێژخواردن یان سەرسوڕان، بە تایبەتی لە کاتی دەستپێکردن یان زیادکردنی ژەمە دەرمانەکە. ماندوێتی یان خەواڵوویی، بەو پێیەی دەرمانەکە باری کاری دڵ دادەبەزێنێت. برادیکاردیا (لێدانی دڵ خاو): کاریگەرییەکی باوی بێتا بلۆکەرەکانە. دابەزینی پەستانی خوێن (بەرزبوونەوەی فشاری خوێن): بەتایبەتی لە کاتی وەستان (بەرزبوونەوەی پەستانی خوێنی ئۆرتۆستاتیک). کاریگەری لاوەکی جددی کاریگەرییە دەگمەنەکان بەڵام جدییەکان بریتین لە: خراپتربوونی نیشانەکانی سستبوونی دڵ، وەک زیادبوونی هەناسە تەنگی، ئاوسانی، یان زیادبوونی خێرای کێش. کاردانەوەی هەستیاری توند، لەگەڵ نیشانەکانی وەکو پەڵە، خوران، ئاوسان، یان سەختی هەناسەدان. تێکچوونی کارکردنی جگەر: بە زەردبوونی پێست یان چاوەکان، ڕەشبوونی میز، یان ماندوێتییەکی زۆر دەردەکەوێت. ڕێوشوێنی خۆپارێزی و دژە نیشانەکانی نابێت کارڤێدیلۆل لەو کەسانەدا بەکاربهێنرێت کە: تێکچوونی توندی جگەر. تەنگەنەفەسی یان حاڵەتەکانی تری بۆرییەکانی هەناسە. برادیکاردیای توند یان گیرانی دڵ (بەبێ ئامێری پەیسمەیکەر). شۆکی دڵ. ئەو نەخۆشانەی نەخۆشی شەکرەیان هەیە پێویستە لە نزیکەوە چاودێری شەکری خوێن بکەن، چونکە کارڤێدیلۆل دەتوانێت نیشانەکانی دابەزینی شەکری خوێن داپۆشێت. پێویستە دوور بکەویتەوە لە وەستاندنی کتوپڕی دەرمانەکە، چونکە لەوانەیە ببێتە هۆی دووبارەبوونەوەی بەرزی فشاری خوێن یان خراپتربوونی حاڵەتەکانی دڵ. کارلێکەکانی دەرمان ڕەنگە کارڤێدیلۆل کارلێک لەگەڵ: ڕێگریکەرانی کەناڵی کالیسیۆم (بۆ نموونە، ڤێراپامیل، دیلتیازێم): زیادبوونی مەترسی تووشبوون بە برادیکاردیا. ڕێگریکەرانی CYP2D6 (بۆ نموونە، فلۆکستین، کینیدین): گۆڕانی میتابۆلیزمی کارڤێدیلۆل. دەرمانی ئەنسۆلین یان زارەکی شەکرە: کاریگەری زیاتر لەسەر کۆنترۆڵکردنی شەکری خوێن. دابینکەری چاوەدێری تەندروستی خۆت ئاگادار بکەرەوە دەربارەی هەموو ئەو دەرمان و تەواوکەرانەی کە دەیخۆیت بۆ ئەوەی کارلێکە زیانبەخشەکانت نەبێت. بەکارهێنان لە کاتی دووگیانی و شیرپێدان کارڤێدیلۆل بۆ دووگیانی لە پۆلی C پۆلێن دەکرێت، واتە سەلامەتییەکەی بە باشی جێگیر نەکراوە. تەنها لەو کاتەدا پێویستە بەکاربهێنرێت کە سوودە ئەگەرییەکان لە مەترسییەکانی زیاتر بن. لە کاتی شیرپێدان، ڕەنگە کارڤێدیلۆل بە ڕێژەیەکی کەم بگوازرێتەوە بۆ ناو شیری دایک؛ بۆ وەرگرتنی ئامۆژگاری ڕاوێژ بە پزیشکەکەت بکە. ئەنجام کارڤێدیلۆل دەرمانێکی گشتگیرە و سوودەکانی سەلمێنراون بۆ بەڕێوەبردنی حاڵەتەکانی دڵ و خوێنبەرەکان، بەتایبەتی سستبوونی دڵ و بەرزی فشاری خوێن. لە کاتێکدا کە کاریگەرە، بەڵام بەکارهێنانی پێویستی بە چاودێریکردنی ورد و پابەندبوون بە ژەمە دەرمانییە دیاریکراوەکان هەیە بۆ کەمکردنەوەی کاریگەرییە لاوەکییەکان و بەدەستهێنانی ئەنجامە گونجاوەکان. بۆ ڕێنمایی کەسی، هەمیشە ڕاوێژ بە دابینکەری چاوەدێری تەندروستی خۆت بکە.

Beta-lactams 2 دەرمان

Bactocill
ئۆکساسیلین دژە زیندەیی بێتا لاکتام بەرگری لە پەنسلیناز بەکاردێت بۆ چارەسەرکردنی ئەو هەوکردنانەی کە بەهۆی ستافیلۆکۆکی بەرهەمهێنەری پەنسلینازەوە دروست دەبن.


Omnipen, Principen
ئەمپیسیلین ئانتیبایۆتیکێکی بێتا لاکتامی سپێکتریمی فراوانە و بە ڕێگریکردن لە دروستکردنی دیواری خانەکانی بەکتریا کاردەکات.

Biguanide 1 دەرمان

Glucophage, Glumetza, Fortamet, Riomet
مەتفۆرمین هایدرۆکلۆراید دەرمانێکی دژە شەکرەی زارەکییە کە بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ بەڕێوەبردنی جۆری دووەمی شەکرە بەکاردێت. یارمەتی کۆنترۆڵکردنی ئاستی شەکر دەدات لە ڕێگەی کەمکردنەوەی بەرهەمهێنانی گلوکۆز لە جگەر و باشترکردنی هەستیاری ئەنسۆلین و بەرزکردنەوەی وەرگرتنی گلوکۆز لەلایەن ماسولکەکانەوە.

bronchodilator 1 دەرمان

Ventolin, Proventil, AccuNeb, ProAir
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: ئەلبۆتیرۆل دەرمانێکی بڕۆنکۆدایلتەرە کە بۆ کەمکردنەوەی گیرانی ڕێڕەوەکانی هەوا بەکاردێت. ئەم دەرمانە بەشێکە لە گروپی ئاگۆنیستەکانی بێتا-٢ ئەدرێنێرجیک. کرداری سەرەکی ئەم دەرمانە بەهۆی چالاککردنی ڕیسێپتەرەکانی بێتا-٢ لە ماسولکەکانی ڕێڕەوەکانی هەوا دێتەدی. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: ئەلبۆتیرۆل بەشێکە لە گروپی کاتێکۆلامینەکان و کاریگەری ڕاستەوخۆی هەیە لەسەر ڕێڕەوەکانی هەوا. دەبێتە هۆی ھەڵشەکاندنی ماسولکەکانی ڕێڕەوەکانی هەواو ئاسانکاریی لە ھەناسەدان دەکات. ئەمەش بەهۆی چالاککردنی cAMP (cyclic adenosine monophosphate) ڕێژەکەی زیاد دەکات. - میکانیزمی کردار: ئەلبۆتیرۆل بە بەستنی بە ڕیسێپتەرەکانی بێتا-٢ ئەدرێنێرجیک لە ماسولکەکانی ڕێڕەوەکانی هەوا کار دەکات. ئەمەش دەبێتە هۆی ھەڵشکان و فراوان بوونی ڕێڕەوەکانی هەوا، لە ئەنجامدا ئاسانکاری لە ھەناسەدان دروست دەکات. ئەم میکانیزمە بەشێوەیەکی خێرا کار دەکات و بۆ ماوەیەکی دیاریکراو کاریگەریی خۆی دەخاتەڕوو. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی ئەلبۆتیرۆل لە ڕێگای دەمەوە جیاوازە لە ڕێگای inhalerەوە. لە ڕێگای inhalerەوە زۆرترین ڕێژەی مژین دەبێت و لە ڕێگای دەمەوە کەمترە. ئەمەش بەهۆی جیاوازیی ڕێگەی دابەشکردنەوە. - بەردەستبوونی زیندەیی: ئەلبۆتیرۆل بە شێوەیەکی زۆر خێرا لە لایەن جەستەوە دەمژێرێت و خێرا دەچێتە ناو خوێنەوە، کە ئەمەش دەبێتە هۆی کاریگەری خێرا لەسەر ڕێڕەوەکانی هەوا. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی ئەلبۆتیرۆل لەناو جەستەدا کورتە و بەپێی ڕێگای بەکارهێنان جیاوازە. لەگەڵ ئەوەشدا، ھەندێک لە ڕێگەکانی بەکارهێنان نیوە تەمەنی درێژتر دەبێت. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی ئەلبۆتیرۆل لە پلازما بەپێی ڕێگای بەکارهێنان جیاوازە، بەڵام بە گشتی خێرا دەگاتە لوتکە. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەرکردنی کۆکە و تەنگ بوونی ھەناسە لە نەخۆشییەکانی ڕێڕەوەکانی ھەوا وەک ئەستما و ھەوکردنی سییەکان. کار گرتن بۆ ھەڵشکان و فراوانکردنی ڕێڕەوەکانی ھەوا و ئاسانکاری لە ھەناسەدان. - بەکارهێنانی لاوەکی: بۆ چارەسەرکردنی ھەوکردنی بڕۆنکیا لە کاتی زیادبوونی نیشانەکان. ھەروەھا بۆ ڕێگرتن لە ھێرشی ئەستما لە کاتی ڕوودانی ھۆکارە دەستپێکەرەکان. - مەرجەکانی ئامانج: ئەستما، بڕۆنکۆسپازم، ھەوکردنی سییەکان، ھەوکردنی بڕۆنکیا. ئەم دەرمانە بەگشتی بەشێوەیەکی لاوەکی بەکاردێت لەگەڵ دەرمانەکانی تر. - سودەکانی چارەسەرکردن: ئاسانکاری لە ھەناسەدان، کەمکردنەوەی تەنگ بوونی ھەناسە، کەمکردنەوەی بەتاڵ بوونی سییەکان و ھەڵئاوسانی ڕێڕەوەکانی ھەوا. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەریی ئەلبۆتیرۆل زۆر خێرا دەستپێدەکات، لە ماوەی چەند خولەکێکدا. - ماوەی کارکردن: ماوەی کاریگەریی دەرمانەکە بەپێی ڕێگای بەکارهێنان و جۆری نەخۆشی جیاوازە. - کارلێکەکانی دەرمان: دەکرێت لەگەڵ چەند دەرمانێکی تر کارلێک بکات. بۆیە پێویستە پزیشک ئاگادار بێت لەھەموو دەرمانەکانی تر کە بەکار دەھێندرێت. - مەودای چارەسەری: ئەلبۆتیرۆل بەپێی ڕێنمایی پزیشک بەکاردێت و دەبێت بەپێی پێویست دەرمانەکە بەکاربھێندرێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: ئاسانکاری خێرا لە ھەناسەدان و کەمکردنەوەی نیشانەکانی تەنگ بوونی ھەناسە. - سوودەکانی: چارەسەرکردنی کاتی نیشانەکانی ئەستما و ھەوکردنی بڕۆنکیا. - گرنگی کلینیکی: ھەڵبژاردەیەکی گرنگە بۆ چارەسەرکردنی نیشانەکانی تەنگ بوونی ھەناسە. - پرۆفایلی سەلامەتی: بە گشتی ئەلبۆتیرۆل دەرمانێکی سەلامەتە، بەڵام لە ھەندێک حاڵەتدا کاریگەریی لاوەکی ھەیە.

Calcium channel blockers 1 دەرمان

Dilazem, Cardizem CD, Tiazac, Diltzac
دیلتیازێم بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ بەڕێوەبردنی بەرزی فشاری خوێن و ئەنجینای سنگ بەکاردێت. کاریگەرە لە کۆنترۆڵکردنی لێدانی دڵ لە نەخۆشانەی تووشبوو بە لەرزین لە دەمارەکان و پرۆفایلی لەباری هەیە بۆ نەخۆشانەی تووشبوو بە نەخۆشی خوێنهێنەری تاجی.

Dopamin analogue 1 دەرمان

Sinemet
لیڤۆدۆپا&کاربیدۆپا تێکەڵەیەکی دەرمانییە کە بە شێوەیەکی سەرەکی لە چارەسەرکردنی نەخۆشی پارکینسۆن بەکاردەهێنرێت، کە نەخۆشییەکی دەمارییە و بە نیشانەکانی جووڵەیی وەک لەرزین، ڕەقبوون و خاوبوونەوەی جوڵە تایبەتمەندە, کە ئەم دەرمانە کاردەکات بە زیادکردنی ڕێژەی دۆپامین لە مێشکدا، کە مادەیەکە یارمەتی بەڕێوەبردنی جوڵەی جەستە و هەماهەنگی دەدات ئەمەش نیشانەکانی نەخۆشی پارکینسۆن کەمدەکاتەوە.

Dopamine antagonists 1 دەرمان

Motilium
دۆمپێریدۆن دەرمانێکە بۆ نەهێشتنی نیشانەکانی سکچوون و ڕشانەوە بەکاردێت. بە ڕێگریکردن لە وەرگرەکانی دۆپامین لە مێشک و ڕیخۆڵەکانی سەرەوە کاردەکات، ئەمەش یارمەتیدەرە بۆ بەرزکردنەوەی جوڵەی خۆراک لە ڕێگەی گەدە و ڕیخۆڵەکانەوە. هەروەها هەندێک جار دۆمپێریدۆن بۆ هاندانی شیرپێدان لە دایکانی شیردەردا بەکاردەهێنرێت بەهۆی توانای زیادکردنی ئاستی پرۆلاکتین.

DPP-4 inhibitors 3 دەرمان

Tradjenta, Trajenta
لیناگلیپتین ڕێگریکەرێکی دیپێپتیدیل پێپتیداز-٤ (DPP-4)ە کە لە چارەسەرکردنی جۆری دووەمی شەکرەدا بەکاردێت. بە زیادکردنی ئاستی ئینکرێتین کاردەکات، کە دەردانی ئەنسۆلین زیاد دەکات و دەردانی گلوکاگۆن کەمدەکاتەوە، لە ئەنجامدا کۆنترۆڵی شەکری خوێن باشتر دەبێت.


Galvus
ڤیلداگلیپتین دەرمانێکی زارەکییە کە بۆ بەڕێوەبردنی نەخۆشی شەکرەی جۆری دووەم بەکاردێت. سەر بە پۆلێک دەرمانە کە پێیان دەوترێت ڕێگریکەرانی DPP-4. ئەم دەرمانە یارمەتی کۆنترۆڵکردنی ئاستی شەکری خوێن دەدات بە زیادکردنی بەرهەمهێنانی ئەنسۆلین و کەمکردنەوەی بەرهەمهێنانی شەکر لە جگەردا. زۆرجار ڤیلداگلیپتین لەگەڵ خۆراک و وەرزشکردن و دەرمانەکانی تری نەخۆشی شەکرەدا بەکاردێت.


Januvia
سیتاگلیپتین دەرمانێکی زارەکییە کە بەکاردێت بۆ رێکخستنی نەخۆشی شەکرە جۆری 2. سەر بە پۆلێک لە دەرمانن کەناسراون بە رێگریکەرانی DPP-4 -(dipeptidyl peptidase-4 inhibitors). ئەم دەرمانە کاردەکات بە زیادکردنی ئاستی هۆرمۆنیئیکرێتین، کە یارمەتی رێکخستنی شەکر لە خوێن بەهۆی هانی دەردانی ئەنسۆلین لە پەنکریاس دوای ژەمەکان هەروەها کەمکردنەوەی رێژەی گلوگۆزی بەرهەمهاتوو لە جگەرەوە

Fibrates 1 دەرمان

Gemfibrozil
لۆپید ماددەیەکی ڕێکخستنی چەورییە کە بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ کەمکردنەوەی ئاستی سێ گلیسیرید و زیادکردنی ئاستی کۆلیسترۆڵی HDL لە خوێندا بەکاردێت. زۆرجار لە نەخۆشانەی بەرزبوونەوەی چەوری خوێن و زیادبوونی سێ گلیسیریدی خوێنیان هەیە بەکاردێت.

hormone 1 دەرمان

Synthroid, Levoxyl, Unithroid
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: دەرمانی هۆرمۆنی ڕژێنی دەرەقی. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: هۆرمۆنی دەستکردی T4 (تایرۆکسین). - میکانیزمی کردار: لووڤۆتایرۆکسین وەکوو هۆرمۆنی T4 لە لەشدا کار دەکات، کە دەگۆڕدرێت بۆ T3 (triiodothyronine)، هۆرمۆنی کارای ڕژێنی دەرەقی. ئەمە یارمەتی ڕێکخستنی میتابۆلیزم و ئاستی وزەی لەش دەدات. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: بەشێوەیەکی گشتی باشە لە ڕێڕەوی هەرسدا، بەڵام دەتوانێت بەهۆی خۆراک و دەرمانەوە کاریگەری لەسەر بێت. - بەردەستبوونی زیندەیی (Bioavailability): دەگۆڕێت بەپێی جۆری بەرهەم و تاکەکە، بە نزیکەیی 70-80٪. - نیوە تەمەن (Half-life): نزیکەی 6-7 ڕۆژ. - لوتکەی چڕیی پلازما (Peak plasma concentration): ٣-٤ هەفتە پێویستە بۆ گەیشتن بە لوتکەی چڕی لە خوێندا. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەری کەمی ڕژێنی دەرەقی (hypothyroidism) لە هەموو تەمەنەکاندا. - بەکارهێنانی لاوەکی: بۆ چارەسەری هەندێک جۆری شێرپەنجەی ڕژێنی دەرەقی. - مەرجەکانی ئامانج: کەمی ڕژێنی دەرەقی (هاشیمۆتۆ، لابردنی ڕژێنی دەرەقی). - سودەکانی چارەسەرکردن: باشترکردنی ئاستی وزە، کەمکردنەوەی ماندووبوون، یارمەتیدانی دابەزینی کێش، ڕێکخستنی میزاج و فرمانی زەینی. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: چەند هەفتەیەک پێویستە بۆ بینینی کاریگەری تەواو. - ماوەی کارکردن: هۆرمۆن لە لەشدا دەمێنێتەوە بۆ ماوەیەکی درێژ (نیوە تەمەنی درێژ). - کارلێکەکانی دەرمان: زۆر دەرمان و خۆراک دەتوانن کارلێک بکەن لەگەڵ لووڤۆتایرۆکسین، وەک کالسیۆم، ئاسن، و هەندێک دەرمانی دڵ. - مەودای چارەسەری: ئاستی TSH (Thyroid Stimulating Hormone) لەناو مەودای ئاساییدا بێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: دەبێت ڕۆژانە لەسەر گەدەی بەتاڵ بخورێت و لانیکەم نیو کاتژمێر پێش نانخواردن. - سوودەکانی: کۆنتڕۆڵکردنی نیشانەکانی کەمی ڕژێنی دەرەقی، گەڕاندنەوەی فرمانی ئاسایی ڕژێنی دەرەقی. - گرنگی کلینیکی: پێویستە پشکنینی خوێن بە شێوەیەکی ڕێک ئەنجام بدرێت بۆ دڵنیابوون لەوەی دۆزەکە ڕاستە. - پرۆفایلی سەلامەتی: بەگشتی سەلامەتە ئەگەر بە ڕێکوپێکی بەکاربهێنرێت. زۆر بەکارهێنانی دەبێتە هۆی زۆری ڕژێنی دەرەقی (hyperthyroidism).

