zinc

دەربارە:

Zinc: تێڕوانینێکی گشتی

زینک کانزایەکی شوێنەواری بنەڕەتییە کە ڕۆڵێکی گرنگی هەیە لە چەندین پرۆسەی بایۆلۆژیدا.
پێویستە بۆ کارکردنی بەرگری لەش و گەشەی خانەکان و چاکبوونەوەی برین و دروستکردنی DNA.
لەش زینک هەڵناگرێت، بۆیە دەبێت بە بەردەوامی لە خۆراکدا بخورێت.




سەرچاوەکانی زینک

1. سەرچاوەی خۆراک:
بنەمای ئاژەڵ: گۆشت، پەلەوەر، توێکڵ ماسی (بۆ نموونە موسڵحە، قەرقەوش و لوبستر)، بەرهەمە شیرەمەنیەکان.

بنەمای ڕووەکی: گوێز، تۆو، پەلەوەری، دانەوێڵەی تەواو، دانەوێڵەی بەهێزکراو.



2. تەواوکەرەکان:

فۆرمی باو بریتین لە زینک گلوکۆنات، زینک سەلفات و زینک ئەسیتات.



کارەکانی زینک

سیستەمی بەرگری: وەڵامدانەوەی بەرگری لەش بەرز دەکاتەوە و ماوەی تووشبوون بە هەڵامەت کەم دەکاتەوە.

گەشەکردن: زۆر گرنگە بۆ گەشەی جەستەیی لە منداڵان و هەرزەکاراندا.

چاکبوونەوەی برین: پاڵپشتی چاککردنەوەی پێست و دروستکردنی کۆلاجین دەکات.

تەندروستی زاوزێ: گرنگە بۆ توانای منداڵبوون و ڕێکخستنی هۆرمۆنەکان.

ئەرکی ئەنزیم: وەک هاوکارێک کاردەکات بۆ زیاتر لە ٣٠٠ ئەنزیم کە بەشدارن لە پرۆسەی جۆراوجۆری گۆڕانکاری خۆراکدا.




دەرماڵەی خۆراکی پێشنیارکراوی (RDA)بۆ زینک بەپێی تەمەن، ڕەگەز و دۆخی فیزیۆلۆژی دەگۆڕێت. کۆرپەی تەمەن ٠-٦ مانگ ڕۆژانە پێویستی بە ٢ میلیگرام زینک هەیە، لە کاتێکدا منداڵانی تەمەن ١-٨ ساڵ پێویستیان بە ٣-٥ میلیگرامە لە ڕۆژێکدا. بۆ نێرەکان، RDA ٨ میلیگرامە بۆ تەمەنی ٩-١٣ ساڵ و بۆ تەمەنی ١٤ ساڵ و سەرووتر بۆ ١١ میلیگرام زیاد دەکات. مێینەکان ڕۆژانە پێویستیان بە ٨ میلیگرامە لە تەمەنی ٩ ساڵییەوە دەستپێدەکات، کە تا تەمەنی گەورەیی بە یەکسانی دەمێنێتەوە، تەنها لە کاتی دووگیانی و شیرپێدان نەبێت. ژنانی دووگیان ڕۆژانە پێویستیان بە 11 میلیگرام هەیە بۆ پشتگیریکردنی گەشەی کۆرپەلە، هەروەها ژنانی شیردەر پێویستیان بە 12 میلیگرامە ڕۆژانە بۆ پاراستنی ئاستی پێویست بۆ هەردوو خۆیان و کۆرپەکانیان.


نیشانەکانی کەمی

١- کەمی سووک:

لەدەستدانی ئارەزووی خواردن

دواکەوتنی چاکبوونەوەی برینەکان

لاوازی کارکردنی بەرگری لەش


٢- کەمی توند:

دواکەوتنی گەشەکردن لە منداڵاندا

هەڵوەرینی قژ

دواکەوتنی گەشەکردنی سێکسی

پەڵەی پێست (بۆ نموونە، هەوکردنی پێستی ڕیخۆڵە)



ژەهراویبوون

زیادەڕۆیی لە خواردنی زینک دەتوانێت ببێتە هۆی:

سکچوون و ڕشانەوە

سەرئێشە

سەرکوتکردنی کارکردنی بەرگری لەش

کەمبوونەوەی مژینی مس، دەبێتە هۆی کەمی مس

سنووری سەرەوە (UL): 40 میلیگرام/ڕۆژ بۆ گەورەکان.

کارلێکەکان

لەگەڵ دەرمانەکان: زینک دەتوانێت دەستوەردان بکات لە دژە زیندەییەکان (بۆ نموونە، تێتراسایکلین، کوینۆلۆن) و کاریگەرییان کەم بکاتەوە.

لەگەڵ ماددە خۆراکیەکان: ئاستی بەرزی زینک دەتوانێت ڕێگری بکات لە مژینی مس و ئاسن.



فۆڕم و بەکارهێنان

بۆ ناوەوە: ئۆکسیدی زینک بۆ چارەسەرکردنی خورانی پێست (بۆ نموونە، پەڵەی دایبی، سووتانی خۆر).

زارەکی: تەواوکەری زینک بۆ بەرزکردنەوەی بەرگری لەش و بەڕێوەبردنی کەمی زینک.

خۆراکی: خۆراکی بەهێزکراو بۆ دڵنیابوون لە وەرگرتنی گونجاو.