NSAID 2 دەرمان

Toradol (common brand name for the oral and injectable forms)
کیتۆرۆلاک دەرمانێکی دژە هەوکردنی ناستیرۆیدە (NSAID) کە تایبەتمەندی ئازارشکێن (ئازار کەمکەرەوە)، دژە هەوکردن و دژە تای (تا کەمکەرەوە)ی هەیە. بە هەردوو شێوەی زارەکی و دەرزی بەردەستە. دەرمانەکە بە ڕێگریکردن لە دروستکردنی پرۆستاگلاندینەکان کاردەکات کە ئەو ماددانە بەشدارن لە نێوەندگیری ئازار و هەوکردن و تا. زۆرجار فۆڕمی زارەکی بۆ چارەسەری کورتخایەنی ئازاری توندی مامناوەند دەنووسرێت، بە شێوەیەکی گشتی تا پێنج ڕۆژ. لە بەرامبەردا، فۆڕمی دەرزی بۆ ئەو بارودۆخانە بەکاردەهێنرێت کە ئازارشکێنی خێرا و بەهێز پێویستە، وەک لە شوێنەکانی دوای نەشتەرگەری. ناوی مارکە کە بە شێوەیەکی باو پەیوەندی بە کیتۆرۆلاکەوە هەیە بریتییە لە تۆرادۆل. کیتۆرۆلاک بە میکانیزمی کارکردنی تایبەتمەندە کە بریتییە لە ڕێگریکردن لە چالاکیی ئەنزیمەکانی سایکلۆئۆکسیجیناز (COX)، بەمەش بەرهەمهێنانی پرۆستاگلاندینەکان کەمدەکاتەوە. ئەم میکانیزمە بەشدارە لە کاریگەرییەکەی لە کەمکردنەوەی ئازار و هەوکردن کە پەیوەندییان بە حاڵەتە جیاوازەکانەوە هەیە. بەکارهێنانی کیتۆرۆلاک لە ژێر ڕێنمایی پیشەیی چاوەدێری تەندروستیدا زۆر گرنگە بەهۆی کاریگەرییە نەرێنییە ئەگەرییەکان، دژە نیشانەکان و کارلێککردن لەگەڵ دەرمانەکانی تر. بڕیاری دەرمانی کیتۆرۆلاک و هەڵبژاردنی فۆرمولاسیۆن و ماوەی بەکارهێنانی پەیوەستە بە باری پزیشکی تایبەت و باری تەندروستی تاکەکەسی نەخۆشەکە. ئامۆژگاری نەخۆشەکان دەکرێت کە بە توندی پابەندبن بە ژەمە دەرمانی دیاریکراو و ڕاوێژ بە دابینکەری چاوەدێری تەندروستی خۆیان بکەن ئەگەر هەر نیگەرانییەکیان هەبوو یان کاریگەری نەرێنییان هەبوو.

.jpeg)
Voltfast, Voltaren, Cataflam, Zorvolex
دیکلۆفیناک سۆدیۆم دەرمانێکی دژە هەوکردنی ناستیرۆیدە (NSAID) کە سەر بە پۆلی وەرگیراوەکانی ترشی فینێل ئەسیتکە. بە فۆرمولاسیۆنی جۆراوجۆر بەردەستە، لەوانە حەبی زارەکی، کەپسول، جێڵی ناوەوە، گیراوە بۆ دەرزی.

NSAIDs 1 دەرمان

Mobic
مێلۆکسیکام دەرمانێکە بەکاردێت بۆ کەمکردنەوەی ئازار و هەوکردن و ڕەقبوون کە بەهۆی حاڵەتەکانی وەک هەوکردنی جومگەکانەوە دروست دەبێت.

Penicillins 2 دەرمان

Staphylex , Floxapen
فلۆکلۆکساسیلین ئانتیبایۆتیکێکە کە سەر بە پۆلی پەنسلینە بە شێوەیەکی سەرەکی بەکاردێت بۆ چارەسەرکردنی هەوکردن , فلۆکلۆکساسیلین بە ڕێگریکردن لە دروستکردنی دیواری خانەکانی بەکتریا کاردەکات، ئەمەش وا دەکات بەکتریاکان ئامادەبن بۆ لەناوچوون لەلایەن سیستەمی بەرگری لەشەوە.


Augmentin
ئەمۆکسیسیلین + ترشی کلاڤولانیک دەرمانێکی دژە زیندەیی تێکەڵە ، پێکهاتووە لە ئەمۆکسیسیلین کە دژە زیندەیی پەنسلین و ترشی کلاڤولانیک کە یارمەتی درێژکردنەوەی چالاکیی ئەمۆکسیسیلین دەدات دژی بەکتریا کە بە شێوەیەکی ئاسایی بەرگریان هەیە بەرامبەری.

Proton pump inhibitors 1 دەرمان

Protonix
پانتۆپرازۆڵ ڕێگریکەری پڕۆتۆن پەمپە (PPI) کە ڕێژەی ترشەڵۆکی بەرهەم هێنراو لە گەدەدا کەم دەکاتەوە. بەکاردێت بۆ چارەسەرکردنی نەخۆشی گەڕانەوەی ترشەڵۆکی گەدە و سورێنچک (GERD)، هەوکردنی سورێنچک و حاڵەتەکانی تر کە ترشی زۆری گەدەیان تێدایە.

SGLT2 inhibitors 1 دەرمان

Jardiance
ئیمپاگلیفلۆزین دەرمانێکی زارەکییە بۆ نەخۆشی شەکرە و یارمەتی کۆنترۆڵکردنی ئاستی شەکری خوێن دەدات لەڕێگەی یارمەتیدانی گورچیلە بۆ دەرهێنانی گلوکۆز لە خوێن.

Sulfonylureas 2 دەرمان

Diamicron
دەرمانێکی دابەزاندنی شەکری خوێنە کە بە شێوەیەکی سەرەکی لە چارەسەرکردنی جۆری دووەمی شەکرە بەکاردێت , کە بە هاندانی پەنکریاس کاردەکات بۆ دەردانی ئەنسۆلین. ئەمەش یارمەتی دابەزاندنی ئاستی گلوکۆزی خوێن دەدات.


Amaryl
گلیمێپیراید دەرمانێکی زارەکییە کە بەکاردێت بۆ دابەزاندنی شەکری خوێن لەو کەسانەی کە نەخۆشی شەکرەی جۆری دووەمیان هەیە. سەر بە پۆلی دەرمانی سولفۆنیلوریایە، کە بە هاندانی پەنکریاس کاردەکات بۆ بەرهەمهێنانی ئەنسۆلینی زیاتر. بە شێوەیەکی ئاسایی ڕۆژانە جارێک گلیمیپیراید دەخورێت، زۆرجار شانبەشانی خۆراک و وەرزشکردن بەکاردەهێنرێت بۆ باشترکردنی کۆنترۆڵکردنی شەکری خوێن. لەکاتێکدا کاریگەرە، بەڵام لەوانەیە ببێتە هۆی کاریگەری لاوەکی وەک دابەزینی شەکری خوێن (کەمبوونەوەی شەکری خوێن) و زیادبوونی کێش.

Tetracyclines 2 دەرمان

Dynacin, Minocin, Minocin Kit, Solodyn, and Ximino.
ماینۆسایکلین ئانتیبایۆتیکێکی تێتراسایکلین سپێکتریمی فراوانە و بەکاردێت بۆ چارەسەرکردنی کۆمەڵێک هەوکردنی بەکتریا. بە تایبەتی کاریگەرە بۆ ئەو هەوکردنانەی کە بەهۆی بەکتریا گرام پۆزەتیڤ و گرام نێگەتیڤەکانەوە دروست دەبن و بە تایبەتمەندی دژە هەوکردنی ناسراوە. @ نیشانەکان ماینۆسایکلین بە شێوەیەکی باو بۆ: حاڵەتەکانی پێست: زیپکە و ڕۆزاسیا. هەوکردنی بەکتریا: هەوکردنی کۆئەندامی هەناسە، هەوکردنی بۆری میز و هەندێک هەوکردنی سێکسی گواستراو (STIs). بارودۆخی ڕۆماتیزمی: وەک چارەسەرێکی یارمەتیدەر بۆ هەوکردنی جومگەی ڕۆماتیزمی. هەوکردنەکانی تر: تای پەڵەیی شاخی ڕۆکی، کلامیدیا و نەخۆشی لایم. @ میکانیزمی کارکردن ماینۆسایکلین دروستکردنی پڕۆتینی بەکتریا ناهێڵێت بە بەستنەوەی بە ژێر یەکەی ڕیبۆسۆمی 30S، ڕێگری دەکات لە زیادکردنی ترشە ئەمینییەکان بۆ زنجیرەی پێپتیدی گەشەسەندوو. ئەم کاریگەرییە بەکتریا وەستانە گەشەکردن و دووبارەبوونەوەی بەکتریاکان دەواسێت. @ بەکاری مەهێنە لە کاتێکدا هەستیاری زۆر بە ماینۆسایکلین یان تێتراسایکلینەکانی تر. دووگیانی (بەهۆی کاریگەرییە ئەگەرییەکانی تێراتۆجینیک و زیانەکانی کۆرپەلە). منداڵانی خوار تەمەنی ٨ ساڵ (بەهۆی مەترسی گۆڕینی ڕەنگی ددانەکان و کێشەکانی گەشەی ئێسک). @ کاریگەری لاوەکی کاریگەرییە لاوەکییە باوەکان: سەرگێژخواردن و سەرگێژخواردن و سەرسوڕان. سکچوون و ڕشانەوە و سکچوون. گۆڕانی ڕەنگی پێست. کاریگەری لاوەکی جددی: بەرزی فشاری خوێنی ناو سەر (pseudotumor cerebri). کاردانەوەی بەرگری خۆکار (بۆ نموونە، لوپوس بەهۆی دەرمانەوە). کاردانەوەی توندی حەساسیەت (ئەنافیلاکسی). @ ڕەچاوکردنی تایبەت هەستیاری بە ڕووناکی: نەخۆش پێویستە دوور بکەوێتەوە لە بەرکەوتنی درێژخایەنی خۆر یان دژەخۆر بەکاربهێنێت. کارلێکەکان: دوور بکەوەرەوە لە خواردنی لەگەڵ دەرمانی دژە ترش، کالیسیۆم، مەگنیسیۆم، یان تەواوکەری ئاسن، چونکە هەڵمژینی کەم دەکەنەوە. دووگیانی و شیرپێدان: پێشنیار ناکرێت بەهۆی مەترسییەکانی بۆ سەر کۆرپە یان کۆرپە. @ کلینکی ماینۆسایکلین لە نێوان تێتراسایکلینەکاندا ناوازەیە بەهۆی ئەوەی: چەوریخۆشەویستی، ڕێگە بە چوونە ژوورەوەی باشتری شانەکان دەدات، لەوانەش بۆ ناو سیستەمی دەماری ناوەندی (CNS). بەکارهێنان لە چارەسەرکردنی زیپکەی بەردەوام و کاریگەرییەکانی دژە هەوکردن لە دەرەوەی تایبەتمەندییە دژە میکرۆبییەکانی.


Sumycin یان Actisite یان Achromycin V.
تێتراسایکلین دژە زیندەیی سپێکترۆمی فراوانە و بەکاردێت بۆ چارەسەرکردنی هەوکردنی جۆراوجۆری بەکتریا، لەوانە زیپکە، هەوکردنی بۆری میز، هەوکردنی کۆئەندامی هەناسە و ئەوانی تر.

Thiazolidinediones 1 دەرمان

Actos
پیۆگلیتازۆن دەرمانێکی زارەکییە بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ چارەسەرکردنی جۆری دووەمی شەکرە بەکاردێت , بە باشترکردنی هەستیاری ئەنسۆلین لە ماسولکە و شانەکانی چەوری و کەمکردنەوەی بەرهەمهێنانی گلوکۆز لە جگەردا کاردەکات. ئەمەش یارمەتیدەرە بۆ دابەزاندنی ئاستی شەکر لە خوێندا.

Other 24 دەرمان

Zofran, Anzemet, Ondansetron
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: ئۆندانسیترۆن دەرمانێکی دژە ڕشانەوەیە کە بۆ چارەسەرکردنی ڕشانەوە بەکاردێت، بە تایبەت ئەو ڕشانەوانەی کە لە ئەنجامی دەرمانە کیمیاییەکان یان نەشتەرگەرییەکان ڕوو دەدەن. ئەم دەرمانە بە شێوەیەکی سەرەکی لە سەر جۆرێکی دیاریکراوی پێوەندی دەگرێت لەگەڵ serotonin receptors. جگە لەوەش، دەتوانێت کاریگەری لەسەر جۆرێکی تر لە ڕێگاکانی گواستنەوەی نێوروونیش هەبێت. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: ئۆندانسیترۆن دەچێتە خانەی گروپی benzamide و وەک دەرمانێکی دژە ڕشانەوەی کارا دەزانرێت. ساختاری کیمیاییەکەی تایبەتمەندییەکانی دەخاتە ڕوو و ڕۆڵی لە کەمکردنەوەی ڕشانەوەدا دەبینێت. تێکەڵاوی کیمیایی تایبەتی دیاریکراوی هەیە کە چۆنیەتی بەستنی بە ڕیسیپتەرەکانی serotonin ڕوون دەکاتەوە. - میکانیزمی کردار: ئۆندانسیترۆن کار دەکات بە ڕێگەی بەستنی بە ڕیسیپتەرەکانی 5-HT3 serotonin لە ناو مێشکی مرۆڤدا. بەم شێوەیە، ئەو نیشانانەی ڕشانەوە و زۆر بەرهەم هێنانی ترشێنەکی گەدە کەم دەکاتەوە. میکانیزمی کرداری ئەم دەرمانە زۆر گرینگە بۆ تێگەیشتن لە چۆنیەتی کارکردنی و چۆنێتی کەمکردنەوەی ڕشانەوە. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: زۆر بەخێرایی لە ڕێگای دەمەوە دەمژێت، و ڕێژەی بەرزبوونەوەی پلازما زۆر خێرا ڕوو دەدات. ڕێژەی مژینی ئەم دەرمانە بەرزە، کەواتە بەشێکی زۆری دەرمان لە لایەن لەشییەوە دەمژێت. بەپێی جۆری دەرمان و ڕێگای بەکارهێنان، ڕێژەی مژین دەگۆڕێت. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەشی زۆری ئەم دەرمانە لە جگەردا دەچێتە مەترسییەوە، بۆیە بەردەستبوونی زیندەیی کەمە. ئەمەش کاریگەری لەسەر چۆنیەتی بەردەستبوونی دەرمان لە ناو لەشدا دەبێت. هەندێک لە ماددەکانی دەرمان بە شێوەیەکی بەردەوام لەناو لەشدا دەمێننەوە. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی ئۆندانسیترۆن کورتە، لە نێوان 3 بۆ 5 کاتژمێردا دەگۆڕێت. ئەمەش واتای ئەوەیە کە نیوەی دەرمان لە خوێنەوە لەو ماوەیەدا لەناو دەچێت. بۆیە پێویستە بە شێوەیەکی ڕێکخراو و بەپێی ڕێنمایی پزیشک بەکاربهێنرێت. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما دوای ١ بۆ ٢ کاتژمێر دوای خواردنەوە دەگات. ئەمەش دەپێوێت بە جۆری دەرمان و دۆخی تەندروستیی نەخۆشەوە. چاودێری دۆخی نەخۆش زۆر گرینگە لەم قۆناغەدا. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەرکردنی ڕشانەوە و پێکێشانەکانی لەگەڵ نەشتەرگەرییەکان یان دەرمانە کیمیاییەکاندا. ئۆندانسیترۆن یەکێکە لە دەرمانە سەرەکییەکان بۆ ڕێگرتن لەو جۆرە ڕشانەوانە. بهکارهێنانی ئەم دهرمانه بهشێوهیهکی زۆر بهر فراوانه و بهپێویستییهكانی تهندروستیی دهگۆڕێت. - بەکارهێنانی لاوەکی: چارەسەرکردنی ڕشانەوەی سەرەتایی لە نەخۆشییەکانی گەدە و ڕیخۆڵەدا. هەروەها لە ڕێگای دابەشکردنی دەرمانەکە بە بەشی لاوەکی، هەندێک لە نیشانەکانی دیکەش کەم دەکاتەوە. بەڵام بەکارهێنانی لاوەکی پێویستی بە ڕاوێژی پزیشک هەیە. - مەرجەکانی ئامانج: ئەم دەرمانە بۆ چارەسەری ڕشانەوەی جۆراوجۆر بەکاردێت، لەوانە ڕشانەوەی لەگەڵ کیمۆتێراپی، ڕشانەوەی لەگەڵ نەشتەرگەری، و ڕشانەوەی پاش کیمۆتێراپی. دەستنیشانکردنی مەرجی ئامانج لە بنەڕەتدا بەپێی نیشانەکانی نەخۆش دەکرێت. لێکۆڵینەوەی پزیشکی زۆر گرینگە بۆ دەستنیشانکردنی مهرجی ئامانج. - سودەکانی چارەسەرکردن: سودەکانی چارەسەری بە تایبەت لە کەمکردنەوەی ڕشانەوە و باشترکردنی باری نەخۆشدا دەردەکەوێت. ئەم دەرمانە گەلێک بەسوودە لە چارەسەرکردنی ڕشانەوە و باشکردنی باری تەندروستیی نەخۆش. باشترکردنی دۆخی گشتیی نەخۆش جێگای سەرنجە. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی دەرمان زۆر زوو دەردەکەون، زۆرجار لە نێوان 15 بۆ 30 خولەکدا. بەپێی جۆری دەرمان و ڕێگای بەکارهێنان، کاتەکە دەگۆڕێت. چاودێری دۆخی نەخۆش لەم قۆناغەدا گرینگە. - ماوەی کارکردن: ماوەی کاریگەریی دەرمان دەکرێت لەنێوان چەند کاژێرێک تا چەند ڕۆژێک بگۆڕێت، دەبێت بەپێی دۆخی نەخۆشەوە دیاری بکرێت. ماوەی کارکردن دەبێت لهلایهن پزیشكهوه دیاری بکرێت، بهپێی پێویستییهكانی تهندروستیی نەخۆش. - کارلێکەکانی دەرمان: دەکرێت کارلێک لەگەڵ دەرمانەکانی تر بکات، بۆیە پێویستە پێش بەکارهێنانی ئەم دەرمانە، پزیشک ئاگادار بکرێتەوە لەسەر هەموو دەرمانەکانی تر. کارلێکی دەرمان گرینگه و دهبێت ههموو زانیارییهكانی وهربگیرێت لهلایهن نەخۆشهوه. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەرکردن دەگۆڕێت بەپێی نیشانەکان و دۆخی نەخۆش. پزیشک مهودای چارهسهر دیاری دهکات، بهپێی پێویستییهكانی تهندروستیی نەخۆش. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: ئۆندانسیترۆن دەرمانێکی بریقەدارە بۆ کەمکردنەوەی ڕشانەوە. ئەم دەرمانە توانای کەمکردنەوەی ڕشانەوەی زۆری هەیە. تایبەتمەندییە تایبەتییەکانی دەرمان زۆر گرینگن بۆ چارهسهرکردنی ڕشانەوە. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی ڕشانەوە، باشترکردنی باری گشتیی نەخۆش، ڕێگرتن لە dehydration. سودەکانی ئەم دەرمانە زۆرن و بۆ نهخۆش گرنگن لە چارهسهی ڕشانەوەدا. بهشێوهیهكی گشتی، باشتربوونی دۆخی نهخۆش دهبینرێت. - گرنگی کلینیکی: ئۆندانسیترۆن دەرمانێکی گرنگی کلینیکییە بۆ چارەسەرکردنی ڕشانەوە. ڕۆڵێکی گرنگی هەیە لە چارەسەرکردنی ڕشانەوەدا و بۆ نهخۆشهكان گرینگه. لە زۆرێک لە حاڵەتەکاندا، وهك دەرمانێکی یهکلا کردنەوە بەکاردێت. - پرۆفایلی سەلامەتی: ئۆندانسیترۆن بهگشتی به دهرمانێکی سهلامهت دهزانرێت، بهڵام ههندێک کاریگهری لاوهکی ههیه. چاودێری باری نهخۆش پێویسته، بۆ ئاگاداربوون لە کاریگهرییه لاوهكییهكان. پزیشك دهتوانێت ههموو زانیارییهكانی لهسهر پرۆفایلی سهلامهتی بدات.


Baraclude, Tenofovir
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: ئەنتیکاڤیر دەرمانێکی antiviral-e، کە بۆ چارەسەرکردنی هەوکردنی جگەر بە ڤایرۆسی هێپاڤایرۆسی B (HBV) بەکاردێت. ئەم دەرمانە بەشێکە لە گروپی nucleoside reverse transcriptase inhibitors (NRTIs). کاریگەریی ئەم دەرمانە لەسەر بەرگریی لەش بەردەوام نییە. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: ئەنتیکاڤیر لە گروپی guanosine nucleoside analogs دایە کە بهشێوهیهکی راستەوخۆ لهگهڵ DNA polymeraseی ڤایرۆسی هێپاڤایرۆسی B دهبهستێتهوه و ڕێگری له کۆپی کردنی ڤایرۆس دهگرێت. - میکانیزمی کردار: ئەنتیکاڤیر وەک competitive inhibitor کار دەکات و لەگەڵ ڤایرۆسی هێپاڤایرۆسی B دەبەستێتەوە و ڕێگری لە دروستبوونی DNAی ڤایرۆسی دەکات. ئەمەش دەبێتە هۆی کەمبوونەوەی viral load و باشتربوونی کێشەی جگەر. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: زیاتر لە ٧٠٪ی دۆزی ئۆڕاڵی Entecavir لە خوێندا دەمژێت. ڕێژەی مژینی بەرزە بەڵام بە خواردنی خواردن کاریگەر نییە. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی Entecavir لە خوێندا باشە و بۆ ماوەیەکی درێژ دەمێنێتەوە. ئەمەش بەهۆی نیوە تەمەنی درێژەوەیە. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی Entecavir لە خوێندا نزیکەی ١٦ سەعاتە. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما Entecavir کاتژمێرێک دوای خواردن دەگات. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەری سەرەکی Entecavir بۆ هەوکردنی درێژخایەنی جگەرە بەهۆی ڤایرۆسی هێپاڤایرۆسی B (Chronic Hepatitis B). - بەکارهێنانی لاوەکی: بەکارهێنانی لاوەکی Entecavir زیاتر لەگەڵ دەرمانەکانی تر بۆ چارەسەری هەوکردنی جگەر بەکاردێت. - مەرجەکانی ئامانج: بەکاردێت بۆ کەسانی هەم گەورەسالان و هەم مناڵان کە تووشی هەوکردنی درێژخایەنی جگەر بوون بەهۆی هێپاڤایرۆسی B. - سودەکانی چارەسەرکردن: کەمکردنەوەی viral load, باشتربوونی کارکردنی جگەر، کەمکردنەوەی ڕێژەی هەوکردن. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی Entecavir لە ماوەیەکی کورتدا دەردەکەون. - ماوەی کارکردن: ماوەی چارەسەرکردن بە Entecavir بەپێی دۆخی نەخۆش دەگۆڕێت. - کارلێکەکانی دەرمان: هەندێ دەرمانی تر دەتوانن کاریگەری لەسەر Entecavir دابنێن. - مەودای چارەسەری: بەپێی تەندروستی گشتی نەخۆش دەگۆڕێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: Entecavir دەرمانێکی بەهێزە بۆ چارەسەری هەوکردنی جگەر. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی viral load، باشتربوونی کارکردنی جگەر، ڕێگری لە پێشکەوتنی نەخۆشییەکە. - گرنگی کلینیکی: Entecavir ڕۆڵێکی گرنگی لە چارەسەری هەوکردنی درێژخایەنی جگەر بەهۆی هێپاڤایرۆسی B دەبینێت. - پرۆفایلی سەلامەتی: بە گشتی Entecavir دەرمانێکی سەلامەتە، بەڵام هەندێک کاریگەری لاوەکی هەیە.


Sovaldi, Hepcinat LP, Velpanat
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: سۆفۆسبۆڤیر دەرمانێکی antiviral-ە کە بۆ چارەسەرکردنی هەوکردنی جگەر بە ڤایرۆسی هێپاڤایرۆسی جۆری C (HCV) بەکاردێت. ئەم دەرمانە بەشێکە لە چارەسەرێکی کۆمەڵەیی کە ئەگەری چاکبوونەوەی زۆر زیادی دەکات. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: ئەم دەرمانە Nucleoside analog و polymerase inhibitor-ێکە کە بەشێوەکی سەرکەوتوو RNA polymerase-ی ڤایرۆسی هێپاڤایرۆسی جۆری C دەگرێتەوە، دەبێتە ھۆی ڕاگرتنی زیادبوونی ڤایرۆسەکە. - میکانیزمی کردار: سۆفۆسبۆڤیر بە دروستکردنی ناوچەیەکی بێکار لە ناو ژینی ڤایرۆسدا، زیادبوونی ڤایرۆسەکە ڕادەگرێت. ئەمەش دەبێتە ھۆی کەمکردنەوەی ڕێژەی ڤایرۆس لە خوێندا و چاکبوونەوەی لە نەخۆشییەکەدا, ئەگەر بە تەنھا یان لەگەڵ دەرمانەکانی تر بەکار بێت. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: لە دوای خواردنی دەرمانەکە، ڕێژەیەکی بەرچاو لە سۆفۆسبۆڤیر لە لایەن گەدەوە دەمژێت. - بەردەستبوونی زیندەیی: سۆفۆسبۆڤیر بەردەستبوونی زیندەییەکی باش هەیە، واتە بەشی زۆری لە خوێندا دەمێنێتەوە بۆ ماوەیەکی درێژ. - نیوە تەمەن: نیمچە تەمەنی سۆفۆسبۆڤیر دەگۆڕێت بەگوێرەی حاڵەتی نەخۆشەکە. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما لە دوای چەند کاتژمێرێک لە خواردنی دەرمانەکە دەگاتە ئاستی باڵا. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەرکردنی هەوکردنی جگەر بە ڤایرۆسی هێپاڤایرۆسی جۆری C (HCV). - بەکارهێنانی لاوەکی: بەشێکە لە ڕێکارێکی چارەسەری کۆمەڵەیی بۆ چارەسەرکردنی (HCV) لەگەڵ دەرمانەکانی تر،بۆ گروپە جیاوازەکانی نەخۆشیەکە. - مەرجەکانی ئامانج: جۆرەکانی جیاوازەکانی HCV ، بەتایبەتی لەگەڵ دەرمانەکانی تر. - سودەکانی چارەسەرکردن: کەمکردنەوەی ڕێژەی ڤایرۆس لە خوێندا، چاکبوونەوەی تەواو لە نەخۆشییەکەدا. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی دەرمان لە ماوەی چەند رۆژێکدا دەردەکەون. - ماوەی کارکردن: ماوەی کاریگەریی دەرمانەکە دەگۆڕێت بەگوێرەی ڕێژەی دەرمان و حاڵەتی نەخۆشەکە. - کارلێکەکانی دەرمان: دەکرێت لەگەڵ دەرمانەکانی تر کارلێک بکات و کاریگەرییان بگۆڕێت. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەرکردن دەگۆڕێت بەگوێرەی جۆری نەخۆشییەکە و دۆخی تەندروستیی نەخۆشەکە. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: دەرمانێکی گرانبەها و کاریگەرە. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی ڕێژەی ڤایرۆس و چاکبوونەوەی تەواو. - گرنگی کلینیکی: گرانبەها و کاریگەرە بۆ چارەسەرکردنی HCV . - پرۆفایلی سەلامەتی: بەگشتی دەرمانێکی سەلامەتە، بەڵام هەندێک کاریگەری لاوەکی هەیە.


Relenza
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: زانامڤیر دەرمانێکی دژەڤایرۆسە کە بۆ چارەسەرکردنی ئینفلۆئەنزای (Influenza) بەکاردێت. ئەم دەرمانە بەشێکە لە گروپی دەرمانەکانی Neuraminidase inhibitors. کاریگەرییەکانی ئەم دەرمانە بە گشتی لەسەر ڤایرۆسی ئینفلۆئەنزای A و B دەبێت. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: زانامڤیر بەشێکە لە گروپی گۆڕاوەکانی (سەرچاوەی سروشتی) ئەسیدیک (acidic) و هەروەها لە گروپی دەرمانەکانی Neuraminidase inhibitors. دروستکراوە لە فۆرمولایەکی تایبەت بۆ ڕێگریکردن لە پەرەسەندنی ڤایرۆسەکە. - میکانیزمی کردار: زانامڤیر بە بەستنی بە پڕۆتینی نێورەمینیداز (Neuraminidase)ی ڕووی ڤایرۆسی ئینفلۆئەنزای کار دەکات، کە ئەم پڕۆتینە ڕۆڵی گرنگ دەگێڕێت لە پەرەسەندنی ڤایرۆسەکەدا و دەرچوونی لە خانەکانی لەش. بەم شێوەیە، زانامڤیر ڕێگری لە بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسەکە دەکات لە لەشدا. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی زانامڤیر لە ڕێگای هەناسەدانەوە هەمیشە بە شێوەیەکی بەربڵاو و تەواو نییە و بە پێی تایبەتمەندییەکانی لەش جیاوازە. بەڵام بەگشتی ڕێژەیەکی باش دەمژێت. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی زانامڤیر لە پلازما (Plasma) دا کەمە. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی زانامivir لە پلازما (Plasma) دا نزیکەی 2.5 کاتژمێرە. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما (Plasma) ی زانامڤیر دوای نزیکەی 1 بۆ 3 کاتژمێر لە دوای بەکارهێنان دەگات. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەرکردنی ئینفلۆئەنزای (Influenza A and B). - بەکارهێنانی لاوەکی: دەکرێت لە حاڵەتەکانی هەوکردنی ئێسکەکانی هەناسەدان (Respiratory Tract Infections) بەکاربهێنرێت بەڵام بە پێی بڕیاری پزیشک. - مەرجەکانی ئامانج: زانامڤیر بۆ ئەو کەسانە بەکاردێت کە نیشانەکانی ئینفلۆئەنزایان هەیە و پێویستیان بە چارەسەرێکی دژە ڤایرۆسی هەیە. بایەخەکەی ئەوەیە کە لە سەرەتای نەخۆشییەکە بەکاربهێنرێت. - سودەکانی چارەسەرکردن: زانامڤیر دەتوانێت ماوەی نیشانەکانی نەخۆشییەکە کورت بکاتەوە و هەستی خۆش بەکارهێنەر بدات. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی زانامڤیر لە ماوەی چەند کاتژمێرێکدا دەردەکەوێت. - ماوەی کارکردن: کاریگەرییەکانی زانامڤیر بۆ ماوەی چەند ڕۆژێک دەخایەنێت. - کارلێکەکانی دەرمان: پێویستە پزیشک ئاگاداربێت لە دەرمانەکانی تر کە نەخۆشەکە بەکاری دەهێنێت بۆ ئەوەی کارلێکێکی نەرێنی لە نێوانیاندا دروست نەبێت. - مەودای چارەسەری: بەکارهێنانی زانامڤیر دەبێت تەنها بە ڕێنمایی پزیشک بێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: زانامڤیر بەشێوەی پودری هەناسەدان بەردەستە. - سوودەکانی: کورتکردنەوەی ماوەی نەخۆشییەکە. - گرنگی کلینیکی: زانامڤیر دەتوانێت ڕێگری لە پەرەسەندنی ئینفلۆئەنزای بکات و کەمکردنەوەی مەترسییەکانی. - پرۆفایلی سەلامەتی: بەگشتی، زانامڤیر دەرمانێکی سەلامەتە. بەڵام هەندێک کاریگەری لاوەکی هەیە.


Tamiflu, Relenza
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: ئۆسێلتامیڤیر دەرمانێکی دژەڤایرۆسە کە بۆ چارەسەرکردنی ئەنفلۆنزای جۆری A و B بەکاردێت. ئەم دەرمانە بە شێوەیەکی selective کاریگەری لەسەر ئەنزیمی نێورەمینی دازە دەکات کە بۆ ڤایرۆسی ئەنفلۆنزا گرنگە. دەرمانەکە لە کۆمەڵەی دەرمانەکانی دژەڤایرۆسەکانی نێورەمینی دەیزە (Neuraminidase inhibitors) دایە. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: ئۆسێلتامیڤیر لە گروپی کاریگەرییەکانی (carboxylate ester prodrug) دایە کە لە جگەردا دەگۆڕێت بۆ شێوەیەکی چالاکتر بۆ ئەوەی کاریگەری خۆی بکات. تایبەتمەندییە کیمیاییەکەی بە شێوەیەکی تایبەت دەبێت بۆ ئەوەی لەگەڵ ئەنزیمی نێورەمینی دازەدا پەیوەندی بکات و رێگری لە بڵاوبوونەوەی ڤایرۆس بکات. دەرمانێکی پڕۆدراگیە واتە دەبێت لە لایەن جگەرەوە بگۆڕێت بۆ شێوەیەکی چالاک. - میکانیزمی کردار: ئۆسێلتامیڤیر بە رێگریکردنی چالاکیی ئەنزیمی نێورەمینی دازە (Neuraminidase) کاری دەکات، کە ئەم ئەنزیمە بۆ ئازادکردنی ڤایرۆسی ئەنفلۆنزا لە خانەکانی لەشدا پێویستە. بەم شێوەیە، ڕێگری لە بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسەکە دەکات و نیشانەکانی نەخۆشییەکە کەمتر دەکات و خێرایی چاکبوونەوە زیاد دەکات. ئەمەش دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی ماوەی نەخۆشییەکە. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی ئۆسێلتامیڤیر لە ڕێگەی دەمییەوە بەرزە. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەییی ئۆسێلتامیڤیر لە پلازما بەرزە و بۆ ماوەیەکی درێژ دەمێنێتەوە. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی ئۆسێلتامیڤیر لە پلازما دەگۆڕێت بەپێی تەمەن و گرێبوونی گورچیلە. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما (Peak plasma concentration) لە دوای ١-٢ کاتژمێر لە وەرگرتنی دۆزێکی دەمی دەبینرێت. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەرکردنی ئەنفلۆنزای جۆری A و B لە پێگەیشتووان و منداڵاندا. - بەکارهێنانی لاوەکی: بەکارهێنانی ئۆسێلتامیڤیر وەک چارەسەری پێشگری لە کەسانی توشبوو بە ئەنفلۆنزا یان ئەوانەی لەگەڵ کەسانی توشبوو پەیوەندییان هەیە. - مەرجەکانی ئامانج: ئەم دەرمانە بۆ چارەسەرکردنی ئەنفلۆنزا بەکاردێت، بەتایبەت لە حاڵەتەکانی کەمبوونەوەی هەوراز و تای بەرز، و هەوکردنی سییەکان. - سودەکانی چارەسەرکردن: کورتکردنەوەی ماوەی نەخۆشییەکە، کەمکردنەوەی نیشانەکانی نەخۆشییەکە وەک تا، قورگ ئازار، و سەرئێشە. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی دەرمان لە ماوەی ٢٤-٤٨ کاتژمێردا دەردەکەون. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی دەرمان دەگۆڕێت بەپێی دۆز و تەندروستیی نەخۆش. - کارلێکەکانی دەرمان: دەبێت لەگەڵ دەرمانەکانی تر بەتایبەت دەرمانەکانی گورچیلەدا بە وردی بەکار بهێنرێت. - مەودای چارەسەر: مەودای چارەسەرکردن بەپێی سەختیی نەخۆشییەکە دەگۆڕێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: ئۆسێلتامیڤیر دەرمانێکی دژەڤایرۆسە کە بۆ چارەسەرکردنی ئەنفلۆنزا بەکاردێت. - سوودەکانی: کورتکردنەوەی ماوەی نەخۆشی و کەمکردنەوەی سەختیی نیشانەکان. - گرنگی کلینیکی: گرنگی کلینیکی زۆرە، بەتایبەت لە کەسانی بەرکەوتوودا کە مەترسییەکی زیاتریان هەیە لە توشبوون بە ئەنفلۆنزا. - پرۆفایلی سەلامەتی: بەگشتی دەرمانێکی سەلامەتە، بەڵام هەندێک کاریگەری لاوەکی هەیە.


Viramune, others
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: نێڤیراپین دەرمانێکی Antiretroviral ە کە بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ چارەسەرکردنی ڤایرۆسی HIV بەکاردێت. ئەم دەرمانە بەشێکە لە کۆمەڵەی Non-nucleoside reverse transcriptase inhibitors (NNRTIs) کە کار لەسەر گیرفانی reverse transcriptase ی ڤایرۆسەکە دەکەن. ئەم enzyme ە لە پڕۆسەی زیادبوونی ڤایرۆسدا ڕۆڵێکی گرنگی دەگێڕێت. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: نێڤیراپین بە گروپی NNRTIs ی Antiretroviral دابەش دەکرێت. ئەم دەرمانە non-competitive inhibitor ی reverse transcriptase ی ڤایرۆسی HIV ە ، واتە بە شێوەیەکی راستەوخۆ binding نابێت بە جێگای active site ی enzyme کە. ئەمەش دەبێتە هۆی گیرفانی reverse transcriptase و ڕێگری دەکات لە زیادبوونی ڤایرۆسەکە. - میکانیزمی کردار: نێڤیراپین بە شێوەیەکی ناجێگیر بە reverse transcriptase ی ڤایرۆسی HIV دەچسپێت. ئەمەش دەبێتە هۆی گۆڕینی شێوازی کاری ئەنزایمەکە و ڕێگری دەکات لە پڕۆسەی DNA سازی ڤایرۆسەکە. بەم شێوەیە، ڕێگری دەکات لە زیادبوونی ڤایرۆسەکە لە لەشی نەخۆشدا. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی نێڤیراپین لە ڕێگای دەمەوە نزیکەی % 40 ە ، بەڵام دەگۆڕێت بەپێی formulation ی دەرمانەکە و باری تەندروستی نەخۆش. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی نێڤیراپین لە پلازما کەمە و بایەخی metabolism ی جگەر هەیە. لەبەر ئەمەش، دەرمانەکە بەڕێژەیەکی کەم بۆ ماوەیەکی درێژ دەمێنێتەوە لە خوێندا. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی نێڤیراپین لە پلازما 2.5 بۆ 4.5 کاتژمێرە. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما بۆ نێڤیراپین دوای ٣ بۆ ٦ کاتژمێر دەگات. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ چارەسەرکردنی تووشبووانی ڤایرۆسی هەڵگری کەمی بەرگری جەستە (HIV) بەکاردێت، بە تایبەت لەگەڵ دەرمانەکانی دیکەدا. بەکارهێنانی تەنیا بە تەنیا زۆر کەمە. - بەکارهێنانی لاوەکی: لە چارەسەرکردنی ھەندێ حاڵەتی دیکەشدا بەکاردێت ،بەڵام ئەمە بەرنامەی تایبەتی دەوێت. - مەرجەکانی ئامانج: بەکارھێنانی ئەم دەرمانە بۆ چارەسەرکردنی تووشبووانی ڤایرۆسی HIV ە کە دوچاربوونیان بۆ دەرمانەکانی دیکە ھەیە. - سودەکانی چارەسەرکردن: نێڤیراپین دەتوانێت ڕێژەی ڤایرۆسی HIV لە خوێندا کەم بکاتەوە و بەم شێوەیە ڕێگری بکات لە پەرەسەندنی نەخۆشییەکە. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی نێڤیراپین دوای چەند ڕۆژێک دەردەکەون. - ماوەی کارکردن: کاریگەرییەکانی بۆ ماوەیەکی درێژ دەمێننەوە، بەڵام پێویستی بە بەکارھێنانی بەردەوام هەیە. - کارلێکەکانی دەرمان: نێڤیراپین دەتوانێت interaction لەگەڵ دەرمانەکانی دیکەدا دروست بکات، بۆیە پێویستە پێش بەکارھێنانی دەرمانەکە، پزیشک ئاگادار بکرێتەوە لەسەرجەم دەرمانەکانی دیکە کە نەخۆش بەکاری دەھێنێت. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری nێڤیراپین بەپێی severity ی نیشانەکان و باری تەندروستی نەخۆش دەگۆڕێت و لەلایەن پزیشکەوە دیاری دەکرێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: نێڤیراپین دەبێت لەگەڵ دەرمانەکانی Antiretroviral ی دیکە بەکار بهێنرێت. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی ڕێژەی ڤایرۆسی HIV لە خوێندا، باشترکردنی immune system ، و درێژکردنەوەی تەمەنی نەخۆش. - گرنگی کلینیکی: نێڤیراپین ڕۆڵێکی گرنگی دەگێڕێت لە چارەسەرکردنی HIV . - پرۆفایلی سەلامەتی: نێڤیراپین پێویستی بە چاودێرییەکی پزیشکی هەیە بەهۆی کاریگەرییە لاوەکییەکانیەوە.


Retrovir, Epivir, Zerit, Viread, Ziagen, Combivir, Trizivir, Truvada, Atripla, Complera, Stribild, Genvoya
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: دەرمانێکی دژە ڤایرۆسییە کە بۆ چارەسەرکردنی هەڵوەرزەکانی HIV بەکاردێت. ئەم دەرمانە بەشێکە لە چارەسەرییە کۆمەڵەییەکان کە بۆ کەمکردنەوەی بارکردنی ڤایرۆس و پاراستنی سیستمی بەرگری بەکار دێن. هەروەها لەگەڵ دەرمانەکانی تر بەکاردێت بۆ بەرزکردنەوەی ڕێژەی سەرکەوتنی چارەسەرەکە. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: ئەم دەرمانانە Nucleoside یان Nucleotide analogs دەبن کە لەگەڵ ئەنزیمی Reverse Transcriptase (RT)ی ڤایرۆسی HIV یەکدەگرن. - میکانیزمی کردار: بە ڕێگریکردن لە کرداری Reverse transcriptionی ڤایرۆسی HIV، ئەم دەرمانانە ڕێگری دەکەن لە دروستبونی DNAی ڤایرۆس لە ناو خانەکاندا. بەم جۆرە، ڕێگری دەکەن لە زۆربون و بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسەکە. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی جیاوازە بەپێی جۆری دەرمان و ڕێگای بەکارهێنان. هەندێکیان بە باشی دەمژێندرێن و هەندێکیان پێویستیان بە چەند جارێک خواردنە. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی (Bioavailability) جیاوازە و بەپێی جۆری دەرمان و دۆخی تەندروستیی نەخۆش دەگۆڕێت. هەندێک دەرمان دەتوانن بۆ ماوەیەکی درێژتر لە لەشدا بمێنن. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی (Half-life) جیاوازە لە نێوان جۆرە جیاوازەکانی ئەم دەرمانەدا. ئەمە کاریگەریی لەسەر چۆنیەتی بەکارهێنانی دەرمانەکە دەبێت، بۆ نمونە چەند جارێک لە ڕۆژێکدا دەبێت بخورێت. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما (Peak plasma concentration) بەپێی جۆری دەرمان و ڕێگای بەکارهێنان دەگۆڕێت. ئەمەش گرنگە بۆ دیاری کردنی دۆزی دەرمانەکە. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەرکردنی هەڵوەرزەکانی HIV. - بەکارهێنانی لاوەکی: بەشێکە لە چارەسەرییە کۆمەڵەییەکان بۆ نەخۆشییەکانی تر. - مەرجەکانی ئامانج: هەڵوەرزەکانی HIV لە قۆناغە جیاوازەکانیدا. - سودەکانی چارەسەرکردن: کەمکردنەوەی بارکردنی ڤایرۆسی، بەرزکردنەوەی ژمارەی خانەکانی سیستمی بەرگری، درێژکردنی ماوەی ژیان، کەمکردنەوەی مەترسیی گواستنەوەی ڤایرۆسەکە. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی دەرمان دوای ماوەیەکی کورت دەردەکەون، بەڵام بۆ دەرکەوتنی کاریگەرییە تەواوەکان ماوەێکی درێژتر پێویستە. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی دەرمان بەپێی جۆری دەرمان و دۆخی تەندروستیی نەخۆش دەگۆڕێت. - کارلێکەکانی دەرمان: لەگەڵ هەندێک دەرمانی تر کارلێک دەکات. پێویستە پزیشک ئاگاداربێت لە هەموو دەرمانەکانی تر کە نەخۆش بەکاری دەهێنێت. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری بەپێی جۆری دەرمان و دۆخی تەندروستیی نەخۆش دەگۆڕێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: ڕێگری دەکات لە زۆربونی ڤایرۆسی HIV. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی بارکردنی ڤایرۆسی، بەرزکردنەوەی ڕێژەی CD4، درێژکردنی ماوەی ژیان. - گرنگی کلینیکی: ڕۆڵێکی گرنگی هەیە لە چارەسەرکردنی هەڵوەرزەکانی HIV. بەشێکی گرنگی چارەسەرییە کۆمەڵەییەکانە. - پرۆفایلی سەلامەتی: هەندێک کاریگەری لاوەکی هەیە، بەڵام بە گشتی دەرمانێکی سەلامەتە.


Tricor, Lipofen, Antara, Fenoglide, Lipidil
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: فینۆفایبرەت دەرمانێکی کەمدەرەجەیە کە بۆ کەمکردنەوەی چەورییە خراپەکان لە خوێندا بەکاردێت، بەتایبەت لیپیدەکان. ئەم دەرمانە بەشێکە لە دەرمانەکانی کۆمەڵەی فیبریك ئەسید. دەتوانێت لەگەڵ دەرمانەکانی تری کەمکردنەوەی کۆلیستڕۆڵ بەکاربێت. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: فینۆفایبرەت بەشێکە لە گروپی دەرمانەکانی فیبریك ئەسید، کە کاریگەرییان لەسەر چەندین پرۆسەی مێتابۆلیزم هەیە، بەتایبەت لەسەر lipidemia. - میکانیزمی کردار: ئەم دەرمانە بە زیادکردنی ئەنزیمی لیپاز لە جگەر کاریگەریی خۆی دەخاتەڕوو، کە دەبێتە ھۆی کەمکردنەوەی triglycerides و زیادکردنی HDL cholesterol (چەوریی چاک). ھەروەھا کاریگەریی لەسەر لوتکەی پلازما (Peak Plasma Concentration) و بەردەستبوونی زیندەیی (Bioavailability) ھەیە • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی فینۆفایبرەت لە گەدەدا بەرزە، بەڵام ڕێژەی مژینی جیاوازە لەنێوان جۆرە جیاوازەکانی فۆرمولەکەیدا. - بەردەستبوونی زیندەیی: پاش مژین، فینۆفایبرەت دەچێتە ناو جگەر و لەوێدا کاریگەری خۆی دەخاتەڕوو. ڕێژەی بەردەستبوونی زیندەیی بە پێی جۆری فۆرمولەکە جیاوازە. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی (Half-life) فینۆفایبرەت لە نێوان 16 بۆ 20 کاژێر دەگۆڕێت، واتە نیوەی دەرمانەکە لە خوێندا لە ماوەی 16 بۆ 20 کاژێردا نامێنێت. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما (Peak Plasma Concentration) فینۆفایبرەت دوای 2 بۆ 4 کاژێر دەگات. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: کەمکردنەوەی ئاستی triglycerides لە خوێندا. - بەکارهێنانی لاوەکی: بەرزکردنەوەی ئاستی HDL cholesterol و کەمکردنەوەی LDL cholesterol. دەتوانێت بەشێک بێت لە چارەسەری dyslipidemia و hypertriglyceridemia. - مەرجەکانی ئامانج: بەکارھێنانی فینۆفایبرەت بۆ کەسانی گەورە بە مەرجێک کە ڕێژەی triglycerides لە خوێنیاندا زۆر بێت و چارەسەریی خۆراک و وەرزش بێسوود بێت. - سودەکانی چارەسەرکردن: کەمکردنەوەی مەترسیی نەخۆشییەکانی دڵ و خوێن بەرەکان. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەریی کەمکردنەوەی triglycerides لە ماوەی چەند ھەفتەدا دەردەکەوێت. - ماوەی کارکردن: ماوەی کاریگەریی فینۆفایبرەت بەردەوامە تاکوو بەکارھێنانی دەرمانەکە بەردەوام بێت. - کارلێکەکانی دەرمان: لەگەڵ دەرمانەکانی تر دەتوانێت کارلێکی نەرێنی ھەبێت، بۆیە پێویستە پزیشک ئاگاداربێت لەدەرمانەکانی تری نەخۆشەکە. - مەودای چارەسەری: پێویستە بە پێی ڕێنمایی پزیشک بەکاربێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: دەبێتە ھۆی کەمکردنەوەی triglycerides، بەرزکردنەوەی HDL و دابەزینێکی کەمیشی LDL. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی مەترسیی نەخۆشییەکانی دڵ و خوێن بەرەکان. - گرنگی کلینیکی: ڕۆڵێکی گرنگی ھەیە لە کۆنترۆڵکردنی dyslipidemia. - پرۆفایلی سەلامەتی: ھەندێک کاریگەری لاوەکی ھەیە، بەڵام بەگشتی دەرمانێکی سەلامەتە.


Zetia, Ezetrol
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: ئێزێتیمێب دەرمانێکە بۆ کەمکردنەوەی کۆلیسترۆڵی خوێن. ئەم دەرمانە بە شێوەیەکی سەرەکی لە بەرنامەی چارەسەرکردنی Hyperlipidemia بەکاردێت. لەگەڵ رژێمی خۆراکیدا بەکاردێت بۆ کەمکردنەوەی ڕێژەی کۆلیسترۆڵی خراپ (LDL-C) لە خوێندا. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: ئەم دەرمانە بەشێکە لە گروپی cholesterol absorption inhibitors و کاریگەرییەکی تایبەتی هەیە لەسەر ڕێگریکردن لە مژینی کۆلیسترۆڵ لە ڕیخۆڵەکاندا. دروستکراوە لە لایەن کۆمپانیایەکی دەرمانسازییەوە. - میکانیزمی کردار: ئێزێتیمێب بە شێوەیەکی سەرەکی کار لەسەر Niemann-Pick C1-like 1 (NPC1L1) protein دەکات کە لە ڕیخۆڵەکاندا دەبینرێت و بەرپرسیارە لە مژینی کۆلیسترۆڵ. ئەوەش دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی ڕێژەی کۆلیسترۆڵی LDL لە خوێندا. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی ئێزێتیمێب زۆر باشە، بەڵام بەشێکی زۆری هەڵمژراو لەگەڵ زلکە یان ماددەی تر بەستراوەتەوە. ڕێژەی مژینی دەگۆڕێت بەپێی خۆراک. - بەردەستبوونی زیندەیی: لە خوێندا بە شێوەیەکی زۆر باش بەردەستە و بە باشی دابەش دەبێت. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی زۆر درێژە و نزیکەی ٢٢ کاتژمێرە. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما لە پاش ١٠-٢٠ کاتژمێر دەگاتە ئاستی هەرە بەرز. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: کەمکردنەوەی ڕێژەی کۆلیسترۆڵی LDL (خراپ) لە خوێندا، بە تایبەت لە کەسانی بەرزبوونەوەی ڕێژەی LDL-Cیان هەیە. - بەکارهێنانی لاوەکی: بەکارهێنانی لەگەڵ ستاتینەکان بۆ دابەزاندنی زیاتری کۆلیسترۆڵ. - مەرجەکانی ئامانج: بەرزبوونەوەی کۆلیسترۆڵی خوێن (Hypercholesterolemia)، هەروەها لەگەڵ ستاتینەكان بەكار دێت لە كەسانی كە ناتوانن تەنها بە ستاتینەكان كۆلیسترۆڵی خۆیانی دابەزێنن. - سودەکانی چارەسەرکردن: کەمکردنەوەی مەترسیی نەخۆشییەکانی دڵ و خوێن بەرە، وەکو جەڵتەی دڵ، جەڵتەی مێشک و… • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی دەرمان لە ماوەیەکی کورتدا دەردەکەوێت. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی درێژە و بۆ ماوەیەکی درێژ خایەن دەبێت، بەڵام پێویستی بە بەردەوامیی بەکارهێنان هەیە. - کارلێکەکانی دەرمان: لەگەڵ دەرمانەکانی تر کارلێک دەکات. - مەودای چارەسەری: بە پێی ڕێنمایی پزیشک. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: ڕێگری دەکات لە مژینی کۆلیسترۆڵ لە ڕیخۆڵەکاندا. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی مەترسیی نەخۆشی دڵ. - گرنگی کلینیکی: ڕۆڵێکی گرنگی هەیە لە چارەسەرکردنی بەرزبوونەوەی کۆلیسترۆڵی خوێن. - پرۆفایلی سەلامەتی: بە گشتی دەرمانێکی سەلامەتە، بەڵام هەندێک کاریگەری لاوەکی هەیە.


Crestor, Evochol, Rosuvastatin Calcium
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: Rosuvastatin دەرمانێکی HMG-CoA reductase inhibitor یە کە بۆ کەمکردنەوەی کۆلیسترۆڵ بەکاردێت. ئەم جۆرە دەرمانە بە شێوەیەکی کاریگەر لە کەمکردنەوەی کۆلیسترۆڵی خراپ (LDL cholesterol) دەبینرێت و زیادکردنی کۆلیسترۆڵی باش (HDL cholesterol). ئەمەش بە ڕێگەی کەمکردنەوەی بەرھەمھێنانی کۆلیسترۆڵ لە جگەر. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: Rosuvastatin یەکێکە لە گروپی ستاتینەکان، کە دەچێتە ناو گروپی HMG-CoA reductase inhibitors. ئەمەش جۆرێکە لە drug class کە بە شێوەیەکی بەرچاو لەسەر کەمکردنەوەی ئاستی کۆلیسترۆڵ کاریگەری دەبێت لە خوێندا. ئەم گروپە دەرمانە بە تایبەت لەکاتی نەخۆشی دڵ و خوێن بەرەکاندا بە کار دێت. - میکانیزمی کردار: Rosuvastatin بە ڕێگەی inhibitionی HMG-CoA reductase، ئەنزایمێک کە پێویستە بۆ بەرھەمھێنانی کۆلیسترۆڵ لە جگەر کار دەکات .ئەمەش دەبێتە ھۆی کەمبوونەوەی بەرھەمھێنانی کۆلیسترۆڵی LDL. لە ھەمان کاتدا، ھەندێک جار ئاستی کۆلیسترۆڵی HDL یش زیاد دەکات. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: لەدواى خواردنی دەرمانەکە، ڕێژەیەکی بەرز لە Rosuvastatin لە خوێندا دەبینرێت. مژینی دەرمانەکە بەشێوەیەکی بەرچاو لەگەڵ خواردندا گۆڕانکاری بەسەردا نایەت. ئاستی مژینی دەرمانەکە لە نێوان تاکەکاندا جیاوازە. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی (Bioavailability) Rosuvastatin بەرزە. ئەمەش مانای وایە کە بەشێکی زۆر لە دەرمانەکە لەلایەن لەشییەوە دەمژێت. گۆڕانکاری لە بەردەستبوونی زیندەیی بە پێی جۆری خواردنەوە گۆڕانکاری بەسەردا نایەت. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی (Half-life) Rosuvastatin نزیکەی 19 سەعاتە. ئەمەش مانای وایە کە نیوەی دەرمانەکە لە خوێندا لە ماوەی 19 سەعاتدا لەناودەچێت. ئەمەش کاریگەری زۆرێک لەسەر چۆنیەتی بەکارھێنانی دەرمانەکە دەبێت. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما (Cmax) Rosuvastatin لە ماوەی ٥ سەعاتدا لە دوای خواردنی دەرمانەکە دەگاتە ئاستێکی دیاریکراو. ئاستی لوتکەی چڕیی پلازما لە نێوان تاکەکاندا جیاوازە. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: کەمکردنەوەی ئاستی کۆلیسترۆڵی خراپ (LDL) لە خوێندا، بە تایبەت لە ئەو کەسانەدا کە ئاستی کۆلیسترۆڵیان بەرزە. بەکارھێنانی ئەم دەرمانە ڕێگرە لە دروستبوونی نەخۆشییەکانی دڵ. ئەمەش بە ڕێگەی چارەسەرکردنی جگەر بۆ بەرهەمهێنانی کۆلیسترۆڵی کەمتر. - بەکارهێنانی لاوەکی: چارەسەرکردنی نەخۆشییەکانی دڵ و خوێن بەرەکان، کەمکردنەوەی مەترسییەکانی سکۆک، بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن و شێرپەنجەی دڵ. بەکارھێنانی لاوەکی ئەم دەرمانە بۆ چارەسەرکردنی ئەم نەخۆشیانە لەژێر چاودێری پزیشکدا دەبێت. ئەمەش ڕێگەچارەیەکی گرنگە بۆ چارەسەرکردنی نەخۆشیەکانی دڵ. - مەرجەکانی ئامانج: بەرزبوونی LDL cholesterol، hyperlipidemia، بەرزبوونەوەی triglycerides، atherosclerosis، coronary artery disease، peripheral artery disease. Rosuvastatin بەکار دێت بۆ کەمکردنەوەی مەترسییەکانی سکۆک و نەخۆشییەکانی دڵ لەم حاڵەتانەدا. بەکارھێنانی دەرمانەکە پێویستی بە پشکنینی چوارچێوەیەکی تەندروستی تەواوەتە. - سودەکانی چارەسەرکردن: سودە سەرەکییەکانی بریتین لە کەمکردنەوەی مەترسییەکانی سکۆک، کەمکردنەوەی مەترسییەکانی نەخۆشییەکانی دڵ و خوێن بەرەکان. ئەمەش بە ڕێگەی کەمکردنەوەی ئاستی کۆلیسترۆڵی خراپ و زیادکردنی ئاستی کۆلیسترۆڵی باش. سودەکانی چارەسەرکردن زۆر باشتر دەبێت کاتێک لەگەڵ گۆڕانکارییەکانی ژیاندا بەکار دێت، وەک خواردنێکی تەندروست و وەرزش. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی Rosuvastatin لە ماوەی چەند ڕۆژێکدا دەست پێدەکات، بەڵام بۆ دەستکەوتنی کاریگەریی تەواوەتی، چەندین هەفتە پێویستە. دەبێت بەردەوام بێت بەکارهێنانی دەرمانەکە بۆ دەستکەوتنی باشترین ئەنجام. پێویستە بەردەوام لەسەر چارەسەر بێت. - ماوەی کارکردن: ماوەی کاریگەریی Rosuvastatin بەردەوام دەبێت هەتا دەرمانەکە دەخورێت. بەجێهێشتنی دەرمانەکە دەبێتە ھۆی زیادبوونەوەی ئاستی کۆلیسترۆڵ. بەردەوامبوون لە خواردنی دەرمانەکە بۆ بەدەستهێنانی ئاستێکی تەندروست لە کۆلیسترۆڵ گرنگە. - کارلێکەکانی دەرمان: Rosuvastatin دەتوانێت لەگەڵ هەندێک لە دەرمانەکانی تر کارلێک بکات، وەک cyclosporine، gemfibrozil، و clarithromycin. پێویستە پزیشک ئاگاداربێت لە هەموو دەرمانەکانی تر کە نەخۆش دەیخوات. ئەمەش بۆ ئەوەی بتوانێت دەرزییەکی گونجاو بنووسێت. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەریی Rosuvastatin جیاوازە لە نێوان نەخۆشاندا، و پێویستە لەلایەن پزیشکەوە دیاری بکرێت. بڕی دەرمانەکە بەپێی دیاریکردنی پشکنینی خوێن و ڕیزبەندی بەرزبوونەوەی کۆلیستیرول دیاری دەکرێت. پێویستە بەردەوام لەسەر چاودێری پزیشک بێت بۆ دەرکردنی مەودایەکی گونجاو. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: Rosuvastatin بە بەراورد لەگەڵ ستاتینەکانی تر، توانای زۆر بەرزتری هەیە لە کەمکردنەوەی کۆلیسترۆڵی LDL. ئەمەش دەیکاتە یەکێک لە جۆرە دەرمانە ستاتینە کاریگەرەکان بۆ کەمکردنەوەی کۆلیسترۆڵ. ئەمەش بەهۆی میکانیزمی کرداری جیاوازەوە. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی مەترسییەکانی سکۆک، نەخۆشییەکانی دڵ، بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن، و مەرگی ناگهۆڕی. سودەکانی ئەم دەرمانە جیاوازن بەپێی حاڵەتی تەندروستی نەخۆش. پێویستە بەردەوام لەسەر چاودێری پزیشک بێت. - گرنگی کلینیکی: Rosuvastatin دەرمانێکی گرنگی کلینیکیە بۆ چارەسەرکردنی بەرزبوونەوەی کۆلیسترۆڵ و کەمکردنەوەی مەترسییەکانی نەخۆشییەکانی دڵ. ئەم دەرمانە بەشێکە لە ڕێکاری گرنگ بۆ چارەسەرکردنی نەخۆشییەکانی دڵ. سودەکانی بۆ تەندروستی دڵ بەرزن. - پرۆفایلی سەلامەتی: پرۆفایلی سەلامەتی Rosuvastatin بە گشتی باشە، بەڵام هەندێک کاریگەریی لاوەکی هەیە، وەک ئازاری ماسولکەکان و سکچوون. پێویستە ئاگاداری ئەم کاریگەریانە بن. پێویستە لە کاتی هەستکردن بە هەر کاریگەریەکی لاوەکی، پەیوەندی بە پزیشکەوە بکرێت.


Lipitor, Caduet, Atorvastatin Calcium
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: ئەم دەرمانە دەچێتە ناو پۆلی دەرمانەکانی HMG-CoA reductase inhibitors یان ستاتینەکان. ئەم پۆلە دەرمانە بۆ کەمکردنەوەی کۆلیسترۆل بەکاردێت. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: ئەم دەرمانە جۆرێکە لە ستاتین کە کاریگەرییەکی بەهێزی هەیە لەسەر کەمکردنەوەی کۆلیسترۆلی خراپ (LDL) و زیادکردنی کۆلیسترۆلی باش (HDL). دەچێتە ناو گروپی lipid-lowering agents. - میکانیزمی کردار: ئەتورڤاستاتین لە ڕێگەی ڕێگریکردن لە ئەنزیمی HMG-CoA reductase کاریگەری دەکات ، ئەم ئەنزیمە ڕۆڵێکی گرنگی هەیە لە دروستکردنی کۆلیسترۆل لە جگەر. بەم شێوەیە، ئاستی کۆلیسترۆلی LDL کەمدەکاتەوە. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی ئەتورڤاستاتین زۆر باشە دوای خواردنی دەم، بەڵام ڕێژەی مژین دەگۆڕێت بەپێی جۆری خۆراک. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەشێکی زۆری ئەتورڤاستاتین لەگەڵ پرۆتینەکانی پلازما دەبەستێتەوە. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی ئەتورڤاستاتین لە پلازما دەگۆڕێت بەپێی دۆز. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما دوای ١-٢ کاتژمێر دێتە پێش. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: کەمکردنەوەی ئاستی کۆلیسترۆلی LDL. - بەکارهێنانی لاوەکی: چارەسەرکردنی نەخۆشییەکانی دڵ و خوێن بەرەکان. - مەرجەکانی ئامانج: ئەم دەرمانە بۆ کەسانی هەیانە کۆلیسترۆلی بەرزی خوێن، نەخۆشییەکانی دڵ، و مەترسییەکانی ئەم نەخۆشیانە بەکاردێت. هەروەها لەگەڵ چارەسەری تر بۆ کەمکردنەوەی مەترسییەکانی دڵ بەکاردێت. - سودەکانی چارەسەرکردن: کەمکردنەوەی مەترسییەکانی هێرشی دڵ، سکۆک، و مردن لە ئەنجامی نەخۆشییەکانی دڵ. • کاریگەرییەکانی دەرمان: ١. - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی ئەتورڤاستاتین دوای چەند ڕۆژێک دەردەکەون. - ماوەی کارکردن: کاریگەرییەکانی ئەم دەرمانە بەردەوام دەبن تاکوو بەکارهێنان دەست پێدەکات. - کارلێکەکانی دەرمان: ئەم دەرمانە دەتوانێت کار لەگەڵ چەند دەرمانێکی تر بکات. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری بەپێی نەخۆشییەکە و وەڵامی نەخۆش دەگۆڕێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: ئەم دەرمانە بەهێزە لە کەمکردنەوەی LDL و زیادکردنی HDL. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی مەترسییەکانی نەخۆشییەکانی دڵ، مەترسیی سکۆک و هێرشی دڵ. - گرنگی کلینیکی: ئەم دەرمانە ڕۆڵێکی گرنگی هەیە لە چارەسەرکردنی کۆلیسترۆلی بەرزی خوێن و پاراستنی دڵ. - پرۆفایلی سەلامەتی: بەگشتی دەرمانێکی سەلامەتە بەڵام هەندێک کاریگەری لاوەکی هەیە.


Brilinta
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: دەرمانێکی دژە پەلەکێشە(Antiplatelet)یە کە بۆ ڕێگرتن لە دروستبوونی لەپەلەک (thrombosis) بەکاردێت. ئەم دەرمانە بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ نەخۆشانی دڵ بەکاردێت. دابەشکردنی دەرمانەکە لە ناو جەستەدا بە شێوەیەکی بەرچاوە. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: Ticagrelor بە گروپی cyclopentyltriazolopyrimidine دابەش دەکرێت. ئەم گروپە کیمیاییە کاریگەرییەکی بەهێزی لەسەر پەلەکێشەی خوێن هەیە. ساختاری کیمیاییەکەی کاریگەرییەکی گەورەی لەسەر چۆنیەتی کارکردنی دەرمانەکە هەیە. - میکانیزمی کردار: Ticagrelor بە شێوەیەکی بەهێز بەسەر پەلەکێشانی پەلەتەکانی خوێندا دەگرێت بە ڕێگەی بەستنی بە گیرەکانی ADP receptor (P2Y12). ئەمەش دەبێتە هۆی کەمبوونەوەی لەپەلەک و کەمکردنەوەی مەترسییەکانی جەڵتەی دڵ. ئەم پروسێسە بۆ ڕێگرتن لە پێکەوەچسپانی پەلەتەکانی خوێن گرنگە. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی زۆری Ticagrelor لە ڕێگەی دەمەوە دەمژێت. ڕێژەی مژینەکە بەپێی خواردنی دیارکراو جیاواز دەبێت. هەندێک خواردن دەتوانێت کاریگەری لەسەر ڕێژەی مژین هەبێت. - بەردەستبوونی زیندەیی: بریتییە لە ڕێژەی دەرمانەکە لەو خوێندا کە بەشێوەیەکی چالاک کاردەکات. ئاستی بەردەستبوونی زیندەیی Ticagrelor بەرزە و بەشێوەیەکی بەرچاو لە پلازما دەمێنێتەوە. هەڵسەنگاندنی ئەم ڕێژەیە بۆ دیاریکردنی دۆزی گونجاو گرنگە. - نیوە تەمەن: ماوەیەکە کە پێویستە بۆ کەمبوونەوەی نیوەی ڕێژەی دەرمانەکە لە خوێندا. نیوە تەمەنی Ticagrelor کورتە و بەم شێوەیە کاریگەرییەکەی بە خێرایی کۆتایی پێدێت. پێویستە بەردەوام بەکار بهێنرێت بۆ دەستکەوتنی کاریگەرییە بەردەوامەکەی. - لوتکەی چڕیی پلازما: بەرزترین ئاستی دەرمانەکە لە پلازما دوای مژینی دەرمانەکە بەدەست دێت. مێژووی لوتکەی چڕیی پلازما بۆ دیاریکردنی دۆزی گونجاو گرنگە. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەرکردنی نەخۆشییەکانی دڵ وەکو جەڵتەی دڵ. Ticagrelor بەشێکە لە چارەسەرەکانی پاش جەڵتەی دڵ بۆ کەمکردنەوەی مەترسی جەڵتەی دووبارە. بەکارهێنانی ئەم دەرمانە پێویستە لەژێر چاودێری پزیشکدا بێت. - بەکارهێنانی لاوەکی: بۆ چارەسەری نەخۆشییەکانی دڵی لاوەکی و بۆ کەمکردنەوەی مەترسی جەڵتە. ئەمە بەپێی دۆخی نەخۆشەکە جیاوازە. پێویستە لەژێر چاودێری پزیشکدا بێت. - مەرجەکانی ئامانج: بۆ نەخۆشانی کە مەترسی جەڵتەی دڵیان لایە یان نەخۆشییەکی دڵیان هەیە. بەکارهێنانی دەرمان بەپێی تەمەن و دۆخی تەندروستی نەخۆشەکە جیاوازە. تاوتوێکردنی لەگەڵ پزیشک گرنگە. - سودەکانی چارەسەرکردن: کەمکردنەوەی مەترسی جەڵتەی دڵ، کەمکردنەوەی مەترسی مردن لە ئەنجامی جەڵتەی دڵ، باشترکردنی تەندروستی دڵ. سودەکان بەپێی دۆخی نەخۆشەکە جیاوازە. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی Ticagrelor بە خێرایی دەردەکەون. پێویستە بەردەوام بەکار بهێنرێت بۆ دەستکەوتنی کاریگەرییە بەردەوامەکەی. کاتێکی دیاری کراو هەیە بۆ دەستپێکردنی کاریگەرییەکانی. - ماوەی کارکردن: ماوەی چەند مانگێکە. بەردەوامبوونی بەکارهێنان بۆ دەستکەوتنی کاریگەرییە بەردەوامەکەی گرنگە. دوای وەستاندنی دەرمانەکە، کاریگەرییەکەی بۆ ماوەیەکی کورت بەردەوام دەبێت. - کارلێکەکانی دەرمان: Ticagrelor دەتوانێت لەگەڵ دەرمانەکانی دیکەدا کارلێک بکات. پێویستە پێش بەکارهێنانی لەگەڵ پزیشکدا گفتوگۆ بکرێت. هەندێک لەو کارلێکەکان دەتوانن مەترسیدار بن. - مەودای چارەسەرکردن: بەپێی دۆخی نەخۆشەکە جیاوازە. دۆزی دەرمانەکە لەلایەن پزیشکەوە دیاری دەکرێت. مەودای چارەسەرکردن بۆ چارەسەرکردنی نەخۆشییەکان جیاوازە. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: Ticagrelor دەرمانێکی بەهێزە بۆ ڕێگرتن لە جەڵتەی دڵ. کاریگەرییەکانی خێرا دەردەکەون. بەڵام هەندێک کاریگەری لاوەکی هەیە. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی مەترسی جەڵتەی دڵ، کەمکردنەوەی مەترسی مردن، باشترکردنی تەندروستی دڵ. سوودەکانی دەرمانەکە بە گوێرەی دۆخی نەخۆش جیاواز دەبێت. - گرنگی کلینیکی: Ticagrelor ڕۆڵێکی گرنگی لە چارەسەرکردنی جەڵتەی دڵدا دەبینێت. بەکارهێنانی ئەم دەرمانە هەمیشە پێویستی بە چاودێری پزیشک هەیە. بەکارهێنانی بێ ڕێنمایی پزیشک مەترسیدارە. - پرۆفایلی سەلامەتی: Ticagrelor دەتوانێت هەندێک کاریگەری لاوەکی هەبێت، بەڵام بە گشتی دەرمانێکی سەلامەتە. پێویستە هەموو کاریگەرییە لاوەکییەکان بە زووترین کات بۆ پزیشک ڕابگەیەندرێن.


Plavix, Iscover, Clopidogrel Besilate, and others
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: کلۆپیگڕێل دەرمانێکی دژە پلاکێتە کە بۆ ڕێگریکردن لە دروستبوونی لۆرە لە خوێن بەکاردێت. ئەم دەرمانە بەشێکە لە گروپی P2Y12 inhibitors کە کاریگەری ڕاستەوخۆیان لەسەر پلاکێتەکانی خوێن هەیە. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: کلۆپیگڕێل دەرمانێکی تیۆپراپیدیل و thienopyridine ە. - میکانیزمی کردار: ئەم دەرمانە بە ڕێگریکردن لە چالاکبوونی ڕیسێپتۆری ADP لەسەر پلاکێتەکانی خوێن، لە پێکەوەچسپانی پلاکێتەکان ڕایدەگرێت و ڕێگری دەکات لە دروستبوونی لۆرە. ئەم پڕۆسەیە ڕۆڵێکی گرنگی لە ڕێگریکردن لە ڕووداوەکانی دڵ و مێشک دەبینێت. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: مژینی کلۆپیگڕێل لە گەدەدا بەرزە، بەڵام بەشێکی زۆری لە جگەردا دەگۆڕێت بۆ شێوەیەکی چالاکتر. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی کلۆپیگڕێل بەرز نییە، چونکە بەشێکی زۆری لە جگەردا مێتابۆلیزم دەبێت. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی کلۆپیگڕێل لە پلازما ٨ کاتژمێرە، بەڵام کاریگەرییەکانی لەسەر پلاکێتەکان بۆ ماوەیەکی درێژتر دەخایەنێت. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما لە دوای ١ کاتژمێر بۆ ۲ کاتژمێر لە وەرگرتنی دەرمانەکە دەگات. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: ڕێگریکردن لە ڕووداوەکانی دڵ و مێشک لە نەخۆشانی تووشبوو بە نەخۆشییەکانی دڵ. - بەکارهێنانی لاوەکی: چارەسەرکردنی لۆرە و ڕێگریکردن لە ڕووداوەکانی دڵ دوای کردنی ئۆپراسیۆنی بایپاسی دڵ. - مەرجەکانی ئامانج: نەخۆشییەکانی دڵ (بۆ نموونە: ئەنجامدان، ئینفارکتوسی مایۆکارد)، نەخۆشییەکانی خوێن بەر. - سودەکانی چارەسەرکردن: کەمکردنەوەی مەترسییەکانی لۆرە، کەمکردنەوەی مەترسییەکانی مەرگ، ئینفارکتوسی مایۆکارد، و سکۆک. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی کلۆپیگڕێل لە دوای چەند ڕۆژێکەوە دەست پێدەکات. بۆ کاریگەرییەکی تەواو پێویستی بە چەند ڕۆژێکە. - ماوەی کارکردن: کاریگەرییەکانی دەرمانەکە بۆ ماوەیەکی درێژ دەخایەنێت، بەڵام پێویستی بە بەردەوامیی وەرگرتن هەیە. - کارلێکەکانی دەرمان: کلۆپیگڕێل دەتوانێت لەگەڵ دەرمانەکانی دیکەدا کار لێک بکات. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەریی کلۆپیگڕێل جیاوازە بەپێی نەخۆشییەکە و حاڵەتی نەخۆشەکە. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: کلۆپیگڕێل دەرمانێکی بەهێزە بۆ ڕێگریکردن لە لۆرە. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی مەترسییەکانی ڕووداوەکانی دڵ و مێشک. - گرنگی کلینیکی: ڕۆڵێکی گرنگی لە پاراستنی تەندروستی دڵ و خوێن بەردا دەبینێت. - پرۆفایلی سەلامەتی: وەک هەموو دەرمانێکی دیکە، کلۆپیگڕێل هەندێک کاریگەری لاوەکی هەیە، بەڵام بە گشتی دەرمانێکی سەلامەتە.


Pradaxa
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: دەبێگاتران دەرمانێکی دژە لەرینە (anticoagulant)ـە کە بە شێوەیەکی ڕاستەوخۆ لەگەڵ ئەنزیمی ثرمبین کار دەکات و ڕێگری لە دروستبوونی لەرین دەکات. ئەمەش دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی مەترسیی پەیدابوونی لەرین لە خوێن. ئەم دەرمانە بۆ چارەسەرکردنی حاڵەتە جیاوازەکانی پەیدابوونی لەرین بەکاردێت. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: دەبێگاتران بەشێکە لە گروپی direct thrombin inhibitors کە بە شێوەیەکی جیاواز لەگەڵ دەرمانەکانی دیکەی دژەلەرین کار دەکەن. ساختاری کیمیاییی ئەم دەرمانە خاوەن تایبەتمەندییەکی تایبەتە کە بۆ بەستنی بە ثرمبین گونجاوە. دەبێگاتران بەشێوەی حەب دابین دەکرێت. - میکانیزمی کردار: دەبێگاتران بە شێوەیەکی ڕاستەوخۆ لەگەڵ ئەنزیمی ثرمبین دەبەستێتەوە کە پێویستە بۆ دروستبوونی لەرین لە خوێندا. بەندبوونی دەبێگاتران بە ثرمبین ڕێگری لە دروستبوونی لەرین دەکات و خوێن ڕەوانتر دەکات. ئەم میکانیزمە بەشێوەیەکی کاریگەر ڕێگری لە پەیدابوونی لەرین دەکات. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی دەبێگاتران لە ڕێگەی دەمەوە بەرزە. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی دەبێگاتران لە جەستەدا بەرزە. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی دەرمانەکە دەگۆڕێت بەپێی حاڵەتی نەخۆش. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما پاش ٥-٢ کاژێر دەگات. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: بۆ ڕێگریکردن لە لەرینی خوێن لە دوای نەشتەرگەریی جۆراوجۆر. - بەکارهێنانی لاوەکی: چارەسەری لەرینی خوێن لە نەخۆشەکانی دڵدا. - مەرجەکانی ئامانج: نەخۆشییەکانی دڵ و خوێن بەرکەوتوو. - سودەکانی چارەسەرکردن: کەمکردنەوەی مەترسی لەرینی خوێن و مەرگ. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەریی دەرمانەکە زوو دەست پێدەکات. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی دەرمانەکە درێژە. - کارلێکەکانی دەرمان: دەبێگاتران دەتوانێت بەشێوەیەکی گشتی لەگەڵ دەرمانەکانی دیکە کار لێ بکات. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری دەبێگاتران فراوانە. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: دەرمانێکی جیاوازە بۆ چارەسەری لەرینی خوێن. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی مەترسی لەرینی خوێن. - گرنگی کلینیکی: دەرمانێکی گرینگە بۆ چارەسەری لەرینی خوێن. - پرۆفایلی سەلامەتی: هەندێک کاریگەری لاوەکی هەیە کە دەبێت بەپێی دۆخی نەخۆشەکە بەدواداچوونیان بکرێت.


Xarelto, Lixiana
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: ریڤارۆکسابان دەرمانێکی دژە لەرینە (anticoagulant)ـە کە بۆ ڕێگری لە دروستبوونی لەرینە بەکاردێت. ئەم دەرمانە بە شێوەیەکی سەرەکی بە جۆرێک کار دەکات کە ڕێگری دەکات لە چالاکبوونی فاکتۆری Xa کە پێکهاتەیەکی گرنگی پرۆسەی لەرینە دروستکردنە. ئەمەش دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی مەترسیی لەرینە دروستبوون، لەگەڵ ئەوەشدا کاریگەرییەکانی لەسەر خوێن کەمترە لە دەرمانەکانی تر. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: ریڤارۆکسابان پێکهاتەیەکی گروپی ئۆکسیندیۆلۆنیترێلە. ئەم گروپە کیمیاییە لەگەڵ پرۆتینەکانی لەشدا دەبەستێتەوە و ڕێگری لە دروستبوونی لەرینە دەکات. توانایی ئەم دەرمانە بۆ بەستنی فاکتۆری Xa زۆر بەرزە و بەم شێوەیە کاریگەریی دەخاتە سەر لەرینە. بەکارهێنانی علمیی لە بواری دەرمانسازیی زۆر بە شێوەیەکی کرداری بەردەستە. - میکانیزمی کردار: ریڤارۆکسابان بە شێوەیەکی ڕاستەوخۆ دەبەستێتەوە بە فاکتۆری Xa و ڕێگری دەکات لە چالاکییەکەی. ئەمەش دەبێتە هۆی کەمبوونەوەی دروستبوونی لەرینە لە خوێندا. میکانیزمەکەی سادە و ڕاستەوخۆیە، بەبێ هیچ کاریگەرییەکی مەترسیدار لەسەر پێکهاتەکانی تری لەش. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ریڤارۆکسابان بە شێوەیەکی زۆر باش لە ڕێگای گەدەوە دەمژێتەوە. لەگەڵ خواردنی خواردن ڕێژەی مژینەکەی بەرز دەبێتەوە. ئەمەش دەبێتە هۆکاری بەرزبوونەوەی چڕیی لە پلازما. مژینی ئەم ماددەیە زۆر بە پشت بەستن بەو جۆرە خۆراکە بەکار دێت و پەرەستە بە ئەنجامی تاقیگە مەرجەکانی مژینی زۆر بەشێوەیەکی گشتی بەدی دەکرێت. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەشێکی زۆری ماددەی دەرمان لە پلازمادا وەردەگیرێت، واتە بەشی زۆری ڕێژەی مژین بۆ چالاکییەکەی بەکاردێت. بەڵام ڕێژەی بەردەستبوونی زیندەیی بەپێی تەمەن و حاڵەتی تەندروستی جیاواز دەبێت. لە ڕێگای لێکۆڵینەوە زانستییەکانەوە ڕێژەی بەردەستبوونی زیندەیی بە باشی دیاری دەکرێت. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی ریڤارۆکسابان دەگۆڕێت بەپێی تەمەن و فەعالیەتی گورچیلە. بۆ نمونە، لە کەسانی گەورەدا نیوە تەمەنەکەی درێژترە. دیاریکردنی نیوە تەمەن یارمەتی دەدات لە دیاریکردنی ڕێژەی دەرمان و ماوەی چارەسەر. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما لە دوای ٢ بۆ ٤ کاتژمێر دەگات. ئەمەش بەپێی ڕێژەی دەرمان و حاڵەتی تەندروستی جیاواز دەبێت. بۆ دەستنیشانکردنی لوتکەی لە بارودۆخە جیاوازەکان دەبێت تاقیگە و پشکنین بکرێت. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: ڕێگری لە دروستبوونی لەرینە (thrombosis) لە نەخۆشانی گەورەدا کە لە مەترسیی لەرینەن. یەکێک لە بەکارهێنانە سەرەکییەکانی پاراستنی لە دروستبوونی لەرینەی دەمارەکانە لە نەخۆشانی کە لە مەترسیی لەرینەن. بۆ نمونە، لە دوای نەشتەرگەریی جۆرێک. - بەکارهێنانی لاوەکی: چارەسەرکردنی لەرینەی دەمارەکان لە کەسانی گەورەدا. ئەم بەکارهێنانە بە شێوەیەکی لاوەکی بۆ چارەسەرکردنی لەرینە بەکاردێت. لەگەڵ ئەوەشدا، گرنگە بەدوای کاریگەرییە لاوەکییەکاندا بن. - مەرجەکانی ئامانج: مەرجەکانی ئامانج بریتین لە ڕێگری لە لەرینەی دەمارەکان و چارەسەرکردنی لەرینەی دەمارەکان لە نەخۆشانی گەورەدا کە هەندێک مەترسیی تووشبوون بە لەرینە هەیە. بەکارهێنانی ئەم دەرمانە بۆ هەموو نەخۆشێک لەبار نییە، بەتایبەت ئەوانەی کە مەترسیی خوێنبەربوون یان گرفتی گورچیلە هەیە. - سودەکانی چارەسەرکردن: سودە سەرەکییەکانی بریتین لە کەمکردنەوەی مەترسی لەرینەی دەمارەکان و پێشگرتن لە مەرگ لە نەخۆشەکان کە مەترسی لەرینە هەیە. بەکارهێنانی ریڤارۆکسابان بە شێوەیەکی بەرچاو مەترسیی لەرینە کەم دەکاتەوە. لەگەڵ ئامانجەکەی دەبێت سوودەکانی بەکارهێنانی ئەم دەرمانە بۆ هەر نەخۆشێک و لەبارودۆخێکدا بەدوا بچیت. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی ریڤارۆکسابان بە زووترین کات دەردەکەون. بەڵام پێویستە ماوەیەک بەردەوام بێت تاکوو کاریگەرییەکانی تەواو بێت. چارەسەر بەردەوامە و دەبێت فەرمانی پزیشک جێبەجێ بکرێت. - ماوەی کارکردن: ماوەی کاریگەریی ریڤارۆکسابان جیاوازە بەپێی ڕێژەی دەرمان و حاڵەتی تەندروستی نەخۆش. پزیشک دەتوانێت ماوەی چارەسەر دیاری بکات. لە کاتی چارەسەرکردندا دەبێت ڕێنماییەکانی پزیشک جێبەجێ بکرێت. - کارلێکەکانی دەرمان: ریڤارۆکسابان دەکرێت کارلێک لەگەڵ دەرمانەکانی تری لەشدا بکات. پێویستە پزیشک بە هەموو دەرمانەکانی تر ئاگادار بکرێتەوە کە نەخۆش بەکاری دەهێنێت. لە کاتی بەکارهێنانی دەرمانەکانی تر دەبێت بە دوای کارلێکەکانیاندا بچیت . - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەرکردن بە ریڤارۆکسابان بەپێی حاڵەتی تەندروستی نەخۆش و جۆری لەرینە جیاوازە. پزیشک ڕێنماییەکانی چارەسەر دەدات. ڕێنماییە پزیشکییەکان بەکاربهێنە بۆ باشترین ئەنجام. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: ریڤارۆکسابان دەرمانێکی بەهێزە بۆ ڕێگری لە دروستبوونی لەرینە، بەڵام هەندێک کاریگەری لاوەکی هەیە. پزیشک دەتوانێت بەپێی حاڵەتی نەخۆش ڕێژەی دەرمان دیاری بکات. لە هەموو حاڵەتێکدا دەبێت پزیشک ببینیت. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی مەترسیی لەرینەی دەمارەکان و پێشگرتن لە مەرگ لە نەخۆشە مەترسییدارەکان. ئەم دەرمانە بەهێزە و بۆ چارەسەر کردنی لەرینە بەکاردێت. سودەکانی بەپێی حاڵەتی نەخۆش جیاوازە. - گرنگی کلینیکی: ریڤارۆکسابان بەشێکە لە چارەسەرە گرینگەکان بۆ ڕێگری لە دروستبوونی لەرینە و چارەسەرکردنی. لە زۆربەی حاڵەتەکاندا بەکارهێنانی بەسودە و کاریگەرە. بەڵام، هەمیشە دەبێت بە ڕێنمایی پزیشک بەکاربهێنرێت. - پرۆفایلی سەلامەتی: بەگشتی، پرۆفایلی سەلامەتی ریڤارۆکسابان باشە، بەڵام هەندێک کاریگەری لاوەکی هەیە کە پێویستە بزانرێت. چاودێری کاریگەرییە لاوەکییەکان زۆر گرنگە. هەمیشە دەبێت لەگەڵ پزیشکتدا گفتوگۆ بکەیت سەبارەت بە سەلامەتی.


Eliquis
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: ئەپیکسابان دەرمانێکی دژە لەشێدارییە کە بۆ ڕێگریکردن لە لوتکە (thrombosis) بەکاردێت. ئەم دەرمانە بە شێوەیەکی تایبەت کاریگەری لەسەر فاکتۆری Xa هەیە کە پێکهاتەیەکی گرینگی پرۆسەی لەشێدارییە. ئەم دەرمانە لە گروپی Direct Factor Xa inhibitors دایە. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: Apixaban پێکهاتەیەکی کیمیایی هەیە کە بە شێوەیەکی تایبەت دەبێتە هۆی ڕێگرتن لە دروستبوونی لوتکە. ئەم دەرمانە بەهۆی بەستنی بە Factor Xa وە ڕێگری دەکات لە دروستبوونی لوتکەی خوێن. ئەمەش دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی مەترسییەکانی لەشێداری. - میکانیزمی کردار: Apixaban بە ڕێگەی بەستنی ڕاستەوخۆ بە فاکتۆری Xa کە ئەنزیمی گرینگی پرۆسەی لەشێدارییە، کاریگەرییەکانی خۆی دەخاتە ڕوو. ئەم بەستنانە ڕێگری دەکات لە دروستبوونی thrombin ، کە ئەویش پێکهاتەیەکی گرینگی پرۆسەی لەشێدارییە. بەم شێوەیە، ڕێگری لە دروستبوونی لوتکە دەکات. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی Apixaban بەرزە و بە شێوەیەکی خێرا لە ڕێگەی گەدەوە دەمژێت. هەڵمژینی دەرمان دەگۆڕێت بەپێی خواردنی خۆراک، بەڵام گۆڕانکارییەکان زۆر نین. بۆ ئەوەی ڕێژەی مژین بە شێوەیەکی بەردەوام بێت، دەبێت لەگەڵ خواردن یان بێ خواردن بەکاربهێنرێت. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی Apixaban بەرزە. واتە، بڕێکی زۆر لە دەرمان لە خوێندا دەمێنێتەوە، کە دەبێتە هۆی کاریگەری بەردەوام. ئەم بەردەستبوونە بۆ چارەسەرکردن زۆر گرینگە. ڕێژەی بەردەستبوونی زیندەیی لە نێوان کەساندا جیاوازە. - نیوە تەمەن: نیوەتەمەنی Apixaban واتە ماوەیەکە کە نیوەی دەرمان لە خوێندا نامێنێت، نزیکەی 12 کاتژمێرە. بەڵام ئەم ماوەیە دەگۆڕێت بەپێی تەمەن و کارەکانی گورچیلە. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما واتە بەرزترین ئاستی دەرمان لە خوێندا، دواى بەکارهێنانی یەک جار دەرمان دەگاتە ئاستێکی دیاری کراو. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: بەکارهێنانی سەرەکی Apixaban ڕێگریکردنە لە لوتکەی خوێن لە دڵ و جگەر. ئەمەش بۆ ئەو کەسانەی مەترسی لوتکەی خوێنیان زۆرە، یان دوای نەشتەرگەرییەکانی دڵ. دەتوانرێت بەکاردێت بۆ ڕێگریکردن لە atrial fibrillation. - بەکارهێنانی لاوەکی: بەکارهێنانی لاوەکی Apixaban دەتوانێت بۆ چارەسەرکردنی لوتکەی خوێن لە قاچ و جگەر بەکاربهێنرێت. ئەمەش دوای لێکۆڵینەوە و پشکنین لەلایەن پزیشکەوە ڕێکدەخرێت. بۆ هەموو حاڵەتێک شایانی بەکارهێنان نییە. - مەرجەکانی ئامانج: Apixaban بۆ چارەسەرکردنی چەند مەرجێکی تایبەت بە Deep Vein Thrombosis (DVT) و Pulmonary Embolism (PE) بەکاردێت. دەتوانرێت بەکاردێت بۆ ڕێگریکردن لە لوتکەی دوبارە لەم حاڵەتانەدا. گرینگە لەژێر چاودێری پزیشکدا بەکاربهێنرێت. - سودەکانی چارەسەرکردن: سودەکانی چارەسەرکردن لەگەڵ Apixaban کەمکردنەوەی مەترسی لوتکەی خوێنە. ئەمەش دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی مەترسییەکانی stroke و myocardial infarction (MI) لە کەسانی atrial fibrillation. چاکبوونەوەی خێراتر لە حاڵەتەکانی DVT و PE. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی Apixaban زوو دەردەکەون. بەڵام ماوەیەکی کورت دەخایەنێت. بۆ بەدەستهێنانی کاریگەری بەردەوام، پێویستە بە شێوەیەکی بەردەوام بەکاربهێنرێت. سەرەتاى کاریگەری بەپێی حاڵەتەکە جیاوازە. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی Apixaban بەردەوامە، بەڵام دەگۆڕێت بەپێی دۆزی بەکارهێنان و تەمەنی نەخۆش. ماوەی کارکردن لە حاڵەتی ڕێگرتن لە لوتکە جیاوازە لە حاڵەتی چارەسەرکردنی لوتکە. پزیشک دیاری دەکات. - کارلێکەکانی دەرمان: Apixaban دەتوانێت کارلێک بکات لەگەڵ دەرمانەکانی تر. بۆیە گرینگە پزیشک ئاگادار بکرێتەوە لە هەموو دەرمانەکانی تری کە نەخۆش بەکاری دەهێنێت. هەندێک دەرمان دەتوانن کاریگەری Apixaban بگۆڕن. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری Apixaban بەپێی حاڵەتەکە و بڕی دەرمان دەگۆڕێت. بەشێوەیەکی گشتی بۆ ڕێگریکردن لە لوتکە، ماوەی چارەسەرکردن درێژخایەنە. چارەسەرکردنی لوتکە ماوەیەکی کورتتر دەخایەنێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت:Apixaban دەرمانێکی بەهێزە بۆ ڕێگریکردن لە لوتکەی خوێن. بەکارهێنانی ئاسانە و دەتوانرێت لە ماڵەوە بەکاربهێنرێت. گرنگە بەپێی ڕێنماییەکانی پزیشک بەکاربهێنرێت. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی مەترسی لوتکەی خوێن ، kەمکردنەوەی مەترسی سکۆک و هێرشی دڵ، چارەسەرکردنی لوتکەی خوێن لە حاڵەتی DVT و PE. باشتربوونی جۆری ژیان. - گرنگی کلینیکی: Apixaban دەرمانێکی گرینگە لە چارەسەرکردنی لوتکەی خوێندا. بەکارهێنانی ئەم دەرمانە لە زۆر لێکۆڵینەوەدا بەسود و کارامە سەلمێنراوە. بەکارهێنانی لە زۆر وڵاتدا ڕێگەپێدراوە. - پرۆفایلی سەلامەتی: بە گشتی Apixaban دەرمانێکی ئاسایە، بەڵام دەتوانێت کاریگەری لاوەکی هەبێت. گرینگە بەپێی ڕێنماییەکانی پزیشک بەکاربهێنرێت. بەکارهێنانی بێ ڕێنمایی پزیشک مەترسییەکانی زیاد دەکات.


Heparin Sodium, Liquaemin, Innohep, Calciparine, Fragmin
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: هێپارین دەرمانێکی ئەنتی کۆئەگۆلاتە (خوێن رێکخەر). ئەم دەرمانە بۆ رێگری کردن لە دروستبوونی خوێن مەجێ لە خوێن بەر دەدرێت. ئەوەش بە رێگریکردن لە دروستبوونی فاکتۆرەکانی لەش کە لە دروستبوونی خوێن مەجێدا رۆڵ دەگێڕن. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: هێپارین گەلێک glycosaminoglycan-ی وزنی مۆلیکولی بەرزە کە لە خانەکانی مەستی لەشدا دروست دەبێت. ئەم گروپە کیمیاییە بەهۆی لە خۆ گرتنی sulfate groups-ەوە کاریگەرییەکانی خۆی دەخاتەڕوو. ئەم sulfate groups-ە بەهۆی بەرکەوتنیان لەگەل پڕۆتینەکانی لەشدا، دەبنە هۆی دروستکردنی کۆمپلێکسێک کە رێ لە دروستبوونی خوێن مەجێ دەگرێت. - میکانیزمی کردار: هێپارین بە indirectly کاریگەری لەسەر کاسکیدێی کۆئەگۆلاتیون دەکات، بەوەی بەستنی Antithrombin III (ATIII) بۆ فاکتۆرەکانی خوێن مەجێ (وەک فاکتۆر Xa و thrombin) زیاد دەکات. ئەمەش دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی چالاکیی ئەم فاکتۆرانە و رێگری دەکات لە دروستبوونی خوێن مەجێ. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: هێپارین بە رێگای intravenous (IV) و subcutaneous (SC) دەدرێت. مژینی لە رێگای intravenous زۆر خێراترە لە subcutaneous. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەهۆی وزنی مۆلیکولی بەرزەوە، هێپارین بە خێرایی لە kidney-دا دەردەچێت وە بەردەستبوونی زیندەیی کەمە و پێویستی بە دەرماندانێکی دووبارە هەیە. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی هێپارین ( half-life) لە نێوان 1-2 کاتژمێردایە، بەڵام دەگۆڕێت لەسەر بنەمای جۆری هێپارین، دۆزی کلینیکی، و دۆخی تەندروستی نەخۆش. - لوتکەی چڕیی پلازما: چڕیی پلازمای هێپارین زۆر بە خێرایی دەگات بە لوتکە، بەتایبەت لەگەڵ intravenous injection. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: رێگری کردن لە دروستبوونی خوێن مەجێ لە نەخۆشانی بەرکەوتووە سەرەتاییەکانی thromboembolic events. - بەکارهێنانی لاوەکی: چارەسەرکردنی pulmonary embolism (PE) و deep vein thrombosis (DVT). - مەرجەکانی ئامانج: thrombophlebitis, atrial fibrillation, post-surgical prophylaxis, hemodialysis. - سودەکانی چارەسەرکردن: کەمکردنەوەی مەترسیی thromboembolic complications. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی هێپارین بە خێرایی دەردەکەون، بەتایبەت لەگەڵ intravenous injection. - ماوەی کارکردن: ماوەی کاریگەریی هێپارین کورتە و پێویستی بە repeated doses هەیە. - کارلێکەکانی دەرمان: هێپارین دەتوانێت کارلێکی نەرێنی لەگەل NSAIDs, aspirin, and other anticoagulants بکات. - مەودای چارەسەرکردن: مەودای چارەسەرکردن بەپێی دۆخی تایبەتیی نەخۆش و جۆری هێپارین دیاری دەکرێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: هێپارین دەرمانێکی وزنی مۆلیکولی بەرزە و چەند جۆرێکی جیاواز هەیە. - سوودەکانی: رێگری لە دروستبوونی خوێن مەجێ، چارەسەرکردنی thromboembolic events. - گرنگی کلینیکی: هێپارین دەرمانێکی گرنگی کلینیکییە بۆ چارەسەرکردنی و رێگری کردن لە thromboembolic diseases. - پرۆفایلی سەلامەتی: هێپارین دەتوانێت ببێتە هۆی bleeding complications.


Coumadin, Jantoven
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: Warfarin دەرمانێکی دژەخوێن مەجێکە (anticoagulant) کە بۆ ڕێگریکردن لە دروستبوونی خوێن مەج لە خوێن بەرھەم دێت. ئەم دەرمانە بەشێکە لە گروپی کومارینەکان (coumarin derivatives). کاریگەرییەکانی بە شێوەیەکی سەرەکی لە ڕێگای ڕێگریکردن لە دروستبوونی ڤیتامین K-dependent clotting factors دەبێت. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: Warfarin لە گروپی 4-hydroxycoumarin دایە و وەک دژە ڤیتامین K کار دەکات. ئەم دەرمانە بە شێوەیەکی synthetic دروست دەکرێت و لەڕێی ڕێگریکردن لە دروستبوونی factor VII, IX, X و protein C و S کار دەکات. ساختاری کیمیایی دەرمانەکە لەگەڵ ڤیتامین K لێک دەچێت، بەڵام لە کارکردنیدا جیاوازی هەیە. - میکانیزمی کردار: Warfarin بە ڕێگریکردن لە دروستبوونی ڤیتامین K-dependent clotting factorsەکان (factors II, VII, IX, X) خوێن مەجێکی ڕێگە دەگرێت. ئەمەش دەبێتە هۆی درێژبوونی کاتی خوێن مەجێکی و کەمکردنەوەی مەترسیی دروستبوونی خوێن مەج. Warfarin بە شێوەیەکی بەربەست لەگەڵ ڤیتامین K پەیوەندی دەکات. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی Warfarin لە ڕێگای دەمەوە دەگۆڕێت بەپێی شێوازی بەکارهێنان و حاڵەتی نەخۆشەکە. - بەردەستبوونی زیندەیی(Bioavailability): بەردەستبوونی زیندەیی Warfarin دەگۆڕێت لە نێوان ٨٠-٩٠٪. - نیوە تەمەن (Half-life): نیوە تەمەنی Warfarin دەگۆڕێت لە نێوان ١٦-٦٠ کاتژمێر. - لوتکەی چڕیی پلازما (Peak plasma concentration): لوتکەی چڕیی پلازما Warfarin دەگۆڕێت بەپێی ژمارەی دۆز و حاڵەتی نەخۆشەکە. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: ڕێگرتن لە دروستبوونی خوێن مەج لە نەخۆشەکانی ڕیسکی خوێن مەج. - بەکارهێنانی لاوەکی: چارەسەرکردنی خوێن مەج لە دڵ و مێشک (pulmonary embolism, deep vein thrombosis, stroke). - مەرجەکانی ئامانج: Warfarin بۆ چارەسەرکردنی نەخۆشییەکانی وەک atrial fibrillation, مێشکی خوێن مەج، و ڕێگریکردن لە داڕمانی خوێن بەکار دێت. - سودەکانی چارەسەرکردن: کەمکردنەوەی مەترسیی خوێن مەج، پاراستنی نەخۆش لە خوێن مەج لەمێشك و دڵ. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەریی Warfarin دەست پێ دەکات لە ١٢- ٢٤ کاتژمێر دوای دەست پێکردنی دەرمان. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی Warfarin بەردەوامە تاوەکو دەرمانەکە بەکار دێت. - کارلێکەکانی دەرمان: Warfarin لەگەڵ دەرمانەکانی تری interact دەکات. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری Warfarin لادانێکی تایبەتی هەیە بۆ هەموو نەخۆشێک. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: Warfarin دەرمانێکی بەهێزە بۆ ڕێگریکردن لە خوێن مەج بەڵام پێویستی بە چاودێریی چڕی پزیشکی هەیە. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی ڕێژەی خوێن مەج لە دڵ و مێشك، ڕێگریکردن لە مەرگ. - گرنگی کلینیکی: Warfarin ڕۆڵێکی گرنگی هەیە لە چارەسەرکردنی نەخۆشییەکانی جەستە و خوێن مەج. - پرۆفایلی سەلامەتی: Warfarin دەرمانێکی بەهێزە و پێویستی بە چاودێریی چڕی پزیشکی هەیە.


Aldactone, CaroSpir, Spiractin
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: سپیرونۆلاکتۆن دەرمانێکی دیوریتیکییە کە پۆتاسیۆم ڕادەگرێت (potassium-sparing diuretic) و وەکوو ئەنتیگۆнисти بۆ ئەلدۆستیرۆنیش کار دەکات. ئەمەش واتە کە یارمەتی دەرچوونی شلە لە لەش دەدات، بەڵام بە جیاوازی لەگەڵ دیوریتیکەکانی تر، ڕێژەی پۆتاسیۆمی لەش کەمدەکاتەوە. ئەم دەرمانە بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ چارەسەرکردنی بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن و هەندێک حاڵەتی تر بەکاردێت. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: سپیرونۆلاکتۆن دەرمانێکی ستیرویدییە کە بە شێوەیەکی تایبەت لەگەڵ هۆرمۆنی ئەلدۆستیرۆن پەیوەندی دەکات. ئەم پەیوەندییە دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی ڕێژەی ئاو و سۆدیۆم لە لەشدا و لە هەمانکاتدا ڕێگری دەکات لە کەمبوونەوەی پۆتاسیۆم. ئەم دەرمانە بە شێوەیەکی بەرچاو کاریگەری لەسەر بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن دەبێت. - میکانیزمی کردار: سپیرونۆلاکتۆن بە ڕێگریکردن لە بەستنی ئەلدۆستیرۆن بە ڕیسیپتۆرەکانی خۆی لە گورچیلەدا کار دەکات. ئەلدۆستیرۆن هۆرمۆنێکە کە ڕێژەی سۆدیۆم و ئاوی لەش زیاد دەکات و ڕێژەی پۆتاسیۆم کەمدەکاتەوە. بە داخستنی کاری ئەلدۆستیرۆن، سپیرونۆلاکتۆن دەبێتە هۆی زۆربوونی دەرچوونی ئاو و سۆدیۆم لەگەڵ پاراستنی ڕێژەی پۆتاسیۆم لە لەشدا. ئەم میکانیزمە یارمەتی دابەزاندنی پەستانی خوێن دەدات. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: سپیرونۆلاکتۆن بە ڕێژەیەکی بەرچاو لە ڕێگەی گەدەوە دەمژێنرێت، بەڵام خێرایی مژینەکە جیاوازە لە نێوان تاکەکاندا. هەندێک لە فاکتەرەکان کە کاریگەری لەسەر ڕێژەی مژین دەبێت بریتین لە خانەوازری گەدە، جۆری خواردن و دۆخی کۆئەندامی گەدە. بۆ بەدەستهێنانی ئەنجامی چارەسەرێکی باش، گرنگە بە باشترین شێوە دەرمانەکە بەکاربهێندرێت. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی سپیرونۆلاکتۆن لە خوێندا ڕێژەیەکی باڵایە، بەڵام ئەم ڕێژەیە گۆڕانکاری بەسەردا دێت بەگوێرەی ڕێژەی دەرمانەکە و دۆخی جەستەی نەخۆش. تێچوونی کیمیایی (metabolism) سپیرونۆلاکتۆن لە جگەر ڕوودەدات. بۆیە، دەبێت نەخۆشەکان کە گرفتی جگەر یان گورچیلیان هەیە لەژێر چاودێری پزیشکدا بن. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی سپیرونۆلاکتۆن (half-life) دەگۆڕێت بەگوێرەی ڕێژەی دەرمانەکە و دۆخی جەستەی نەخۆش. بەگشتی، نیوە تەمەنی لە نێوان ١.٥ بۆ ٢ کاتژمێردایە، بەڵام دەکرێت درێژتر بێت لە نەخۆشەکان کە گرفتی گورچیلەیان هەیە. ئەم زانیارییە گرنگە بۆ دیاری کردنی فریکوانسی بەکارهێنانی دەرمانەکە. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما (peak plasma concentration) سپیرونۆلاکتۆن لە دوای ٢-٣ کاتژمێر لە وەرگرتنی دەرمانەکە دێتە پێش. ئەم زانیارییە گرنگە بۆ تێگەیشتن لە کاریگەرییەکانی دەرمانەکە لە جەستەدا. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: سپیرونۆلاکتۆن بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ چارەسەرکردنی بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن بەکاردێت، بە تایبەتی لەگەڵ دەرمانەکانی تری ئەو مەبەستە. هەروەها بۆ چارەسەرکردنی هەندێک حاڵەتی گرێی جگەر بەکاردێت. - بەکارهێنانی لاوەکی: سپیرونۆلاکتۆن لەگەڵ دەرمانەکانی تری چارەسەرکردنی دڵ بەکار دێت. هەروەها بۆ چارەسەرکردنی هەندێک حاڵەتی پێست و قژ بەکار دێت. بەڵام بەکارهێنانی لاوەکی پێویستی بە ڕاوێژکاری پزیشکە. - مەرجەکانی ئامانج: بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن، نەخۆشییەکانی دڵ، هەندێک حاڵەتی گرێی جگەر، هەندێک حاڵەتی پێست و قژ. - سودەکانی چارەسەرکردن: دابەزاندنی پەستانی خوێن، چارەسەرکردنی هەندێک حاڵەتی نەخۆشییەکانی جگەر، کۆنترۆڵکردنی هەندێک حاڵەتی پێست و قژ. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی سپیرونۆلاکتۆن دەکرێت دوای چەند کاتژمێرێک لە وەرگرتنی دەرمانەکە دەست پێبکات. - ماوەی کارکردن: ماوەی کاریگەری سپیرونۆلاکتۆن گۆڕانکاری بەسەردا دێت بەگوێرەی ڕێژەی دەرمانەکە و دۆخی جەستەی نەخۆش. - کارلێکەکانی دەرمان: سپیرونۆلاکتۆن دەکرێت کارلێک لەگەڵ دەرمانەکانی تری وەربگیرێتەوە، بۆیە دەبێت نەخۆشەکان هەموو دەرمانەکانی خۆیان بۆ پزیشک ڕابگەیەنن. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری سپیرونۆلاکتۆن گۆڕانکاری بەسەردا دێت بەگوێرەی حاڵەتی نەخۆش. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: سپیرونۆلاکتۆن دەرمانێکی دیوریتیکییە کە ڕێژەی پۆتاسیۆمی لەش کەمدەکاتەوە. - سوودەکانی: دابەزاندنی پەستانی خوێن، چارەسەرکردنی هەندێک حاڵەتی نەخۆشییەکانی جگەر. - گرنگی کلینیکی: سپیرونۆلاکتۆن ڕۆڵێکی گرنگی هەیە لە چارەسەرکردنی بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن و هەندێک حاڵەتی تر. - پرۆفایلی سەلامەتی: سپیرونۆلاکتۆن دەکرێت هەندێک کاریگەری لاوەکی هەبێت، بەڵام زۆربەیان سەخت نین.


Lasix, Furosemide, Uritol, Lozol
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: فوڕۆسیماید یەکێکە لە دەرمانەکانی گروپی دیورێتیک (diuretics) کە بۆ زیادکردنی میزکردن بەکاردێت. ئەم دەرمانە کاریگەرییەکی بەهێزی هەیە لە زیادکردنی میزکردن. جگە لەوەش، دەتوانێت بەکاردێت بۆ چارەسەرکردنی بەرزی پەستانی خوێن و زیادبوونی شلەی لەش. بەشێوەیەکی گشتی، دەرمانێکی سەرەکیە بۆ چارەسەرکردنی شێرپەنجەی مێشک. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: فورۆسیماید بە گروپی سولفۆنامید دابەش دەکرێت و وەک دەرمانێکی دیورێتیکی بەهێز دەناسرێت. ئەم چەشنە دەرمانە کاریگەری بەهێزی هەیە لەسەر گورچیلە بۆ زیادکردنی میزکردن. دەرمانەکە بە شێوەی کیمیایی لە گروپی سلفۆنامیدەکانە و بە ئاسانی لە لایەن لەشەوە دەمژێت. - میکانیزمی کردار: فورۆسیماید بە رێگریکردن لە دەربازبوونی نەترۆن لە نێوان خوێن و لۆلی گورچیلە (loop of Henle) کاریگەری خۆی دەخاتە ڕوو. بەم شێوەیە دەبێتە هۆی زیادبوونی میزکردن و کەمکردنەوەی شەلەقی لەش. میکانیزمی کارکردنی بە بەستنەوە بە sodium-potassium-chloride co-transporter دەبێت و ڕێگری لە جەذبکردنەوەی نەترۆن دەکات. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: فورۆسیماید بە ڕێژەیەکی بەرز لە لایەن گەدەوە دەمژێت. مژینی دەرمانەکە بە خێرایی دەبێت و لە ماوەیەکی کورتدا دەگاتە لوتکەی چڕیی پلازما. هەندێ هۆکار دەتوانن کاریگەری لەسەر ڕێژەی مژینی دەرمانەکە بکەن، وەکو حاڵەتی گەدە و دەرمانی تری بەکاردێنرێت. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی بەهێزە. لەگەڵ ئەوەشدا، ڕێژەی بەردەستبوونی زیندەیی دەگۆڕێت بەگوێرەی تەمەن، باری تەندروستی، و هەندێ هۆکاری تر، چونکە دەرمانەکە بەخێرایی لە جگەر دەگۆڕێت. لەبەردەستبوونی زیندەیی باشی دەرمانەکە بۆ کاریگەری باش گرنگە. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی فورۆسیماید کورتە و دەگۆڕێت بە گوێرەی حاڵەتی گورچیلە. ئەمە دەبێتە هۆی کاریگەری خێرا و کورت خایەنی دەرمانەکە. هەر بۆیە دەبێت ڕۆژانە بەکاربهێنرێت بۆ دەستکەوتنی کاریگەری دەوامدار. ئاستی دەرمانەکە لە خوێندا بە خێرایی دەکەوێتە خوارەوە. - لوتکەی چڕیی پلازما: لە گەیشتنی لوتکەی چڕیی پلازما، کاریگەریی دەرمانەکە بە زۆرترین ڕادە دەبێت. لوتکەی چڕیی پلازما بەپێی ڕێگای بەکارهێنان و دۆزی تەندروستی دەگۆڕێت. ڕێکخستنی دۆزی دەرمانەکە گرنگە بۆ دەستکەوتنی ئەنجامی چاک. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەرکردنی بەرزی پەستانی خوێن (Hypertension). فورۆسیماید یارمەتی کەمکردنەوەی پەستانی خوێن دەدات بە کەمکردنەوەی شەلەقی لەش. ئەمەش کەمکردنەوەی بارگرانی سەر دڵ و خوێن بەرەکانە. - بەکارهێنانی لاوەکی: چارەسەرکردنی ئێدیمە (Edema) ی جۆراوجۆر، وەک ئێدیمەی دڵ، گورچیلە، و جگەر. ئەم دەرمانە ئاو و سۆدیۆمی زیاد لە لەش دەردەکات. بەکارهێنانی لە چارەسەرکردنی شێرپەنجەی مێشک بە سودە. - مەرجەکانی ئامانج: فورۆسیماید بۆ چەند مەرجێکی تایبەت بەکاردێت، وەک بەرزی پەستانی خوێن، تایبەت لە ئەو کەسانەیدا کە حاڵەتی دڵ یان گورچیلەیان هەیە. هەروەها بۆ کەمکردنەوەی شەلەقی لەش لە نەخۆشییەکانی دڵ و گورچیلە. بەکارهێنانی لە حاڵەتی قەڵەویی دەکرێت. - سودەکانی چارەسەرکردن: فورۆسیماید دەتوانێت یارمەتی کەمکردنەوەی پەستانی خوێن، کەمکردنەوەی شەلەقی لەش، و چاکبوونەوەی ئێدیمە بدات. ئەم یارمەتی چاککردنەوەی ئاسایی کردنی ڕێژەی ئاو و سۆدیۆم لە لەشدا دەدات. ئەگەر بە ڕێنمایی پزیشک بەکاربهێنرێت, بەشێوەیەکی بەرچاو سودبەخشە. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەریی فورۆسیماید خێرا دەست پێدەکات، بەڵام کات بۆ کاریگەریی تەواو دەگۆڕێت لە کەسێکەوە بۆ کەسێکی تر. کاریگەری دەرمانەکە لە ماوەی چەند دەقیقەوە بۆ چەند کاتژمێرێک دەخایەنێت. ئەمە بەپێی ڕێگای بەکارهێنان و دۆزی دەرمانەکە دەگۆڕێت. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی بە دۆز و چۆنیەتی بەکارهێنانی دەرمانەکە و تەندروستی نەخۆشەکە دەگۆڕێت. لەگەڵ ئەوەشدا، لە گشتی دا، ماوەی کارکردنی کورتە و ڕۆژانە بەکارهێنانی پێویستە بۆ دەستکەوتنی ئەنجامی دەوامدار. ئاساییە بە دۆزێکی دیاریکراو بەکاربهێنرێت تاکو کاریگەری دەوامدار هەبێت. - کارلێکەکانی دەرمان: فورۆسیماید دەتوانێت کارلێکی لەگەڵ دەرمانە تری هەبێت، وەک دەرمانەکانی پەستانی خوێن، دەرمانە دڵەکان، و دەرمانە تری گورچیلە. گرنگە پزیشک ئاگاداربێت لە هەموو دەرمانەکانی تر کە نەخۆشەکە بەکاری دەهێنێت پێش دەستپێکردنی چارەسەر بە فورۆسیماید. کارلێکی دەرمان دەتوانێت کاریگەریی دەرمانەکە بگۆڕێت، یان کاریگەریی لاوەکی زیاد بکات. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەر بە پێی تەندروستی نەخۆشەکە، نەخۆشییەکە، و وەڵامی لەش بۆ دەرمانەکە دەگۆڕێت. دەبێت دۆز و ماوەی بەکارهێنانی دەرمانەکە بەگوێرەی پێویستی نەخۆشەکە دیاری بکرێت. رێنمایی پزیشک گرنگە بۆ دۆزینەوەی مەودای چارەسەری باشترین. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: فورۆسیماید دەرمانێکی بەهێزە و دەتوانێت کاریگەرییەکی بەهێز هەبێت لەسەر لەش. لەبەر ئەمەش، بەکارهێنانی دەرمانەکە دەبێت تەنها بە ڕێنمایی پزیشک بێت. هەروەها دەبێت نیشانەکانی تەندروستی بە وردی بچێنرێت. - سوودەکانی: فورۆسیماید سودێکی زۆری هەیە بۆ چەند نەخۆشییەک، وەک بەرزی پەستانی خوێن، ئێدیمە، و هەندێ حاڵەتی تری. بەڵام سوودەکان دەگۆرن لە کەسێکەوە بۆ کەسێکی تر. لەوانەیە بۆ هەندێ کەس کاریگەرییەکی باشتر هەبێت نسبەت بە کەسانی تر. - گرنگی کلینیکی: فورۆسیماید بە شێوەیەکی بەربڵاو بەکاردێت لە پزیشکیدا بۆ چارەسەرکردنی چەند نەخۆشییەک. کارایی دەرمانەکە لە زۆر توێژینەوە دا سەلمێندراوە و وەک دەرمانێکی گرنگ دەناسرێت لە چارەسەرکردنی ئەم نەخۆشیانەدا. بە توندی لە چارەسەرکردنی گرنگە. - پرۆفایلی سەلامەتی: وەک هەموو دەرمانێکی تر، فورۆسیمایدیش دەتوانێت کاریگەرییە لاوەکییەکانی هەبێت. گرنگە نیشانەکانی کاریگەرییە لاوەکییەکان بزانرێن و لە دەستپێکردنی چارەسەر پێشبینیکراو بن. بە ڕێنمای پزیشک بەکارهێنانی دەرمانەکە گرنگە بۆ کەمکردنەوەی مەترسییەکانی.


Isoptin, Calan, Covera-HS, Verelan
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: ڤێراپامیل دەرمانێکی بەهێزە کە دەچێتە ناو پۆلی Calcium channel blockersەوە. ئەم پۆلە دەرمانە بۆ چارەسەرکردنی چەندین نەخۆشی بەکاردێت. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: ڤێراپامیل بەشێکە لە گروپی phenylalkylamine calcium channel blockers. ئەمەش دەبێتە هۆی گۆڕانکاری لە جوڵەی کالیسیۆم لەناو خانەکانی ماسولکەکانی دڵدا. - میکانیزمی کردار: ڤێراپامیل بە رێگەی بەستنی بە L-type calcium channels کار دەکات. ئەمەش دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی ڕێژەی كەلسيۆمی کە دەچێتە ناو خانەکانی ماسولکەکانی دڵەوە، بەمەش خێرایی لێدان و هێزی دڵ کەمدەکاتەوە. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی ڤێراپامیل لە ڕێگەی دەمەوە بەرزە، بەڵام دەگۆڕێت بە پێی جۆری دەرمانەکە. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی ڤێراپامیل نزمە، واتە بەشێکی زۆری لە جگەر دەچێتە ناو مەترسییەکانی جگەرەوە. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی ڤێراپامیل لە خوێندا لە نێوان ٣ بۆ ٧ کاتژمێر دەگۆڕێت. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما بە دوای ١-٢ کاتژمێر دەگات. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: بۆ چارەسەرکردنی high blood pressure (Hypertension)، tachycardia (خێرایی لێدانی دڵ)، arrhythmias (نارێکی لێدانی دڵ). - بەکارهێنانی لاوەکی: ڤێراپامیل بۆ چارەسەرکردنی angina pectoris (ئازاری سنگ) بەکاردێت. - مەرجەکانی ئامانج: گرنگی ئەم دەرمانە بۆ چارەسەرکردنی supraventricular tachycardia یە. - سودەکانی چارەسەرکردن: ڤێراپامیل دەتوانێت بە شێوەیەکی کاریگەر نیشانەکانی high blood pressure و angina pectoris کەم بکاتەوە. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی ڤێراپامیل لە دوای چەند دەقیقەوە بۆ چەند کاتژمێرێک دەردەکەوێت. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی دەپەڕێت لەگەڵ جۆری دەرمانەکەوە. - کارلێکەکانی دەرمان: ڤێراپامیل دەتوانێت کارلێکی نەرێنی لەگەڵ دەرمانی تر بکات، بۆ نمونە beta-blockers, digoxin, و certain antibiotics. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری دەگۆڕێت و پێویستی بە چاودێری پزیشکی هەیە. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: ڤێراپامیل دەتوانێت هەندێک کاریگەری لاوەکی هەبێت. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی blood pressure، کەمکردنەوەی heart rate، و کەمکردنەوەی risk of cardiovascular events. - گرنگی کلینیکی: ڤێراپامیل ڕۆڵێکی گرنگی هەیە لە چارەسەرکردنی نەخۆشییەکانی دڵ. - پرۆفایلی سەلامەتی: بە گشتی دەرمانێکی سەلامەتە، بەڵام هەندێک کاریگەری لاوەکی هەیە، پێویستە بە پێی ڕێنمایی پزیشک بەکاربهێنرێت.


Atacand, Atacand Plus
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: کاندێسارتان دەرمانێکی دژە پەستانی خوێنە کە بە گروپی دژە پەستانی خوێنی Angiotensin II receptor antagonist (ARB) دابەش دەکرێت. ئەم دەرمانە بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ کەمکردنەوەی پەستانی خوێن بەکاردێت. کاریگەرییەکانی ئەم دەرمانە لە ڕێگای بەستنی بە گیرەکانی Angiotensin II receptor دەبێت کە لە جەستەدا ڕۆڵی گرنگیان هەیە لە بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: کاندێسارتان پێکدێت لە گروپێکی کیمیایی تایبەت کە بەهۆیەوە بە سەرکەوتوویی بە گیرەکانی Angiotensin II receptor دەبەسترێت. ئەم بەستنانە ڕێگر دەبن لە کاریگەرییەکانی Angiotensin II لەسەر جەستە و دەبنە هۆی کەمبوونەوەی پەستانی خوێن. ئەم دەرمانە بە شێوەی تایبەت بۆ چارەسەرکردنی نەخۆشییەکانی دڵ و بۆرییەکانی خوێن بەکاردێت. - میکانیزمی کردار: کاندێسارتان بە شێوەیەکی سەرکەوتوو بە گیرەکانی Angiotensin II receptor دەبەسترێت، بەمەش ڕێگر دەبێت لە کاریگەرییەکانی Angiotensin II لەسەر جەستە. ئەمەش دەبێتە هۆی گەشاندنی خوێنەبەرەکان و کەمبوونەوەی بەرخودانی خوێنبەرەکان، لە ئەنجامدا پەستانی خوێن کەم دەکاتەوە. ئەم میکانیزمە بە شێوەیەکی تایبەت لە چارەسەرکردنی زۆر نەخۆشیی دڵ و بۆرییەکانی خوێندا کاریگەرە. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی کاندێسارتان لە گەدەدا بەرزە، نزیکەی % ٥٠ لە دۆزێکی دەرمانی ٤ میلیگرام مژێندراوە. لەگەڵ خواردنی خۆراکدا مژینەکەی گۆڕانکاری بەسەردا نایەت. زۆربەی زیادەی ئەنجامەکانی دەرمان سەبارەت بە مژینەکەی لە توێژینەوەکاندا بەردەستە. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی کاندێسارتان لە جەستەدا بەرزە. ئەمەش بە مانای ئەوە دێت کە بەشێکی زۆر لە دۆزی دەرمان لە گەردوونی خوێندا بەردەستە و دەتوانێت کاریگەری خۆی بکات. هەموو ئەم زانیاریانە لە توێژینەوەکاندا بە وردی باس کراوە. - نیوە تەمەن (Half-life): نیوە تەمەنی کاندێسارتان لە ناو جەستەدا نزیکەی ٩ کاتژمێرە. واتە نیوەی دۆزی دەرمان لە ماوەی ٩ سەعاتدا لە خوێندا نامێنێت. ئەمەش بە چەندین توێژینەوە سەلمێندراوە. - لوتکەی چڕیی پلازما (Peak plasma concentration): لوتکەی چڕیی پلازمی کاندێسارتان لە ماوەی ٣ تا ٤ کاتژمێر دواتر لە وەرگرتنی دۆز دەگاتە لوتکە. ئەم زانیارییە بۆ دەرمانسازان زۆر گرینگە بۆ دیاری کردنی دۆز و کاتی وەرگرتنی. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: بەرز بوونەوەی پەستانی خوێن (Hypertension) کە دەبێتە هۆی زۆر نەخۆشی هاوشێوە. بەکارهێنانی سەرەکیی کاندێسارتان کەمكردنەوەی پەستانی خوێنە. - بەکارهێنانی لاوەکی: کاندێسارتان بۆ چارەسەر کردنی نەخۆشیەکانی دڵ وەکو دڵ نەرم بوون (Heart failure) و بۆ نەهێشتنی مەترسییەکانی ڕووداوەکانی دڵ (cardiovascular events) بەکاردێت. - مەرجەکانی ئامانج: ئەم دەرمانە بۆ چارەسەرکردنی جۆرەکانی بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن، نەخۆشی دڵی، و بۆ کەمکردنەوەی مەترسییەکانی نەخۆشییەکانی گورچیلە بەکاردێت. - سودەکانی چارەسەرکردن: بەکارهێنانی کاندێسارتان بۆ دابەزاندنی پەستانی خوێن، کەمکردنەوەی مەترسییەکانی ڕووداوەکانی دڵ، پاراستنی گورچیلەکان، و باشترکردنی ئاستی ژیانی نەخۆشەکان زۆر گرینگە. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاندێسارتان لە ماوەیەکی کەمدا کاریگەری خۆی دەخاتەڕوو. هەندێک جار لە ماوەی چەند سەعاتێکدا پەستانی خوێن دادەبەزێت. - ماوەی کارکردن: کاریگەرییەکانی کاندێسارتان تا چەندین کاتژمێر بەردەوام دەبێت. بەڵام بۆ ئەوەی کاریگەرییەکە بەردەوام بێت، پێویستە بە شێوەیەکی ڕۆژانە بەکاربێت. - کارلێکەکانی دەرمان: کاندێسارتان دەکرێت کارلێکی نەرێنی لەگەڵ دەرمانەکانی تری وەکو لیتیۆم و پۆتاسیۆم بکات. بۆیە پێویستە پێش بەکارهێنانی لەگەڵ پزیشک سەبارەت بەو دەرمانانەی کە بەکاری دەهێنیت گفتوگۆ بکەیت. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری بەپێی تەندروستیی نەخۆش و جۆری نەخۆشییەکەی دەگۆڕێت. پزیشک مەودای چارەسەری دیاری دەکات. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: کاندێسارتان دەرمانێکی بەهێزە بۆ کەمکردنەوەی پەستانی خوێن و کەمکردنەوەی مەترسییەکانی ڕووداوەکانی دڵ. - سوودەکانی: کاندێسارتان سودێکی زۆری هەیە لە چارەسەرکردنی بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن، نەخۆشییەکانی دڵ، و پاراستنی گورچیلەکان. - گرنگی کلینیکی: کاندێسارتان ڕۆڵێکی گرنگی هەیە لە چارەسەرکردنی نەخۆشییەکانی دڵ و بۆرییەکانی خوێن. بەکارهێنانی ڕێنمایی پزیشک زۆر گرینگە. - پرۆفایلی سەلامەتی: کاندێسارتان پرۆفایلی سەلامەتییەکی باش هەیە، بەڵام هەندێک کاریگەری لاوەکی هەیە کە دەبێت لەبەرچاو بگیرێت.


Diovan, Valzaar, various generics
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: ڤالسارتان دەرمانێکی دژە بەرزی پەستانی خوێنە کە دەچێتە ناو گروپی بەستەرەکانی پێشگریی ئەنجۆتێنسین II (ARB). ئەم دەرمانە بە شێوەیەکی تایبەت بۆ کەمکردنەوەی بەرزی پەستانی خوێن و پاراستنی گورچیلە بەکاردێت. ئەم دەرمانە کاریگەرییەکی ڕاستەوخۆی لەسەر جەستە هەیە بۆ کەمکردنەوەی پەستانی خوێن. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: ڤالسارتان پێکدێت لە گروپی کیمیایی بنزیمیدازۆڵ. ئەم گروپە کیمیاییە ڕۆڵێکی گرنگی دەبینێت لە میکانیزمی کرداری دەرمانەکەدا. ئەم ساختارە کیمیاییە بە شێوەیەکی تایبەت دەبێتە هۆی بەستنی بە پێشگریی ئەنجۆتێنسین II. - میکانیزمی کردار: ڤالسارتان بە رێگای بەستنی بە پێشگریی ئەنجۆتێنسین II (AT1) کار دەکات. ئەمەش دەبێتە هۆی ڕێگرتن لە کاریگەریی ئەنجۆتێنسین II، هۆرمۆنێک کە دەبێتە هۆی تەسکبوونەوەی خوێنبەرەکان و بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن. بەم شێوەیە، پەستانی خوێن کەمدەبێتەوە. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی ڤالسارتان لە ڕێگای دەمەوە بەرزە، بەڵام گۆڕانکاری لە خواردنی نێوان جیاوازییەکاندا هەیە. زۆربەی دۆزەکانی ئەم دەرمانە دەتوانرێت لەگەڵ خواردن یان بێ خواردن بخورێت. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی ڤالسارتان بەرزە، واتە بەشێکی زۆری دەرمانەکە بەشێوەیەکی چالاک دەمێنێتەوە تا کاریگەریی خۆی دەرخات. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی ڤالسارتان نزیکەی 6 سەعاتە، واتە نیوەی دەرمانەکە لە خوێندا لە ماوەی 6 سەعاتدا نامێنێت. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازمی ڤالسارتان دوای 3 بۆ 4 کاتژمێر لە دوای خواردنی دەرمانەکە دەگات. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: بەکارهێنانی سەرەکیی ڤالسارتان بۆ چارەسەرکردنی بەرزی پەستانی خوێنە. ئەم دەرمانە بە تەنها یان لەگەڵ دەرمانەکانی تر بۆ کەمکردنەوەی پەستانی خوێن بەکاردێت. کارامێتییەکی زۆری هەیە لە کەمکردنەوەی مەترسییەکانی بەرزی پەستانی خوێن. - بەکارهێنانی لاوەکی: لەگەڵ چارەسەرکردنی بەرزی پەستانی خوێندا، ڤالسارتان بۆ چارەسەرکردنی نەخۆشی دڵ و مەترسییەکانی دڵش زیاد دەکرێت لەگەڵ دەرمانەکانی تر. ئەمەش دەبێتە هۆی پاراستنی دڵ لە مەترسییەکان. - مەرجەکانی ئامانج: بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن (Hypertension)، نەخۆشییەکانی دڵ وەکوو (Heart failure)، نەخۆشی گورچیلە (Nephropathy) لە نەخۆشی شەکرەدا. - سودەکانی چارەسەرکردن: ڤالسارتان دەتوانێت مەترسییەکانی نەخۆشییەکانی دڵ و گورچیلە کەمبکاتەوە، ژیانی نەخۆشەکان درێژ بکاتەوە و جۆری ژیانیان باشتر بکات. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەریی ڤالسارتان لە ماوەی چەند کاتژمێرێکدا دەست پێ دەکات، بەڵام بۆ گەیشتن بە کاریگەریی تەواو، پێویست بە چەند ڕۆژێک یان هەفتەیەک هەیە. - ماوەی کارکردن: کاریگەریی ڤالسارتان بۆ ماوەی 24 کاتژمێر دەخایەنێت، بۆیە ڕۆژانە دەرمانەکە دەخورێت. کاریگەریی بەردەوام دەبێت بۆ پاراستنی پەستانی خوێن لە ئاستێکی ئاسایی. - کارلێکەکانی دەرمان: ڤالسارتان دەتوانێت کارلێکی لەگەڵ دەرمانەکانی تر بکات، بۆیە پێویستە پزیشک ئاگادار بێت لە هەموو دەرمانەکانی تر کە نەخۆشەکە بەکاری دەهێنێت. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەرکردن بە ڤالسارتان بەپێی دۆخی تەندروستیی نەخۆشەکە جیاوازە، و بەشێوەیەکی گشتی بۆ ماوەیەکی درێژخایەن بەردەوام دەبێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: ڤالسارتان بە شێوەیەکی بەرهەمێنەر لە کەمکردنەوەی پەستانی خوێندا کار دەکات. لەگەڵ ئەوەشدا، مەترسییەکانی نەخۆشی دڵ و گورچیلە کەمدەکاتەوە. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی پەستانی خوێن، کەمکردنەوەی مەترسییەکانی نەخۆشی دڵ و گورچیلە، باشترکردنی جۆری ژیان. - گرنگی کلینیکی: ڤالسارتان دەرمانێکی گرنگی کلینیکێکە بۆ چارەسەرکردنی نەخۆشییەکانی دڵ و گورچیلە. - پرۆفایلی سەلامەتی: بە گشتیی، ڤالسارتان دەرمانێکی سەلامەتە، بەڵام هەندێک کاریگەری لاوەکی هەیە.


Cozaar, Hyzaar, Losartan Potassium
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: لۆسارتان دەرمانێکی Angiotensin II Receptor Blocker (ARB)ـە کە بۆ چارەسەرکردنی بەرزی پەستانی خوێن و نەخۆشییەکانی دڵ بەکاردێت. دەچێتە ناو گروپی دەرمانەکانی کە بە شێوەیەکی سەرکەوتووانە کۆنترۆڵی پەستانی خوێن دەکەن و ڕێگری دەکەن لە ڕووداوەکانی دڵ. ئەم جۆرە دەرمانە بەهۆی کاریگەرییەکانی لەسەر ڕێگرتن لە ئاوسانی خوێنبەرەکان و کەمکردنەوەی باری خوێن گرنگی زۆر هەیە. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: لۆسارتان پێکهاتەیەکی کیمیایی تایبەتە کە دەچێتە ناو گروپی بیتیازۆڵی (biphenyl tetrazole) و کاریگەرییەکەی بە ڕێگریکردن لە چالاکیی Angiotensin II دەبێت. ئەمەش دەبێتە هۆی گەشەکردنی خوێنبەرەکان و کەمبوونەوەی باری خوێن لەناو خوێنبەرەکاندا. دەرمانەکە بە شێوەیەکی تایبەت کاریگەری لەسەر جەستە دەکات بۆ کەمکردنەوەی پەستانی خوێن. بەرهەمهێنانی ئەم دەرمانە لە ڕێگەی پڕۆسێسێکی کیمیایی پێشکەوتوە. - میکانیزمی کردار: لۆسارتان بە ڕێگریکردن لە بەستنی Angiotensin II بە ڕیسیپتۆرەکانی AT1 کاریگەری خۆی دەخاتەڕوو. ئەمەش دەبێتە هۆی گەشەکردنی خوێنبەرەکان و کەمبوونەوەی بەرگریی جەستە لە دژی Angiotensin II. ئەم میکانیزمە دەبێتە هۆی کەمبوونەوەی پەستانی خوێن و بارکردنی دڵ. بە گشتی، ئەم دەرمانە بە شێوەیەکی کاریگەر لەسەر جەستە کاردەکات بۆ کەمکردنەوەی زیانەکانی بەرزی پەستانی خوێن. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی بەرزە، بەڵام بەشێکی زۆری لە جگەر مەتەبۆڵایزدەکرێت. لە حاڵەتی کەسانی تەمەن زۆر و ئەوانەی کێشی جگەر و گورچیلەیان لاوازە، ڕێژەی مژین دەگۆڕێت. پێویستە بە چاودێری پزیشکی بەکاربهێنرێت. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی لۆسارتان بەرزە و بە شێوەیەکی بەردەوام لە پلازما دەمێنێتەوە. هەموو ئەم تایبەتمەندییانە بۆ چارەسەرکردنی بەرزی پەستانی خوێن گرنگن. لە ڕێگەی خوێن و ناو جەستەدا دەگوازرێتەوە. - نیوە تەمەن: بە شێوەیەکی گشتی، نیوە تەمەنی لۆسارتان لە نێوان ٦ بۆ ٩ کاتژمێردایە، بەڵام ئەمە دەگۆڕێت بەپێی تەمەن و مەرجەکانی تر. دەبێت بیر لەوە بکەیتەوە کە نیوە تەمەنی دەرمان لە کەسانی جیاوازدا جیاوازە. لە بەکارهێنانی دووبارەدا، بەردەوام دەبێت لەکاریگەری. - لوتکەی چڕیی پلازما: دوای ٦ بۆ ١٠ سەعات دەگاتە لوتکە، بەڵام ئەمە دەگۆڕێت بەپێی تايبەتمەندییەکانی جەستە. لە بەر چاوی ئەم داتایانە، دەرمان بە شێوەیەکی گونجاو دەبێت. هاوکێشەی بەکارهێنانی دەرمان لەگەڵ لوتکەیدا هەیە. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەرکردنی بەرزی پەستانی خوێن (Hypertension). لۆسارتان دەرمانێکی یەکەم پلەیە بۆ چارەسەرکردنی ئەم حاڵەتە. ئەمەش بۆ کەمکردنەوەی مەترسییەکانی نەخۆشییەکانی دڵ گرنگە. - بەکارهێنانی لاوەکی: چارەسەرکردنی نەخۆشییەکانی گورچیلە لە نەخۆشی شەکرەدا. لۆسارتان دەتوانێت لەگەڵ چارەسەرەکانی تر بۆ پاراستنی گورچیلە بەکاربهێنرێت. ئەمەش بەشێکی گرنگی چارەسەرەکە پێکدێنێت. - مەرجەکانی ئامانج: بەرزی پەستانی خوێن، نەخۆشیی دڵی کۆرۆنەری، نەخۆشیی گورچیلە لە نەخۆشی شەکرەدا. ئەم مەرجەکانە بەشێکی گرنگی ئەو حاڵەتانەن کە لۆسارتان بۆ چارەسەرکردنیان بەکاردێت. ئەم دەرمانە سوودێکی زۆر بۆ ئەم نەخۆشیانە هەیە. - سودەکانی چارەسەرکردن: کەمکردنەوەی پەستانی خوێن، پاراستنی گورچیلە لە نەخۆشی شەکرەدا، کەمکردنەوەی مەترسییەکانی نەخۆشییەکانی دڵ. ئەم سودانە دەبنە هۆی باشبوونی تەندروستیی نەخۆش. بەکاربردنی لۆسارتان بۆ ئەم مەبەستانە سودی زۆر هەیە. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی لۆسارتان لە ماوەی چەند کاتژمێرێکدا دەستپێدەکات، بەڵام بۆ دەستکەوتنی کاریگەریی تەواو، چەند ڕۆژێک پێویستە. ئەمە دەپەنێت بۆ جۆری نەخۆشییەکە و تایبەتمەندییەکانی جەستە. پێویستە بەردەوام بەکاربهێنرێت. - ماوەی کارکردن: لۆسارتان کاریگەرییەکی درێژخایەنی هەیە و بۆ ماوەی ٢٤ کاتژمێر کاردەکات. بۆ بەدەستهێنانی باشترین ئەنجام، پێویستە بەردەوام بەکاربهێنرێت و بەپێی ڕێنمایی پزیشک بێت. بەردەوامی لە بەکارهێنانی گرنگە. - کارلێکەکانی دەرمان: لۆسارتان دەتوانێت کارلێکی نەرێنی لەگەڵ دەرمانەکانی تر، بەتایبەت لیتیۆم، بۆریا، و دەرمانەکانی تری بەرزی پەستانی خوێن بکات. گرنگە ئەم زانیارییانە بۆ پزیشک بگوترێت. ئەو دەرمانانەی کە دەخورێن، هەموویان دەبێت لەلایەن پزیشکەوە چاودێری بکرێن. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەرکردن بە پێی نەخۆشی و تەمەن دەگۆڕێت، واتە پێویستە بەپێی ڕێنمایی پزیشک بێت. بەشێوەیەکی گشتی، لە ماوەیەکی درێژخایەندا دەبێت بەکاربهێنرێت. چاودێری پزیشکی بۆ بەردەوامی چارەسەر زۆر گرنگە. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: لۆسارتان توانای کەمکردنەوەی پەستانی خوێن بە شێوەیەکی بەرچاو هەیە بێ ئەوەی کاریگەری نەرێنی لەسەر جەستە دروستبکات. هاوکێشەی کارکردن و ئەنجامی باشی دەبێت. ئەم دەرمانە بە شێوەیەکی تایبەت کاری دەکات. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی مەترسییەکانی نەخۆشی دڵ، لێدانەکانی دڵ، سکتە، نەخۆشی گورچیلە. بەکاربردنی ئەم دەرمانە سوودێکی زۆر بۆ تەندروستی هەیە. ئەم دەرمانە تەندروستی دڵ دەپارێزێت. - گرنگی کلینیکی: لۆسارتان دەرمانێکی گرنگی کلینیکییە بۆ چارەسەرکردنی بەرزی پەستانی خوێن و نەخۆشییەکانی دڵ. لە زۆرێک لە توێژینەوەدا کاریگەرییەکانی سەلمێنراوە. لە لایەن پزیشکانەوە بە شێوەیەکی فراوان بەکاردێت. - پرۆفایلی سەلامەتی: بە گشتی، لۆسارتان پرۆفایلی سەلامەتییەکی باش هەیە، بەڵام هەندێک کاریگەری لاوەکی هەبوون، وەکوو سەرئێشە، سستی، و چەند کێشەیەکی تر. چاودێری پزیشکی لە بەکارهێنانی دا گرنگە. گرنگە هەر کاریگەرییەکی نەرێنی بە پزیشک بگوترێت.

هیچ دەرمانێک نەدۆزرایەوە
تکایە هەوڵی گەڕانێکی تر بدە